تئاتر در کرمانشاه
تئاتر در کرمانشاههمچون هر نقطة دیگری در ایران، کرمانشاه نیز دارای پیشینه ای نمایشی است که در گذر از چالش های زمان با تئاتر مدرن (به روش اروپایی) آشنا می شود و این پدیده را نیز در تاروپود عصبی جامعة خود می گستراند. وجود بنایی به نام «تکیه معاون الملک» (ساخته شده در سال های ۱۲۴۰ـ۱۲۵۰ق) در شهر کرمانشاه، که از اعتبار قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است، می تواند نشانگر رونق تعزیه به عنوان یک نمایش ملی ـ مذهبی در این جا تلقی شود. گزارش هایی از نقالی و نقال ها که با ویژگی کشتی گیری (به گویش محلی زوران) پیوند می خورد و نوروزی خوان ها، ۲ برادر به نام های «خرمان» و «نریمان» در لباس های سفید (نشان زمستان) و سبز (نشان بهار) و گروه مطرب ها به سرپرستی «علی چینی بندزن» که از اوان مشروطیت فعال بود و گروه «حسین ارباب» که بساط شادمانی در جشن ها می گسترانده و «حسین خرازی» که با این گروه همکاری می کرده و در سال های ۱۶ـ۱۳۱۵ مستقل عمل می کند و گروه «استاد علینقی نوائی» و .. همه خبر از شکوفایی نمایش در این خطه می دهد. تئاتر مدرن اما از سال ۱۴ ـ ۱۳۱۳ پس از تأسیس بانک ملی و تشکیل گروهی به نام «تیاترال غرب» برای تبلیغ سیاست های سپرده گذاری در کرمانشاه پا می گیرد و سپس به همت «میرزا تقی خان»، «هئیت تیاترال ارامنه» دایر می شود که سالن اجتماعات دبیرستان کزازی را تبدیل به یکی از مهم ترین مراکز اجرای تئاتر می سازد. بعد از آن «غلامرضا پارسا» به دعوت «رزم آرا» ـ فرمانده فوج منصور در کرمانشاه ـ تئاتر «ناپلئون» را برای تحریک روحیه ارتش به اجرا می گذارد و فعالیت خود را تا سال ۱۳۲۰ پی می گیرد و پس از وقفه ای از سال ۱۳۲۳ با اجرای «طبیب اجباری» و با بازی گرفتن از بازیگران زن ارمنی به فعالیت خود ادامه می دهد. «اسماعیل شاکری» با تشکیل گروه تئاتری «یوسف و زلیخا»، در سال ۱۳۲۶ «مشهدی عیاد» را به صحنه می آورد و «قرمز پوش»، نوشته جواد گیتی آرا را با بازی بازیگرانی چون جواد و مهدی اسودی و خانم فخری اسودی (خوروش) اجرا می کند. فریدون و ایرج ناصری و «غلامحسین ناجی»، «کلوپ هنرپیشگان» را در کرمانشاه دایر می کنند و «کوروش و آرتا» و «دوشیزة بت پرست» را به اجرا در می آورند. «محسن علوی» در دبیرستان شاهپور با تشکیل گروه تئاتر دانش آموزی، «اتلا» و «تاجر ونیزی» و «آتوسا و بهرام» را به صحنه می آورد. در این میان چهره های سرشناس تئاتر تهران با سفر به کرمانشاه برای آنان تئاتر اجرا می کند. از آن جمله: «حسین خیرخواه» با نمایش آمیرزا کاالدین (تاروتوف)، «خسیس»، «دختر شکلات فروش» و «عشاق هرزه»؛ «عبدالحسین نوشین» به همراه «گرجی» و «جلیلوند» با نمایش «۳ یار دبستانی» و «یوسف و زلیخا»؛ «مصطفی اسکویی» با نمایش «علی بابا و ۴۰دزد»؛ «تقی کهنمویی» با نمایش «عاشق گنج». با تأسیس وزارت فرهنگ و هنر به جای اداره معارف در سال ۱۳۳۳ محدودیت هایی بر فعالیت تئاتری پیش می آید تا آن که در سال ۱۳۴۲ با تشکیل کلاس آموزشی توسط بهرام بیضایی از سوی آن وزارت خانه، کوشش ها از سرگرفته می شود. در سال ۱۳۴۹ «آتش تقی پور» به عنوان نخستین کارشناس فرهنگ و هنر، و در سال ۱۳۵۳ «علی حاج علی عسگری» دومین کارشناس کرمانشاه می شود و فعالیت های گستردۀ تئاتری شکل می گیرد.
