تیمورتاش اوغوللری

[ویکی فقه] تیمورتاش اوغوللری، خاندانی که در سده هشتم و اوایل سده نهم در خدمت سلاطین دوره اول عثمانی بودند.
برجسته ترین فرد این خاندان تیمورتاش، (پسر قره علی بیگ) امیر و وزیر عثمانی (متوفی رمضان ۸۰۶) بود. منابع متقدمِ تاریخ عثمانی این خاندان را آلِتیمورتاش خوانده اند. پدر قره علی بیگ، ایقوت الپ (متوفی ۷۲۵) در خدمت بنیانگذاران سلسله عثمانی، اَرطُغرل و عثمان اول، بود. قره علی بیگ در نخستین سال حکومت اورخان (۷۲۶)، قلعه هَرَکَه را در خلیج نیقومدیه/ نیکومدیا تصرف کرد و در محاصره آیْدوس شجاعت بسیاری از خود نشان داد؛ تیری را که در چشمش فرورفته بود با دست خود بیرون کشید. از اصل و نسب این خاندان و سایر خاندانهای اشرافیِ دوره اول حکومت عثمانیان، مانند چَندَرلی/ جَنْدَرلی، اِورَنوس اوغوللری و میخال اوغوللری اطلاعات اندکی در دست است.
اقدامات تیمورتاش
اولین بار، وقتی از تیمورتاش پاشا ذکر شده است که وی به دستور سلطان مراد اول و با کمک لالاشاهین پاشا (معلم سلطان مراد و نخستین بیگلربیگی روم ایلی)، فتوحات سلطان را در دره طونجه واقع در بلغارستان ادامه داد. وی در ۷۶۷ ینیجه قزل آغاچ و یانْبولی را در دشت طنجه تسخیر کرد. از اقدامات او در دهه بعد اطلاعی در دست نیست. تیمورتاش پاشا در اواخر جنگ صرب ـ بلغار (۷۷۷/ ۱۳۷۵)، پس از درگذشت لالاشاهین، بیگلربیگی روم ایلی و جانشین او شد. وی در این منصب با سامان بخشیدن به کار سپاه برتریهای خود را آشکار کرد. همچنین گروهی به نام وُینُق تشکیل داد که بیش تر آنان از رعایای عیسوی بلغاری بودند و تیمارداری اسبهای قشون و ارابه کشی را به عهده داشتند. ظاهراً تیمورتاش مشوق استفاده سپاهیان از کلاه نمدی بود که معمولاً در بیله جک ساخته می شد و گذاشتن آن از زمان اورخان باب شده بود. فقط بیگها و افسران عالی رتبه می توانستند از کلاه قرمز رنگ استفاده کنند. تیمورتاش پاشا با فتح قلعه های مُناسْتِر (بیتولی/ بیتولا فعلی) و پِرلِپه/ پِریلپ و اشتیب/ ایشتیپ (شتپ فعلی) در ۷۸۴/ ۱۳۸۲، شهرت مجدد یافت. تیمورتاش از واردار عبور کرد و در حمله به جنوب صربستان سه دژ را فتح کرد. این فتوحات، سلطان نشین قارلی ـ ایلی (آیتولیا و آکارنانیا) قلمرو پادشاه اپیروت، کارلو دوم توکو (متوفی ۸۳۲/ ۱۴۲۹)، را به مخاطره افکند. ظاهراً تیمورتاش در ۷۸۷/ ۱۳۸۵ مسئولیت حمله به اَرْتَه (در نزدیکی دریای ایونی) را، که اهالی اش گرایشهای جدایی طلبانه داشتند، پذیرفت ازینرو، وی گاه در تسالی و گاه در اپیروس (که ترخان بیگ نیز در این مناطق پیروزیهایی کسب کرده بود) به سر می برد.
وزارت تیمور پاشا
در ۷۸۸، تیمورتاش به طور ناگهانی به آناطولی رفت. وی در دشت قونیه در نبرد سلطان مراد با علاءالدین علی (حاکم قره مان و یکی از خطرناکترین دشمنان سلطان مراد) رهبری ساقه سپاه (پس قراولان) عثمانی را به عهده داشت. این جنگ با فرار حاکم قره مان و پیروزی عثمانیان خاتمه یافت. سلطان مراد بیشترین سهم از غنایم جنگی و عنوان وزارت، یعنی پاشایی با سه توغ، را به تیمورتاش اعطا کرد. تیمورتاش، نخستین بیگلربیگی عثمانی بود که چنین نشانی دریافت کرد. در ۷۸۹/۱۳۸۷، سلطان مراد به اروپا حمله کرد. در این هنگام تیمورتاش در آناطولی ماند و در غیاب امیریعقوب/ یعقوب بیگ، منطقه گرمیان ـ ایلی را اداره کرد. در ۷۹۲/ ۱۳۹۰، بار دیگر به بالکان رفت. به گفته حاجی خلیفه در تقویم التاریخ، تیمورتاش در این سال، کراتووو (به ترکی قره طوه) را در شرق اُسکوب (که به داشتن معادن نقره و مس، شهرت داشت) تسخیر کرد.
نبردهای تیمور در اروپا
...