[ویکی فقه] تکملة منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (کتاب). کتاب «تکملة منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة»، تالیف استاد حسن زاده آملی ، به زبان عربی و در ادامه کار عالم جلیل، مرحوم میرزا حبیب الله خویی قدس سره، صاحب کتاب «منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة»، است.
چون جناب میرزا حبیب الله، موفق به اتمام شرح خود نشد، استاد حسن زاده، به فرمان استاد خود، حضرت علامه شعرانی ، به این کار همت گماردند.شایان توجه است که استاد، در کتاب خود، علاوه بر شرح و بسط و توضیح فرمایشات حضرت وصی -علیه السّلام -، متعرض مصادر و مآخذ خطب و رسائل که جایش در شرح مرحوم خویی خالی بود، گردیده است و آنچه که ایشان را بر عمل مزبور برانگیخت، این بود که جرجی زیدان عیسوی، در باره نهج البلاغة ، نوشته بود: نمی توان مطالب موجود در نهج البلاغة را به علی بن ابی طالب ، منسوب دانست، زیرا در آن دوران، عرب، کجا این حرف ها را می فهمید تا علی بن ابی طالب بیاید و آنها را بفرماید؟ سید رضی و سید مرتضی که هر دو ادیب بودند، در زمانی که سطح دانش مردم بالا آمده بود، نشستند و این مطالب را نوشتند و برای ترویج کتاب خود، آن را به علی بن ابی طالب- علیه السّلام -، نسبت دادند.بدین جهت بود که استاد، بر آن شد تا مصادر و مآخذ خطب و رسائل را که سالیانی پیش از سید رضی و سید مرتضی، در دست مردم بود، ذکر کند تا جایی برای آن گونه توهمات نبوده باشد.البته لازم به ذکر است که تکملة منهاج البراعة ، در مقایسه با خود منهاج، از مزیت دیگری نیز برخوردار است و آن، عبارت از این است که استاد، با احاطه بر جمیع مبانی عرفانی و فلسفی و کلامی و هیوی و دیگر علوم، توانسته است از عهده تبیین اسرار و نکته ها و حقایق کلمات امام -علیه السّلام -که امام الکلمات است، به خوبی برآید و این، چیزی است که شرح مرحوم خویی، علی رغم تمام امتیازاتش، فاقد آن است.
چون جناب میرزا حبیب الله، موفق به اتمام شرح خود نشد، استاد حسن زاده، به فرمان استاد خود، حضرت علامه شعرانی ، به این کار همت گماردند.شایان توجه است که استاد، در کتاب خود، علاوه بر شرح و بسط و توضیح فرمایشات حضرت وصی -علیه السّلام -، متعرض مصادر و مآخذ خطب و رسائل که جایش در شرح مرحوم خویی خالی بود، گردیده است و آنچه که ایشان را بر عمل مزبور برانگیخت، این بود که جرجی زیدان عیسوی، در باره نهج البلاغة ، نوشته بود: نمی توان مطالب موجود در نهج البلاغة را به علی بن ابی طالب ، منسوب دانست، زیرا در آن دوران، عرب، کجا این حرف ها را می فهمید تا علی بن ابی طالب بیاید و آنها را بفرماید؟ سید رضی و سید مرتضی که هر دو ادیب بودند، در زمانی که سطح دانش مردم بالا آمده بود، نشستند و این مطالب را نوشتند و برای ترویج کتاب خود، آن را به علی بن ابی طالب- علیه السّلام -، نسبت دادند.بدین جهت بود که استاد، بر آن شد تا مصادر و مآخذ خطب و رسائل را که سالیانی پیش از سید رضی و سید مرتضی، در دست مردم بود، ذکر کند تا جایی برای آن گونه توهمات نبوده باشد.البته لازم به ذکر است که تکملة منهاج البراعة ، در مقایسه با خود منهاج، از مزیت دیگری نیز برخوردار است و آن، عبارت از این است که استاد، با احاطه بر جمیع مبانی عرفانی و فلسفی و کلامی و هیوی و دیگر علوم، توانسته است از عهده تبیین اسرار و نکته ها و حقایق کلمات امام -علیه السّلام -که امام الکلمات است، به خوبی برآید و این، چیزی است که شرح مرحوم خویی، علی رغم تمام امتیازاتش، فاقد آن است.
[ویکی فقه] تکمله منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه (کتاب). کتاب «تکملة منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة»، تالیف استاد حسن زاده آملی ، به زبان عربی و در ادامه کار عالم جلیل، مرحوم میرزا حبیب الله خویی قدس سره، صاحب کتاب «منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة»، است.