تئاتر در کرمانشاههمچون هر نقطة دیگری در ایران، کرمانشاه نیز دارای پیشینه ای نمایشی است که در گذر از چالش های زمان با تئاتر مدرن (به روش اروپایی) آشنا می شود و این پدیده را نیز در تاروپود عصبی جامعة خود می گستراند. وجود بنایی به نام «تکیه معاون الملک» (ساخته شده در سال های ۱۲۴۰ـ۱۲۵۰ق) در شهر کرمانشاه، که از اعتبار قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است، می تواند نشانگر رونق تعزیه به عنوان یک نمایش ملی ـ مذهبی در این جا تلقی شود. گزارش هایی از نقالی و نقال ها که با ویژگی کشتی گیری (به گویش محلی زوران) پیوند می خورد و نوروزی خوان ها، ۲ برادر به نام های «خرمان» و «نریمان» در لباس های سفید (نشان زمستان) و سبز (نشان بهار) و گروه مطرب ها به سرپرستی «علی چینی بندزن» که از اوان مشروطیت فعال بود و گروه «حسین ارباب» که بساط شادمانی در جشن ها می گسترانده و «حسین خرازی» که با این گروه همکاری می کرده و در سال های ۱۶ـ۱۳۱۵ مستقل عمل می کند و گروه «استاد علینقی نوائی» و .. همه خبر از شکوفایی نمایش در این خطه می دهد. تئاتر مدرن اما از سال ۱۴ ـ ۱۳۱۳ پس از تأسیس بانک ملی و تشکیل گروهی به نام «تیاترال غرب» برای تبلیغ سیاست های سپرده گذاری در کرمانشاه پا می گیرد و سپس به همت «میرزا تقی خان»، «هئیت تیاترال ارامنه» دایر می شود که سالن اجتماعات دبیرستان کزازی را تبدیل به یکی از مهم ترین مراکز اجرای تئاتر می سازد. بعد از آن «غلامرضا پارسا» به دعوت «رزم آرا» ـ فرمانده فوج منصور در کرمانشاه ـ تئاتر «ناپلئون» را برای تحریک روحیه ارتش به اجرا می گذارد و فعالیت خود را تا سال ۱۳۲۰ پی می گیرد و پس از وقفه ای از سال ۱۳۲۳ با اجرای «طبیب اجباری» و با بازی گرفتن از بازیگران زن ارمنی به فعالیت خود ادامه می دهد. «اسماعیل شاکری» با تشکیل گروه تئاتری «یوسف و زلیخا»، در سال ۱۳۲۶ «مشهدی عیاد» را به صحنه می آورد و «قرمز پوش»، نوشته جواد گیتی آرا را با بازی بازیگرانی چون جواد و مهدی اسودی و خانم فخری اسودی (خوروش) اجرا می کند. فریدون و ایرج ناصری و «غلامحسین ناجی»، «کلوپ هنرپیشگان» را در کرمانشاه دایر می کنند و «کوروش و آرتا» و «دوشیزة بت پرست» را به اجرا در می آورند. «محسن علوی» در دبیرستان شاهپور با تشکیل گروه تئاتر دانش آموزی، «اتلا» و «تاجر ونیزی» و «آتوسا و بهرام» را به صحنه می آورد. در این میان چهره های سرشناس تئاتر تهران با سفر به کرمانشاه برای آنان تئاتر اجرا می کند. از آن جمله: «حسین خیرخواه» با نمایش آمیرزا کاالدین (تاروتوف)، «خسیس»، «دختر شکلات فروش» و «عشاق هرزه»؛ «عبدالحسین نوشین» به همراه «گرجی» و «جلیلوند» با نمایش «۳ یار دبستانی» و «یوسف و زلیخا»؛ «مصطفی اسکویی» با نمایش «علی بابا و ۴۰دزد»؛ «تقی کهنمویی» با نمایش «عاشق گنج». با تأسیس وزارت فرهنگ و هنر به جای اداره معارف در سال ۱۳۳۳ محدودیت هایی بر فعالیت تئاتری پیش می آید تا آن که در سال ۱۳۴۲ با تشکیل کلاس آموزشی توسط بهرام بیضایی از سوی آن وزارت خانه، کوشش ها از سرگرفته می شود. در سال ۱۳۴۹ «آتش تقی پور» به عنوان نخستین کارشناس فرهنگ و هنر، و در سال ۱۳۵۳ «علی حاج علی عسگری» دومین کارشناس کرمانشاه می شود و فعالیت های گستردۀ تئاتری شکل می گیرد.
wikijoo: تیاتر_در_کرمانشاه