جام اَرگان یا جام ارجان یا جام کیدین هوتران ، نام یک سینی است که از تابوت کیدین هوتران یکم به همراه تعدادی از اشیا دیگر در محوطه باستانی ارجان متعلق به تمدن دوره ایلامی، دوران میانی در سال ۱۳۶۱ کشف شده است. جام ارجان پس از اینکه در سال ۱۳۹۹ به عنوان نماد کاروان المپیک ایران برگزیده شد مورد توجه قرار گرفت و این جام که بخشی از اشیای داخل تابوت بود از سایر اقلام این تابوت مشهورتر گردید. وسعت این محوطه باستانی حدود ۵۰۰ هکتار است. در اولین مطالعات پیرامون شهر قدیم ارجان، قدمت این شهر به دوره ساسانیان ( ۲۲۴–۶۵۲ میلادی ) نسبت داده شده ولی در سال ۱۳۶۱ خورشیدی در نزدیکی این محوطه باستانی، آثار یک آرامگاه متعلق به حدود هزاره دوم قبل از میلاد و به دوره ایلامی کشف شد که باب جدیدی در باستان شناسی این محوطه تاریخی گشود. این آرامگاه حاوی تابوتی بزرگ از جنس برنز بود. ... [مشاهده متن کامل]
کشف تصادفی تابوت هنگام جاده سازی در سال ۱۳۶۱، اسرار زیادی از این محوطه ناشناس را بر ملا ساخت. یک حلقه طلایی با دسته استوانه ای هلالی شکل تو خالی که دو انتهای آن به دو صفحه بیضی شکل ختم می شوداز اشیا مهم دیگر تابوت است. قسمت داخلی این صفحه ها به طور قرینه با نقش دو شیر بالدار که در دو طرف درخت مقدس ایستاده اند تزیین شده است. دور تا دور نقوش نقش گیس بافته دیده می شود. گیس بافته شده نشانه دوشیزگان است. در زیر پای شیرها سه ردیف نقش به صورت طاق هلالی شکل کنده شده و بر روی دسته، شیارهایی ایجاد شده که انتهای آنها به یک گل دوازده پر در قسمت بیرونیِ دو صفحه، ختم می شود. این حلقه دارای کتیبه ای به خط میخی عیلامی در قسمت دسته است که ترجمه آن کیدین هوتران پسر کورولوش است. با توجه به اینکه در زمان کشف تابوت سر تابوت روی آن قرار نداشته احتمال داده می شود که این گور در دوران بسیار کهن مورد سرقت و دستبرد قرار گرفته و آنچه باقی مانده اشیایی است که برای سارقان ارزشمند نبوده است. جام ارجان و رازهای پنهان تمدن ایران یکی دیگر از یافته های بسیار مهم تابوت گور کیدین هوتران، سینی است که امروزه آنرا جام ارجان می نامند، جام ارجان ۱۹۶ نقش دارد که ۱۱۴ نقش به انسان، ۲۰ نقش به پرنده، ۲۰ نقش به درخت و ۴۰ نقش آن به حیوان اختصاص دارد و البته اشیا و ابزار آلات موسیقی و ورزشی نیز در آن وجود دارد نقش های سینی ارجان شامل یک گل شانزده پر گل خورشید یا ( آفتابگردان ) در مرکز سینی، سپس یک ردیف شیر، و پنج ردیف نقوش متنوع مربوط به مراسم مختلف در بقیه فضا کنده شده و فاصله بین این نقوش را چند ردیف گیس بافت پر کرده است. همچنین، قدیمی ترین تصویر از یک چنگ نواز یا به قولی لیرنواز ایرانی در میان گروه نوازندگان در این سینی به چشم می خورد. در لبهٔ پشت جام نیز کتیبه ای میخی به خط ایلامی نقش بسته است.