[ویکی فقه] ثابت بن اسلم حلبی، فقیه و نحوی و قاری شیعی اهل حلب است.
کنیه اش ابوالحسن و از شاگردان بر جسته ابوالصّلاح حلبی (متوفی ۴۴۷) بود و پس از او تصدی کارهایش را بر عهده گرفت. ثابت سرپرست کتابخانه ای از موقوفات سیف الدوله حمدانی (حک: ۳۳۳ـ۳۵۶) در حلب بود. در قرن ششم، منتجب الدین رازی از ثابت بن احمدبن عبدالوهاب حلبی فقیه یاد کرده است که شاگرد ابوالصّلاح حلبی بوده؛ اما آقابزرگ طهرانی او را کسی جز ثابت بن اسلم و متأخر از او دانسته است. تالیفات از تألیفات ثابت، کتابی ذکر شده است در اثبات این که قرائت عاصم بن ابی النَّجود (متوفی ۱۲۷) منطبق با قرائت قریش بوده است. اثر دیگر ثابت، ابتداء دعوة العبیدیین و کشف عُوارهم است و در آن گزارشی از دعوت اسماعیلیان آورده و به نقد آرای آنان پرداخته است. اسماعیلیان معتقد بودند که او با نوشتن این کتاب مذهب آنان را به نابودی کشانده است، ازاین رو به دستور مستنصر ، خلیفه فاطمی (حک: ۴۲۷ـ۴۸۷)، او را دستگیر کردند، به مصر بردند و به دار آویختند و کتابخانه حلب را که در آن زمان دارای ده ها هزار جلد کتاب بود، آتش زدند. در مورد آثار دیگر او و یا نسخ خطی یا چاپی آثار مذکور اطلاعی در دست نیست. سال قتل ثابت تاریخ ذهبی که قدیم ترین منبع درباره ثابت بن اسلم است، تاریخ قتل او را حدود سال ۴۶۰ ذکر کرده است و تراجم دیگر به اتفاق، نیز همان تاریخ را ضبط کرده اند. فهزست منابع (۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعه. (۲) ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱. (۳) محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، حوادث و وفیات ۴۴۱ـ۴۶۰ ه، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴. (۴) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۱۸، چاپ شعیب ارنوؤط و محمدنعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶. (۵) صفدی. (۶) علی بن عبیداللّه منتجب الدین رازی، فهرست اسماء علماء الشیعة و مصنفیهم، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶؛
کنیه اش ابوالحسن و از شاگردان بر جسته ابوالصّلاح حلبی (متوفی ۴۴۷) بود و پس از او تصدی کارهایش را بر عهده گرفت. ثابت سرپرست کتابخانه ای از موقوفات سیف الدوله حمدانی (حک: ۳۳۳ـ۳۵۶) در حلب بود. در قرن ششم، منتجب الدین رازی از ثابت بن احمدبن عبدالوهاب حلبی فقیه یاد کرده است که شاگرد ابوالصّلاح حلبی بوده؛ اما آقابزرگ طهرانی او را کسی جز ثابت بن اسلم و متأخر از او دانسته است. تالیفات از تألیفات ثابت، کتابی ذکر شده است در اثبات این که قرائت عاصم بن ابی النَّجود (متوفی ۱۲۷) منطبق با قرائت قریش بوده است. اثر دیگر ثابت، ابتداء دعوة العبیدیین و کشف عُوارهم است و در آن گزارشی از دعوت اسماعیلیان آورده و به نقد آرای آنان پرداخته است. اسماعیلیان معتقد بودند که او با نوشتن این کتاب مذهب آنان را به نابودی کشانده است، ازاین رو به دستور مستنصر ، خلیفه فاطمی (حک: ۴۲۷ـ۴۸۷)، او را دستگیر کردند، به مصر بردند و به دار آویختند و کتابخانه حلب را که در آن زمان دارای ده ها هزار جلد کتاب بود، آتش زدند. در مورد آثار دیگر او و یا نسخ خطی یا چاپی آثار مذکور اطلاعی در دست نیست. سال قتل ثابت تاریخ ذهبی که قدیم ترین منبع درباره ثابت بن اسلم است، تاریخ قتل او را حدود سال ۴۶۰ ذکر کرده است و تراجم دیگر به اتفاق، نیز همان تاریخ را ضبط کرده اند. فهزست منابع (۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعه. (۲) ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱. (۳) محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، حوادث و وفیات ۴۴۱ـ۴۶۰ ه، بیروت ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴. (۴) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۱۸، چاپ شعیب ارنوؤط و محمدنعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶. (۵) صفدی. (۶) علی بن عبیداللّه منتجب الدین رازی، فهرست اسماء علماء الشیعة و مصنفیهم، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶؛