تکفیر در ادیان

تکفیر در ادیان به کُنشِ رسمی و سازمان یافته با دستمایه های انتقادِ مذهبی و برای محروم ساختن، تعلیق یا محدود کردنِ برخی حقوق و عضویتِ یک فرد یا گروه در یک جامعهٔ مذهبی گفته می شود.
تکفیر در علم کلام و فقه به معنای نسبتِ کفر و شرک دادن به مسلمان است. تکفیر در اصل، به معنای پوشاندن است، ولی در عربی و فارسی به معانی گوناگونی به کار رفته است.
از نمونه های برجستهٔ تکفیر می توان به تکفیر سلمان رشدی توسط روح الله خمینی طی یک فتوا به خاطرِ نوشتنِ کتابِ آیات شیطانی اشاره کرد. [ ۱]
اصطلاحاً به گروه های تندرو سلفی که وابسته به وهابیت هستند، و برای مخالفان خود حکم تکفیر صادر می کنند گفته می شود. نمونه گروه های تکفیری گروه داعش[ ۲] [ ۳] [ ۴] است.
در کلیسای کاتولیکِ لاتین تکفیر به ندرت استفاده می شود. [ ۵] به گفتهٔ اسقف توماس جی پاپروشکی، فرد با تکفیر از کلیسای کاتولیک اخراج نمی شود، اما به سادگی از وارد شدن در فعالیت های خاص محروم خواهد شد. [ ۶]
در کلیسای لوتری نیز تکفیر وجود دارد و برپایهٔ برداشت های مارتین لوتر از بابِ هجدهمِ انجیل متی تعریف می شود. عقیدهٔ او بر این است که:
«ایمان، فقط ایمان برای نجاتِ انسان کافی است. »
لوتر از هفت اصل عبادتی در کلیسای کاتولیک فقط دو اصل آن یعنی غسل تعمید و عشای ربانی را قبول داشت. وی به کشیش بودنِ همهٔ مؤمنان اعتقاد داشت و روحانیان را طبقهٔ مستقلی نمی دانست.
هیچ برابرِ مستقیمی از تکفیر در مکتبِ بودا وجود ندارد. با این حال، در ترواده می توان راهبانِ جامعهٔ رهبانی را برای ارتداد یا کنش های مهیب از گروه اخراج کرد.
چِرِم بالاترین سرزنشِ دینی در یهودیت است. این محرومیت شاملِ طردِ یک فرد از جامعهٔ یهودی است. به جز در جامعهٔ حریدی که پس از عصر روشنگری و ادغام در جوامعِ دیگر، چِرِم را از دایرهٔ محرومیت های خود حذف کرد.