تیانچی

تیانچی ( چینی: 天啟؛ پین یین: Tiān Qǐ؛ انگلیسی: Tianqi ) نام پادشاهی جو یوجیائو ( ۲۳ دسامبر ۱۶۰۵ - ۳۰ سپتامبر ۱۶۲۷ ) ، پانزدهمین امپراتور دودمان مینگ بود. او همچنین نخستین فرزند امپراتور تایچانگ و برادر بزرگ امپراتور چونگ جن بود.
در ۱۶۲۰ امپراتور تایچانگ درگذشت و پسر بزرگش جو یوجیائو که ۱۵ سال بیشتر نداشت با عنوان امپراتور تیانچی بر تخت سلطنت نشست. جو یوجیائو دچار اختلال در یادگیری بود و به همین دلیل کم سواد مانده بود[ ۱] . مردم به خاطر احترام به امپراتور می گفتند که او آنقدر وقت نداشته است تا خواندن و نوشتن را بیاموزد[ ۲] . همین امر سبب شده بود تا امپراتور جوان علاقه ای به کشورداری نداشته باشد و اداره ی امور تمام کشور را به خواجهٔ اعظم وی جونگ شیان و دایه ی خود بانو که بسپارد و خود سرگرم کار مورد علاقه اش - درودگری - شود[ ۳] .
از آنجا که تمام قدرت به وی جونگ شیان و بانو که سپرده شده بود، آندو شروع به گماردن افراد مورد اعتماد خود در پست های مهم و از میان برداشتن وزرای مخالف خود کردند. حتی بانو که برای اینکه قدرت بیشتری داشته باشد اقدام به زندانی کردن زنان امپراتور نمود و آنقدر به آنها گرسنگی داد تا جان سپردند[ ۴] . سپس میزان دریافت مالیات از مردم افزایش یافت و اگر کسی می خواست موقعیت خود را حفط نماید باید رشوه های سنگینی را می پرداخت و هر کس نیز که اعتراض یا مخالفت می نمود، دستگیر، زندانی و تا سر حد مرگ شکنجه می شد[ ۵] . در این شرایط گروهی از پیروان مکتب کنفوسیوس که با نام جنبش دونگلین شناخته می شدند و شماری از پیروانشان از صاحب منصبان دربار بودند نگرانی خود را نسبت به اوضاع سیاسی کشور اعلام داشتند ولی نتیجه اش دستگیری و اعدام رهبران گروه، ویران سازی مؤسسات مربوط به آنها[ ۶] و پاکسازی پیروانشان از پست های دولتی با حکم امپراتور بود[ ۷] . شرایط زندگی در این مدت روزبروز بدتر می شد و شورش های مردمی زیادی علیه امپراتور تیانچی صورت پذیرفت.
امپراتور تیانچی در ۳۰ سپتامبر ۱۶۲۷ ناگهان درگذشت و چون هیچ وارثی نداشت، برادر کوچکترش جو یوجیان به مقام امپراتوری رسید و به عمر دولت وحشت پایان داد[ ۸] . تیانچی با نام شی زونگ ( 熹宗 ) در مقبره سلطنتی به خاک سپرده شد و نام پس از مرگ امپراتور جه ( کامل: Da Tian Chan Dao Dun Xiao Du You Zhang Wen Xiang Wu Jing Mu Zhuang Qin Zhe ) به او داده شد[ ۹] .