تینبرگن نیکلاس

تینْبِرگِن، نیکُلاس (۱۹۰۷ـ۱۹۸۸)(Tinbergen, Niko(laas))
جانورشناس انگلیسی، زادۀ هلند. به سبب تحقیقاتش در زمینۀ الگوهای رفتاری جانوران۱ به جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی ۱۹۳۷ دست یافت. متخصص مطالعۀ رفتار غریزی۲ جانوران و یکی از بنیاد گذاران علم رفتارشناسی۳، مطالعۀ علمی رفتار جانوران در محیط طبیعی شان، بود. جایزۀ نوبل مشترکاً به او و کُنراد لورنتس۴، همکارش در چند پروژۀ مشترک، و کارل فون فریش۵ اعطا شد. تینبرگن در زمینۀ سایر جنبه های رفتار جانوران، از قبیل یادگیری، و در زمینۀ رفتار انسان، مخصوصاً در زمینۀ رفتار تهاجمی، مطالعاتی صورت داد. معتقد بود رفتار تهاجمی نوعی رفتار غریزی است که در زمان تغییر رفتار غذایی انسان ، از رژیم گیاه خواری۶ به گوشت خوار شکارچی۷، پدید آمده است. در لاهه۸ زاده شد و در لیدن۹ درس خواند. در ۱۹۴۷، استاد لیدن شد. از ۱۹۴۹، در آکسفورد بود و مدرسۀ مطالعات رفتار جانوری آن جا را بنا نهاد. در مطالعۀ غریزه۱۰ (۱۹۵۱)، نشان داد که رفتار تهاجمی۱۱ در افراد نرِ ماهی آبنوس۱۲ سه خار براثر رنگ قرمز در سطح زیرین بدن سایر افراد نر، که در فصل جفت گیری پدید می آید، تحریک می شود. همچنین، نشان داد که رقص جفت گیری۱۳ افراد نر، با مشاهدۀ شکم برآمدۀ مادۀ آماده تخم ریزی تحریک می شود. در دنیای کاکایی۱۴ (۱۹۵۳)، رفتار اجتماعی کاکایی ها را توصیف و بر اهمیت فرایند محرک ـ پاسخ۱۵ در رفتار قلمروطلبانه۱۶ تأکید کرد.
animal behaviour patternsinstinctive behaviourethologyKonrad LorenzKarl von Frischherbivoroushunting carnivoresHagueLeidenThe Study of Instinctaggressive behavioursticklebackcourtship danceThe Herring Gull’s Worldstimulus-response processeterritorial behaviour