چون جناب میرزا حبیب الله، موفق به اتمام شرح خود نشد، استاد حسن زاده، به فرمان استاد خود، حضرت علامه شعرانی ، به این کار همت گماردند.شایان توجه است که استاد، در کتاب خود، علاوه بر شرح و بسط و توضیح فرمایشات حضرت وصی -علیه السّلام -، متعرض مصادر و مآخذ خطب و رسائل که جایش در شرح مرحوم خویی خالی بود، گردیده است و آنچه که ایشان را بر عمل مزبور برانگیخت، این بود که جرجی زیدان عیسوی، در باره نهج البلاغة ، نوشته بود: نمی توان مطالب موجود در نهج البلاغة را به علی بن ابی طالب ، منسوب دانست، زیرا در آن دوران، عرب، کجا این حرف ها را می فهمید تا علی بن ابی طالب بیاید و آنها را بفرماید؟ سید رضی و سید مرتضی که هر دو ادیب بودند، در زمانی که سطح دانش مردم بالا آمده بود، نشستند و این مطالب را نوشتند و برای ترویج کتاب خود، آن را به علی بن ابی طالب- علیه السّلام -، نسبت دادند.بدین جهت بود که استاد، بر آن شد تا مصادر و مآخذ خطب و رسائل را که سالیانی پیش از سید رضی و سید مرتضی، در دست مردم بود، ذکر کند تا جایی برای آن گونه توهمات نبوده باشد.البته لازم به ذکر است که تکملة منهاج البراعة ، در مقایسه با خود منهاج، از مزیت دیگری نیز برخوردار است و آن، عبارت از این است که استاد، با احاطه بر جمیع مبانی عرفانی و فلسفی و کلامی و هیوی و دیگر علوم، توانسته است از عهده تبیین اسرار و نکته ها و حقایق کلمات امام -علیه السّلام -که امام الکلمات است، به خوبی برآید و این، چیزی است که شرح مرحوم خویی، علی رغم تمام امتیازاتش، فاقد آن است.
ساختار کتاب
کتاب، در پنج جلد (جزء پانزدهم، شانزدهم، هفدهم، هجدهم و نوزدهم)، تنظیم شده است. روش استاد، در این شرح، چنین است که ابتدا، متن کلام امام -علیه السّلام - را می آورد، سپس لغات مشکل آن را تحت عنوان «اللغة»، معنا می کند، آن گاه در ذیل عنوان «الاعراب»، به ترکیب آن می پردازد و در مرحله سوم، در زیر عنوان «المعنی»، آن را تفسیر می کند و در آخر، تحت عنوان «الترجمة»، آن را به فارسی برمی گرداند.
گزارش محتوا
پاره ای از مطالب کتاب، اجمالا، عبارت است از: ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره شمه ای از فواید رسالت حضرت محمد -صلی الله علیه و آله وسلّم - ، همراه با معنای لغات ذو قار، الصدع، لم، الفتق، الرتق، الواغرة، الضغائن و قدح؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت با عبدالله بن زمعه که در زمان خلافت آن حضرت، بدون هیچ استحقاقی، مالی را طلب کرد، همراه با معنای لغات الجلب، الجنازة و الفیء؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره اهمیت زبان و زبان آوری خویش و ویژگی دورانی که در آن می زیست، همراه با معنای لغات الصبغة، فلا یسعده، تنشبت، تهدلت، غصونه، عکفت، اصطلحوا، الادهان، الفتی، العارم، الشائب، القاری و مذق؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره اختلاف مردمان در خلق و خلق، همراه با معنای لغات الطین، الفلقة، السبخة، العذب، الحزن، السهل، الرواء، الهمة، الزاکی، السبر، الضریبة، الجلیبة، التائه و طلیق الجنان؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، خطاب به رسول الله -صلی الله علیه و آله وسلّم -، در هنگام تجهیز او، همراه با معنای لغات النبوة، الانباء، السماء، المسلی، الجزع، نفد، ماء الشئون، الداء، مماطلا، الکمد، محالفا، لا یستطاع و البال؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره رفتن وی در پی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم ، پس از هجرت او از مکه به مدینه ، همراه با معنای لغات جعلت، ماخذ رسول الله -صلی الله علیه و آله وسلّم - ، اطا و العرج؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره غنیمت شمردن فرصت در زندگی، همراه با معنای لغات فی نفس البقاء، الصحف، التوبة... ؛ شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره حکمین و مذمت اهل شام ، همراه با معنای لغات جفاة طغام عبید و...
← ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت
...
