تیه کال

و در زبان لربختیاری برای هر روندی از کار یک واژه ویژه خود دارد، نه مانند دیگر زبان ها که یک واژه برای چندین کار بکار می رود.
زبان لری و زبان لر بختیاری که این گونه است و بدون شک و گمان میتوان گفت زبان لری که گروهیاز زبان ها اعم از لرلکی ، لربختیاری ، لرممسنی و. . . از بکر ترین زبانان جهان است.
آدرس کانال ما در تلگرام: t. me/farhang_vazheh_lori
بهتر است که اندکی درباره زبانمان به اندیشیم.

و ایرانیها و اعراب و هندیها وقتی با اروپاییان رفت و آمد کردند نژاد بور هم در این کشور ها به وجود آمد

البته لری مناطق مختلف کمی باهم فرق میکنه لری ما خیلی با لرستان و بختیاری فرق داره و ما خیلی از کلماتوشون رو متوجه نمیشیم
من چشمام تقریبا مشکیه و درشت و کلی مژه بلنو و فر داره جوری ک از بچگی مخصوصا تو مدرسه همیشه باید به این سوال جواب میدادم ک ن سرمه یا خط چشم نکشیدم به چشمای من از وقتی یادمه تا الان میگن کال تو مدرسه چشم سبز و ابی و قهوه ای و مشکی زیاد داشتیم ولی فقط ب چشمای من میگفتن به خاطر فرمش اندازش و مژه هاش و البته رنگش
نظاراتو ک خوندم کهگیلویه و بویر احمد و لرستان نظرشون رنگ تیره بوده بختیاریا هم دودسته شدن ی عده میگن سبز ی عده میگن تیره
هیشکیم زیر بار حرف دیگری نمیره چون از اولش با این نظر بزرگ شده پس بیخال هر کی تو هر منطقه ای هست همون معنی رو برا خودش بگیره تامام واسه ما تیره بوده هست و خواهد بود
ادنایی ک میگن کال یعنی سبز
میشه بگن میش کال یا می کال یعنی چی مگه میش با پشم سبز داریم یا موی سبز داریم اخه ی حرفی میزنیتا

میش کال اشاره به میش سیاه یا قهوای سوختس
تیه کال هم در زبان بختیاری همون چشم سیاه یا قهوای سوخته گفته میشه

لر اصیل هستم مادرم میگه که از قدیم تیه کال در زبان لر یعنی قهوه ای تیره یا عسلی تیره سبز از کجا دراومده و شکی نداشته باشین که تیه کال در زبان لر یعنی قهوه ای تیره یا عسلی تیره. . .

ارایش میکنن با سرمه میگن . . . . تیه کال داشتی و سرمه کال ترس کرد. . . . درسته کال درزبان فارسی یعنی سبز البته اگه دقت بکنید تموم میوه ها موقه ای که میخان برسن به همون رنگ قهوای درمیان. . . درنهایت کال یعنی قوه ای تیره یا عسلی تیره. . . . . برقرار باشید🙏

تیه کال هم یعنی چشم درشت

چشمام قهوه ای مایل به عسلیه هر موقع من میبینه بهم میگه تیه کال پس تیه کال یعنی چشم های درشت و مژه داره قهوه ای مایل به عسلی

و. . . خودم هم زبانشناسی خوندم . بدون هیچ تردیدی کال یعنی قهوه ای تیره که به سیاهی می زند. تعجب می کنم از کسانی که نادانسته اظهار نظرمی کنند. مگر گوسفند سبز داریم که بختیاری ها می گویند میش کال ( با میشکال یامیرشکال ) اشتباه نشود. نه تنها درمنطقه بختیاری ؛ بلکه در تمام گویش های لری که کلمه کال درآنها بکار می رود به همین معنی است . اینکه در حال حاضر چشم سبز ؛ زیبا تلقی می شود؛ حرف دیگری است . توهین به کسی نباشد ؛ در گذشته درمیان برخی ازاقوام چشم سبز نه تنها زیبا نبوده ؛بلکه به نوعی به چشم حیوانات هم تشبیه می شده . این که کسی بگوید بختیاریم و ( کال یعنی سبز ) ویادیگری می گوید از پدربزرگم پرسیده ام ؛ ازعجایب است. زبان لری را اگر هم یکی از شاخه های زبان فارسی بدانیم ؛ کلمات و اصطلاحات خاص خود را دارد ؛که در زبان معیار ؛ یعنی زبان فارسی معادل ندارد.

می شه. ولی ظاهرا در اغلب مناطق دیگه تیه کال به معنی چشم سیاه و درشت هست که شاید باید پذیرفت که این هم معنی رایج و درستی است. درواقع با وسعت و تنوع جغرافیای سرزمینهای لر نشین ممکنه بعضی کلمات معانی مختلفی هم پیدا کنن. روی هم رفته شاید عبارت "تیه کال" لری به معنای "چشم شهلا و بسیار جوان و شاداب از هر رنگی" باشه که نسبت به اصطلاح " چشم سیاه" شعرای پارسی گوی گستره بیشتری از چشمهای زیبا رو شامل میشه و جهان شمول تره. ممنون از متولیان این فضای فرهنگی

معروفترین اصطلاح این است که می گویند:
تیه کال برنو
tiya - kall - brnow
یعنی ای معشوق زیبا چشم خوش قامت.
در ادبیات غنایی و اشعار محلی جایگاه سبکی و تعزلی خاصی دارد و نوعی مغازله به شمار می آید که در مناظره های عاشق و معشوق جریانی سیال دارد.

در آری سبز را آبی می گویند . من شنیدم آبی آسمانی آبی علفی کلی هم تعجب کردم .
نخ و الیاف فرش و گلیم و جاجیم قرمز پر رنگ را لاکی می گویند شاید قدیم هیچ لاک رنگ دیگه ای نبوده و لاک فقط قرمز بوده