تکامل انواع

[ویکی فقه] تکامل یا تطور انواع، نظریه ای علمی که بویژه در زیست شناسی مطرح شده و اهمیت یافته است. بر طبق این نظریه، انواع یا گونه های موجودات در طول زمان یکسان و ثابت نمانده اند، بلکه دستخوش تغییر و تحول شده و متناسب با شرایط، تطور یافته اند. این نظریه سابقه ای کهن دارد، اما از قرن هجدهم به صورت جدّیتری در حوزه علوم طبیعی مطرح شده است، مثلاً در اثر ژرژ لویی بوفون و در اثر لامارک مطرح شده است.
نقطه عطف در طرح این نظریه، منشأ انواع چارلز داروین است که اثری بسیار مهم در تاریخ علوم طبیعی محسوب می شود. داروین در این کتاب و سپس در منشأ انسان از این نظریه صورت بندی علمی و مبتنی بر شواهد تجربی به دست داد که در مجامع علمی با استقبال مواجه شد و سبب گردید گاه اصطلاح «داروینیسم» به عنوان مترادف نظریه تکامل یا تطور انواع به کار رود. نظریه داروین امروزه در عالم علم کهنه می نماید و با پرسش های فراوان مواجه شده، اما نظریه های مبتنی بر تکامل یا تطور انواع همچنان مطرح است.
رویکرد ادیان مختلف بر نظریه تکامل
پیروان و صاحب نظران ادیان در برابر این نظریه رویکردها و مواضع مختلفی داشته اند. در مقاله حاضر نخست گزارشی اجمالی از این نظریه و مواجهه مسیحیان و یهودیان با آن مطرح می شود، سپس رویکرد مسلمانان (به ویژه در ایران) در برابر این نظریه مطرح می گردد، در بخش سوم، گزارشی اجمالی از سیر تألیفات اندیشمندان عرب زبان در این زمینه ارائه می گردد.
مواجهه جهان غرب با نظریه تکامل
در تاریخ علوم طبیعی و زیست شناسی، واژه تکامل یا تطور، معانی چندگانه ای دارد و نظریه تکامل در معنایی عام، بر این نکته تکیه دارد که همه جهان یا بخش هایی از اجزای آن دستخوش تحولات پایدار و فزاینده است و در طی این روند بر تعداد و تنوع و پیچیدگی اجزای جهان افزوده می شود. با این تعریف، باور به نظریه تکامل یا تطور در تقابل با ثابت و یکنواخت انگاشتن جهان و اجزای آن قرار می گیرد. و قائلان به آن با این اندیشه که اجزای جهان از آغاز خلقت ثابت و برقرار مانده باشند، مخالف اند. در یک نگاه کلی، نظریه های اولیه تکامل گرا ساده و مبهم و کمتر تجربی بودند، ولی نظریه های بعدی و متأخرتر پیچیده تر و دقیق تر و تحقیق پذیرتر شدند. عمده اختلاف نظرها درباره منشأ و خصوصیت و علل روند تکاملی است. بررسی و اطلاق نظریه تکامل در حوزه موجودات زنده و بسط آن به مسائل مرتبط موجب شد تا نظریه هایی در مورد تکامل بشر، ذهن، اخلاق و فرهنگ بشری پدید آید و نیز دیدگاه هایی فلسفی مطرح شود و با پیگیری روند تکامل در چیزهای غیر زنده، نظریه های مرتبط با فیزیک، تکامل زمین، منظومه شمسی و کیهان ظهور و بروز یافت.
نظریه تکامل در زیست شناسی
...