چون جناب میرزا حبیب الله، موفق به اتمام شرح خود نشد، استاد حسن زاده، به فرمان استاد خود، حضرت علامه شعرانی ، به این کار همت گماردند.شایان توجه است که استاد، در کتاب خود، علاوه بر شرح و بسط و توضیح فرمایشات حضرت وصی -علیه السّلام -، متعرض مصادر و مآخذ خطب و رسائل که جایش در شرح مرحوم خویی خالی بود، گردیده است و آنچه که ایشان را بر عمل مزبور برانگیخت، این بود که جرجی زیدان عیسوی، در باره نهج البلاغة ، نوشته بود: نمی توان مطالب موجود در نهج البلاغة را به علی بن ابی طالب ، منسوب دانست، زیرا در آن دوران، عرب، کجا این حرف ها را می فهمید تا علی بن ابی طالب بیاید و آنها را بفرماید؟ سید رضی و سید مرتضی که هر دو ادیب بودند، در زمانی که سطح دانش مردم بالا آمده بود، نشستند و این مطالب را نوشتند و برای ترویج کتاب خود، آن را به علی بن ابی طالب- علیه السّلام -، نسبت دادند.بدین جهت بود که استاد، بر آن شد تا مصادر و مآخذ خطب و رسائل را که سالیانی پیش از سید رضی و سید مرتضی، در دست مردم بود، ذکر کند تا جایی برای آن گونه توهمات نبوده باشد.البته لازم به ذکر است که تکملة منهاج البراعة ، در مقایسه با خود منهاج، از مزیت دیگری نیز برخوردار است و آن، عبارت از این است که استاد، با احاطه بر جمیع مبانی عرفانی و فلسفی و کلامی و هیوی و دیگر علوم، توانسته است از عهده تبیین اسرار و نکته ها و حقایق کلمات امام -علیه السّلام -که امام الکلمات است، به خوبی برآید و این، چیزی است که شرح مرحوم خویی، علی رغم تمام امتیازاتش، فاقد آن است.
ساختار کتاب
کتاب، در پنج جلد (جزء پانزدهم، شانزدهم، هفدهم، هجدهم و نوزدهم)، تنظیم شده است. روش استاد، در این شرح، چنین است که ابتدا، متن کلام امام -علیه السّلام - را می آورد، سپس لغات مشکل آن را تحت عنوان «اللغة»، معنا می کند، آن گاه در ذیل عنوان «الاعراب»، به ترکیب آن می پردازد و در مرحله سوم، در زیر عنوان «المعنی»، آن را تفسیر می کند و در آخر، تحت عنوان «الترجمة»، آن را به فارسی برمی گرداند.
گزارش محتوا
پاره ای از مطالب کتاب، اجمالا، عبارت است از: ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره شمه ای از فواید رسالت حضرت محمد -صلی الله علیه و آله وسلّم - ، همراه با معنای لغات ذو قار، الصدع، لم، الفتق، الرتق، الواغرة، الضغائن و قدح؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت با عبدالله بن زمعه که در زمان خلافت آن حضرت، بدون هیچ استحقاقی، مالی را طلب کرد، همراه با معنای لغات الجلب، الجنازة و الفیء؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره اهمیت زبان و زبان آوری خویش و ویژگی دورانی که در آن می زیست، همراه با معنای لغات الصبغة، فلا یسعده، تنشبت، تهدلت، غصونه، عکفت، اصطلحوا، الادهان، الفتی، العارم، الشائب، القاری و مذق؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره اختلاف مردمان در خلق و خلق، همراه با معنای لغات الطین، الفلقة، السبخة، العذب، الحزن، السهل، الرواء، الهمة، الزاکی، السبر، الضریبة، الجلیبة، التائه و طلیق الجنان؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، خطاب به رسول الله -صلی الله علیه و آله وسلّم -، در هنگام تجهیز او، همراه با معنای لغات النبوة، الانباء، السماء، المسلی، الجزع، نفد، ماء الشئون، الداء، مماطلا، الکمد، محالفا، لا یستطاع و البال؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره رفتن وی در پی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم ، پس از هجرت او از مکه به مدینه ، همراه با معنای لغات جعلت، ماخذ رسول الله -صلی الله علیه و آله وسلّم - ، اطا و العرج؛ ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره غنیمت شمردن فرصت در زندگی، همراه با معنای لغات فی نفس البقاء، الصحف، التوبة... ؛ شرح و ترکیب سخن حضرت، در باره حکمین و مذمت اهل شام ، همراه با معنای لغات جفاة طغام عبید و...
← ترجمه و شرح و ترکیب سخن حضرت
...
wikifeqh: منهاج_البراعة_فی_شرح_نهج_البلاغة