تکاثر

[ویکی اهل البیت] تکاثر هم به معنای مکاثره و هم به معنای تفاخر کردن و رقابت کردن است همچنین «تکاثر» به معنای مسابقه و رقابت (و چشم و هم چشمی) در افزایش ثروت و عزّت است. قرآن با نکوهش ثروت اندوزی به مسلمانان دستور می دهد که اموال خود را در راه خدا و بهره گیری مردم به کار اندازند و از اندوختن و ذخیره کردن آنها بپرهیزند.
تکاثر از ریشه و مصدر باب تفاعل به معنای افزون شدن، فراوان شدن و به بسیاری مال و ثروت فخر کردن است. تکاثر اختصاصی به ثروت ندارد بلکه گاه بر زیادی فرزند و قوم خویش نیز تعلق می گیرد. یک سوره در قرآن به نام التکاثر به بیان این صفت زشت و برحذر داشتن مردم از آن اختصاص داده است.
چنان که از ماده و هیئت تکاثر برمی آید معنای آن افزایش جویی بدون اندیشه و متأثر از محیط و رقابت بین افراد است که در اصطلاح از این گونه انعکاس غیرعاقلانه به (محاکات بلا رویه) تعبیر می­شود.
واژه تکاثر دو بار در قرآن به کار رفته است. یک مورد در سوره حدید، که زیاده طلبی در مال و فرزند را از خصوصیات دنیا طلبی محسوب کرده و دیگری در سوره تکاثر، از افزون طلبی در اموال دنیا، پرهیز داده است.
«أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ؛ افزون طلبی و تفاخر شما را به خود مشغول داشته است».
با این که از امام صادق علیه السلام نقل شده که «نزدیک است، که فقر به کفر بینجامد» آنقدر که از افزون طلبی و زیاده خواهی در اموال دنیا ترسانیده شده است از فقر و نداری نترسانده­اند، پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: «از «فقر» برای شما ترسی ندارم، لیکن از «تکاثر» می ترسم».
همچنین در حدیثی از رسول الله صلی الله علیه و آله درباره مفهوم تکاثر می­خوانیم که فرمودند: «تکاثر، جمع آوری اموال از طرق نامشروع، و خودداری از ادای حق آن و بستن آنها در خزینه ها و صندوق ها است».

[ویکی الکتاب] معنی تَکَاثُرٌ: فخر فروشی جمعی در مورد زیادی مال و فرزند به یکدیگر(در اصل:خود را زیادتر از واقعیت نشان دادن)
ریشه کلمه:
کثر (۱۶۷ بار)

[ویکی فقه] تکاثر (ابهام زدایی). تکاثر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره تکاثر، یکصد و دومین سوره قرآن کریم• تکاثر (اخلاق)، فخرفروشی به زیادی مال و تعداد اولاد و ...
...

[ویکی فقه] تکاثر (اخلاق). کلید واژه: اخلاق، تکاثر، تفاخر، زندگی، فرهنگ.
زندگی دنیا و همه امکانات آن از مدت عمرآدمی، مواهب و نعمات خدادادی، نیرو و فکر و ابزارها و تعلیمات و تجربه هایی که دراختیار آدمی قرار گرفته است، مزرعه ای است برای آخرت و تجارت گاهی است که در صورت معامله صحیح حداقل سود آن دست یابی به نعیم جاودانه بهشت می باشد.
براین اساس آیات وحیانی قرآن کریم و تعلیمات قرآنی، مردم را به معرفت یابی هوشیارانه و عاقبت اندیشانه نسبت به دنیا و آنچه درآن است دعوت نموده تا با چنین آگاهی و شناختی زندگی خود را وسیله ی فراهم ساختن کمالاتی سازد که از او خواسته شده و به خیر و سعادتی جاودانه رهنمود کند که برای او فراهم شده است و از آنچه مایه ی بدبختی و بد عاقبتی و سقوط به اسفل السافلین است دوری گزیده و نجات یابد.
قرآن کریم دو نوع فرهنگ و زندگی را پیش روی مخاطبان خود ترسیم نموده است. قرآن کریم، این دو زندگی را در برابر بشریت در پرده هائی زنده چنان مصور می سازد که سراسر جان آدمی را تحت تأثیر قرار می دهد و همه ی قلب را مجذوب حقایق آن می سازد.
در این مقاله نشانه هائی از زندگی تکاثری همچون لهو و لعب، فخر فروشی به یکدیگر و نازیدن به فزونی اموال و سایر چیزهائی که سبب ساز تفاخر است مطرح گردیده و چند گزاره اخلاقی از زندگی و فرهنگ تکاثری مورد بررسی قرارگرفته است.

علامات زندگی تکاثری
نشانه های زندگی تکاثری:
زندگی تکاثری زندگانی است که آدمی آن را همچون هدفی اصلی در نظر می گیرد یعنی یک زندگی کور و حیوانی که تمام تلاش های آدمی کسب لذات و تکاثر مالی و مصرف گرائی و تجمل پرستی و زندگی متصف به این صفات است.
قرآن کریم چنین زندگی را اینچنین ترسیم نموده است. ( اعلموا أنما الحیاه الدنیا لعب و لهو و زینه و تفاخر بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولاد)، بدانید که زندگی این جهان بازی و سرگرمی و آرایشی و فخرفروشی به یکدیگر و نازیدن به فزونی اموال و فرزندان است.

← مراحل مختلف زندگی انسان
آیات ۳۲ سوره انعام، ۳۸ و ۶۹ سوره توبه، ۱۰۳ و ۱۰۴ سوره کهف، گرفتاران زندگی تکاثری را اینچنین معرفی نموده اند.
بازی خوردگانی که سرگرم بازی دنیا شده اند.
دنیا طلبانی که نعمت زودگذر و ناپایدار دنیا را بر نعمت های پایدارجهان آخرت ترجیح می دهند.
ضرر دیدگانی که در عین زیان دیدن به کارهائی می پردازند که سودی برای آنها ندارد.
رسول گرامی اسلام (ص) فریب خوردگان تکاثر طلب دنیا را فاقد عقل و شعور و علم دانسته اند.
و امام علی (ع) تکاثر طلبان تفاخر پیشه را به سوارانی خفته تشبیه نموده که کاروانشان در حرکت است و آنگاه بیدار می شوند که تباه شده اند و همه چی خود را از دست داده اند.

تفاخر نشانه آشکار متکاثران
...

[ویکی فقه] تکاثر (قرآن). قرآن کریم آیاتی از خود را به فخرفروشی به زیادی مال و تعداد اولاد اختصاص داده است.تکاثر به معنای مسابقه دو طرف در فزونی مال و مقام و تفاخر به کثرت مناقب ، اموال و اولاد خود می باشد.
تکاثر پی آمد هایی منفی خواهد داشت که قرآن کریم به آن ها اشاره نموده است.
← انکار معاد
۱. ↑ . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۲۶، «کثر».
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۴۱۸، برگرفته از مقاله «تکاثر»
...