ثابِتِ بنِ قُرِّه حَرّانی (۲۲۱ـ۲۸۸ق)
مترجم، فیلسوف، ریاضی دان، منجم و طبیب سریانی زبان. در حران (واقع در جنوب شرقی ترکیۀ امروزی) زاده شد. جز سریانی، عربی و یونانی را نیز نیک می دانست. پس از تحصیل فلسفه و ریاضیات و طب در بغداد، به حرّان بازگشت. به سبب ابراز عقایدی مخالف با عقاید هم کیشانش، ناچار به کَفَرتوثا رفت. در پی آشنایی محمد بن موسی، ریاضی دان، با او همراه شد و به بغداد رفت و به توصیۀ او به منجمان دربار معتضد عباسی پیوست. برخی برآنند که اسلام آورد، اما قول غالب آن است که تا آخر عمر بر مذهب صابئی ماند. ثابت را فیلسوفی فاضل، ریاضی دانی متبحّر، طبیبی حاذق و منجمی زبردست شناسانده اند. وی جز آن که آثاری از یونانی به عربی ترجمه کرد، ترجمه های دیگران را نیز تصحیح کرد و بازپرداخت. از کثرت دانش هایی که ثابت در آن ها تحقیق و ترجمه کرده و تعدد آثاری که از او برجا مانده است، وسعت دانش و کوشش پی گیر او آشکار است. مؤلفات فلسفی ثابت، اغلب شروحی است بر آثار فلسفی یونانی. از آثارش: جوامع کتاب باری ارمینیاس؛ اختصار القاطیغوریاس و القیاس؛ اختصارالمنطق؛ مقالۀ فی تلخیص ماآتی به ارسطوطالیس فی کتابه فی مابعد الطبیعه؛ کتاب فی الشکل المُلقَّب بالقطّاع؛ مقالة فی استخراج اعداد المُتَحابّة بسهویّة الْمَسْلَکِ الی ذلک. ترجمۀ کتاب المأخوذات از ارشمیدس؛ ترجمۀ کتاب المخروطات از آبولونیوس؛ ترجمۀ رسالة فی الدوائر المتماسَّة از ارشمیدس؛ اصلاح اصول هندسه از اقلیدس به ترجمۀ حنین بن اسحاق؛ کتاب فی آلات الساعات التّی تُسَمَّی زخامات در نجوم؛ کتاب فی القَرَسْطون و کتاب فی صفه الوزنِ و اختلافه در مکانیک؛ الذخیره فی علم الطب در طب.
مترجم، فیلسوف، ریاضی دان، منجم و طبیب سریانی زبان. در حران (واقع در جنوب شرقی ترکیۀ امروزی) زاده شد. جز سریانی، عربی و یونانی را نیز نیک می دانست. پس از تحصیل فلسفه و ریاضیات و طب در بغداد، به حرّان بازگشت. به سبب ابراز عقایدی مخالف با عقاید هم کیشانش، ناچار به کَفَرتوثا رفت. در پی آشنایی محمد بن موسی، ریاضی دان، با او همراه شد و به بغداد رفت و به توصیۀ او به منجمان دربار معتضد عباسی پیوست. برخی برآنند که اسلام آورد، اما قول غالب آن است که تا آخر عمر بر مذهب صابئی ماند. ثابت را فیلسوفی فاضل، ریاضی دانی متبحّر، طبیبی حاذق و منجمی زبردست شناسانده اند. وی جز آن که آثاری از یونانی به عربی ترجمه کرد، ترجمه های دیگران را نیز تصحیح کرد و بازپرداخت. از کثرت دانش هایی که ثابت در آن ها تحقیق و ترجمه کرده و تعدد آثاری که از او برجا مانده است، وسعت دانش و کوشش پی گیر او آشکار است. مؤلفات فلسفی ثابت، اغلب شروحی است بر آثار فلسفی یونانی. از آثارش: جوامع کتاب باری ارمینیاس؛ اختصار القاطیغوریاس و القیاس؛ اختصارالمنطق؛ مقالۀ فی تلخیص ماآتی به ارسطوطالیس فی کتابه فی مابعد الطبیعه؛ کتاب فی الشکل المُلقَّب بالقطّاع؛ مقالة فی استخراج اعداد المُتَحابّة بسهویّة الْمَسْلَکِ الی ذلک. ترجمۀ کتاب المأخوذات از ارشمیدس؛ ترجمۀ کتاب المخروطات از آبولونیوس؛ ترجمۀ رسالة فی الدوائر المتماسَّة از ارشمیدس؛ اصلاح اصول هندسه از اقلیدس به ترجمۀ حنین بن اسحاق؛ کتاب فی آلات الساعات التّی تُسَمَّی زخامات در نجوم؛ کتاب فی القَرَسْطون و کتاب فی صفه الوزنِ و اختلافه در مکانیک؛ الذخیره فی علم الطب در طب.
wikijoo: ثابت_بن_قره_حرانی