تئاتر در گیلان
تئاتر در گیلانصرف نظر از ردیابی های نمایش هایی آیینی ـ ملی در سرزمین گیلان، این خطه به دلیل این که در دوران مشروطیت موقعیتی استراتژیک داشت و پل ارتباطی ایران با غرب به شمار می آمد، رشد و گسترش و تأثیر تئاتر به عنوان پدیده ای نوین و ابزاری قابل استفاده برای تنویر افکار و تهذیب اخلاق دارای ویژگی های شایان توجه است. در سال ۱۲۸۹شمسی، میرزا حسین خان ناصر، که از افراد تحصیل کرده در فرانسه بود، نخستین گروه تئاتری گیلان را با نام «مجمع امیدترقی» تشکیل می دهد و دست به ترجمة آثاری از مولیر می زند و آن ها را به اجرا در می آورد: بعد از آن «محمد حسین دایی نمایش» (متولد ۱۲۴۹ش) که در اصل تبریزی بود، در رشت و در امید ترقی دست به چنان فعالیت هنرمندانه ای می زند که نام او به عنوان یکی از محبوب ترین هنرمندان به ثبت می رسد. عدم مجوز برای حضور زن در صحنه های تئاتر، در این جا نیز باعث شهرت چند مرد زن پوش می شود. از آن میان می توان از: «کوچک پور»، «احمد درخشان» «اسداله خان کیانی» و مظفرزاده نام برد. در سال ۱۳۰۳ش «مجمع پیک سعادت» موفق می شود برای فعالیت های تئاتری خود از وجود وحضورهای ارامنه بهره بگیرد. نخستین زنان گیلکی در «مجمع تئاتری محمدیه» (۱۲۹۵ش) به سرپرستی «عبدالمجیدخان فرساد» و «جمعیت فرهنگ» (۱۲۹۵ـ۱۳۱۰ش) به سرپرستی «حسین جودت» بر صحنه پا می گذارند: «سونا خانم قفقازی»، «مریم خانم گرجی» و «فاطمه نشوری» و در «انجمن تئاتر گلشن» (۱۳۰۱ش) به سرپرستی «میرزا عبدالغنی زنجانی» بانوانی مثل «پریرخ وحدتی» و «بانو خجستگی. در ادامة کوشش های گستردة تئاتری، گروه ها یکی پس از دیگری تشکیل می شوند. از آن جمله: «رجاء آدمیت» (۱۲۹۰ش) به سرپرستی عبدالکریم خا نائینی، «آکتورال آزاد (۱۳۰۰ش) به سرپرستی «جهانگیر سرتیپ پور»، «جمعیت اخوت» (۱۳۰۲ش) به سرپرستی «علی اکبرافشار»، «جمعیت درخشان» (۱۳۲۱ش) به سرپرستی عباداله خان رنجبر، «جمعیت گیل» (۱۳۲۰ش) به سرپرستی «شجاع فلسفی، «شرکت سهامی هنر» (۱۳۲۳ش) به مدیریت «میرعلینقی میرکیا»، «کانون آینه» (۱۳۲۴ش) به سرپرستی «علی اکبر افشار»، «کانون هنرپیشگان پیروز» (۴ـ ۱۳۲۳ش) به سرپرستی «محمد رئیس زاده ضیابری»، «تماشاخانه گیلان» (۱۳۲۴ش) به مدیریت «مهدی گرامی»، گروه آتوسا (۱۳۳۶ش) به سرپرستی «فرامرز بهبود» و... پیش پرده خوانی نیز به تقلید از تئاترهای تهران در رشت مرسوم بود که مشهورترین پیش پرده خوان ها عبارت بودند از: آقایان رکنی، شاپور درخشان. پس از تشکیل ادارة فرهنگ و هنر، کارشناسانی برای امر آموزش به گیلان ـ رشت گسیل شدند که به ترتیب تا پیش از انقلاب اسلامی ایران عبارت بود از: آقایان پرویز خضرایی، مسعود فقیه و سعید پورصمیمی. بسیاری از فعالان سال های گذشته هم اکنون دوشادوش جوانان در گیلان فعال هستند. کسانی همچون علی حاج علی عسگری، فرامرز طالبی، محمود طیاری، احمد بدر طالعی، ابراهیم ضمیر و...
