ثروت ملل

(عنوان کامل: پژوهش در سرشت و علل ثروت ملل) کتابی در اقتصاد، نوشتۀ آدام اسمیت، به زبان انگلیسی، در ۵ مجلد، منتشرشده در ۱۷۷۶. نویسنده در این کتاب با تفکیک فعالیت اقتصادی از فعالیت اخلاقی، به توصیف همۀ مکاتب اقتصادی تا روزگار خود پرداخته است. این تفکیک ظریف مبتنی بر این اعتقاد است که مثلاً از سودجویی قصابان است که گوشت به دست آدمیان می رسد، نه خیرخواهی آنان. اسمیت با فراتررفتن از نظریات فیزیوکرات ها، منشأ سرمایه را کار می داند و نه زمین. به نظر اسمیت، آنچه سبب افزایش بهره وری فزایندۀ اقتصادی می شود تقسیم کار است. پول محصول تعمیم مبادله است و کسی که با پول تأمین معاش می کند، ارزش تولید می کند. اسمیت میان ارزش مبادله و ارزش استفاده تمییز قائل شده است. اقتصاد در اثر او به علمی مستقل از اخلاق بدل می شود. حُسنِ کار اسمیت آن است که تفکیک اقتصاد از اخلاق را به گونه ای انجام می دهد که این دو در تقابل با هم قرار نمی گیرند. با این همه، می توان او را به رغم همۀ نظریات نوینی که مطرح می کند، هنوز یک فیزیوکرات دانست؛ به ویژه آن جا که بازگشت به زمین را برای مردم انگلیس تبلیغ می کند.