تئاتر در گیلانصرف نظر از ردیابی های نمایش هایی آیینی ـ ملی در سرزمین گیلان، این خطه به دلیل این که در دوران مشروطیت موقعیتی استراتژیک داشت و پل ارتباطی ایران با غرب به شمار می آمد، رشد و گسترش و تأثیر تئاتر به عنوان پدیده ای نوین و ابزاری قابل استفاده برای تنویر افکار و تهذیب اخلاق دارای ویژگی های شایان توجه است. در سال ۱۲۸۹شمسی، میرزا حسین خان ناصر، که از افراد تحصیل کرده در فرانسه بود، نخستین گروه تئاتری گیلان را با نام «مجمع امیدترقی» تشکیل می دهد و دست به ترجمة آثاری از مولیر می زند و آن ها را به اجرا در می آورد: بعد از آن «محمد حسین دایی نمایش» (متولد ۱۲۴۹ش) که در اصل تبریزی بود، در رشت و در امید ترقی دست به چنان فعالیت هنرمندانه ای می زند که نام او به عنوان یکی از محبوب ترین هنرمندان به ثبت می رسد. عدم مجوز برای حضور زن در صحنه های تئاتر، در این جا نیز باعث شهرت چند مرد زن پوش می شود. از آن میان می توان از: «کوچک پور»، «احمد درخشان» «اسداله خان کیانی» و مظفرزاده نام برد. در سال ۱۳۰۳ش «مجمع پیک سعادت» موفق می شود برای فعالیت های تئاتری خود از وجود وحضورهای ارامنه بهره بگیرد. نخستین زنان گیلکی در «مجمع تئاتری محمدیه» (۱۲۹۵ش) به سرپرستی «عبدالمجیدخان فرساد» و «جمعیت فرهنگ» (۱۲۹۵ـ۱۳۱۰ش) به سرپرستی «حسین جودت» بر صحنه پا می گذارند: «سونا خانم قفقازی»، «مریم خانم گرجی» و «فاطمه نشوری» و در «انجمن تئاتر گلشن» (۱۳۰۱ش) به سرپرستی «میرزا عبدالغنی زنجانی» بانوانی مثل «پریرخ وحدتی» و «بانو خجستگی. در ادامة کوشش های گستردة تئاتری، گروه ها یکی پس از دیگری تشکیل می شوند. از آن جمله: «رجاء آدمیت» (۱۲۹۰ش) به سرپرستی عبدالکریم خا نائینی، «آکتورال آزاد (۱۳۰۰ش) به سرپرستی «جهانگیر سرتیپ پور»، «جمعیت اخوت» (۱۳۰۲ش) به سرپرستی «علی اکبرافشار»، «جمعیت درخشان» (۱۳۲۱ش) به سرپرستی عباداله خان رنجبر، «جمعیت گیل» (۱۳۲۰ش) به سرپرستی «شجاع فلسفی، «شرکت سهامی هنر» (۱۳۲۳ش) به مدیریت «میرعلینقی میرکیا»، «کانون آینه» (۱۳۲۴ش) به سرپرستی «علی اکبر افشار»، «کانون هنرپیشگان پیروز» (۴ـ ۱۳۲۳ش) به سرپرستی «محمد رئیس زاده ضیابری»، «تماشاخانه گیلان» (۱۳۲۴ش) به مدیریت «مهدی گرامی»، گروه آتوسا (۱۳۳۶ش) به سرپرستی «فرامرز بهبود» و... پیش پرده خوانی نیز به تقلید از تئاترهای تهران در رشت مرسوم بود که مشهورترین پیش پرده خوان ها عبارت بودند از: آقایان رکنی، شاپور درخشان. پس از تشکیل ادارة فرهنگ و هنر، کارشناسانی برای امر آموزش به گیلان ـ رشت گسیل شدند که به ترتیب تا پیش از انقلاب اسلامی ایران عبارت بود از: آقایان پرویز خضرایی، مسعود فقیه و سعید پورصمیمی. بسیاری از فعالان سال های گذشته هم اکنون دوشادوش جوانان در گیلان فعال هستند. کسانی همچون علی حاج علی عسگری، فرامرز طالبی، محمود طیاری، احمد بدر طالعی، ابراهیم ضمیر و...
wikijoo: تیاتر_در_گیلان