تپش

🔹 در متون فارسی کهن، �تپ� و �تپیدن� به معنای زدن، کوبیدن، لرزیدن، و به ویژه ضربان قلب آمده است.
برای نمونه:
شاهنامه فردوسی:
�چو بشنید کُترا تپیدن ز جای� → به معنی لرزیدن و از جا جستن.
لغت فرس اسدی توسی ( قرن ۵ هـ ) : �تپیدن = جنبیدن، برآمدن دل، اضطراب داشتن�.
فرهنگ معین: �تپش = جنبش، زدن دل، اضطراب�.
📌 این شواهد نشان می دهد که واژه �تپ� و مشتقاتش ( تپیدن، تپش ) در فارسی میانه و فارسی دری مستقل وجود داشته اند و ریشه در سنت زبانی ایرانی دارند.
- - -
۲. مقایسه با زبان های ایرانی باستان
ریشه �تپ� در شاخه های دیگر زبان های ایرانی نیز دیده می شود:
اوستایی: ریشه ی tap - به معنای �سوزاندن، گرم شدن� ( Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch ) .
پهلوی ( فارسی میانه ) : tapīdan به معنای تپیدن و لرزیدن.
سغدی: tap - در معانی �زدن، کوفتن�.
📌 این نشان می دهد که �تپ� یک ریشه ایرانی - هندوایرانی است، نه ترکی.
- - -
۳. مقایسه با زبان ترکی
بله، در ترکی �tepmek� به معنای لگد زدن و عقب راندن است.
اما توجه کنید:
این واژه در ترکی از ریشه tep - ( زدن با پا، کوفتن ) ساخته شده است.
وجود شباهت واجی میان tap - /tep - در ایرانی و ترکی، ضرورتاً وام گیری را ثابت نمی کند. این احتمال یا از ریشه ی مشترک هندواروپایی - آلتایی می آید یا صرفاً یک تشابه تصادفی واجی - معنایی است ( که در زبان شناسی بسیار رایج است ) .
📌 برای مثال، در انگلیسی هم واژه tap ( زدن آهسته، ضربه ) داریم که کاملاً مستقل از ترکی است ولی همان واج و همان معنا را دارد.
- - -
۴. خطای ادعا
ادعا می گوید: �اگر ترکان بعد از سلجوق آمدند، این واژه ترکی در پهلوی چه می کند؟�
پاسخ:
�تپ� از ریشه های ثابت ایرانی است و قرن ها قبل از سلجوقیان در اوستا، پهلوی، و فارسی دری وجود داشته است.
شباهت به ترکی هیچ دلیلی بر وام گیری نیست، چون این ریشه در زبان های هندواروپایی هم وجود دارد ( انگلیسی tap، آلمانی tippen ) .
- - -
۵. نتیجه
�تپ� و �تپش� در فارسی و دیگر زبان های ایرانی ریشه ی کهن دارند.
ریشه ی آن در اوستایی و پهلوی مستند است.
مشابهت با ترکی �tepmek� یا �tepik� اتفاقی یا حاصل ریشه ی مشترک بسیار باستانی است، نه وام گیری.
بنابراین ادعای �جعلی بودن� حضور ترکی در پهلوی، کاملاً باطل و غیرعلمی است.
- - -
📚 منابع معتبر:
Bartholomae, Christian. Altiranisches W�rterbuch. Strassburg, 1904.
MacKenzie, D. N. A Concise Pahlavi Dictionary. Oxford, 1971.
Asadi Tusi. Lughat - i Furs. ed. Horn, 1897.
Dehkhoda Dictionary, entry "تپیدن".
Oxford English Dictionary ( for "tap" ) .
- - -

شما توسط حیوان هست، کلمه تپش نیز از همین تپیشک هست یعنی چیزی انسان یا شی رو پس بزنه به عقب هول بده . تپش قلب هم دقیقا پس زدن قلب رو میگن، در ترکی همچنین کلمه تپکی به معنای واکنش هم از همین ریشه هست. لذا دوستانی که میگن ارتباط ترکا با ما مال بعد از سلجوقیان هست بما بگن تپش ترکی در پهلوی چیکار میکنه، بعید میدونم بتونید این کلمه رو انکار کنید با اینهمه ریشه و مشتقات که دقیقا معلومه از کجامیاد

لاله ز تعجیل که بشتافته
از تپش دل خفقان یافته.
نظامی.
|| گرمی و حرارت مثل تپش آفتاب ( فرهنگ نظام ) . مخفف تابش. حرارت. گرمی. تیزی حرارت :
دهانشان چو شیر از تپش مانده باز
به آب و به آسایش آمد نیاز.
فردوسی.
از فراوان تپش غم که مرا در دل بود
گفتی اندر دل من ساخته اند آتشگاه.
فرخی.
گویند کز آتش تپش و گرمی باشد
پس چون که من از آتش غم با دم سردم.
فرخی.
بر روز فضل روز به اعراض است
از نور و ظلمت و تپش و سرما.
ناصرخسرو.
جان عطارد از تپش خاطر وحید
چونان بسوخت کز فلک آبی نماندش.
خاقانی.
روی سرخ شده بود از تپش گرمابه. ( تاریخ بخارا ) . || مدهوشی و بیهوشی. ( ناظم الاطباء ) . رجوع به طپش شود.
منبع. لغت نامه دهخدا

لاله ز تعجیل که بشتافته
از تپش دل خفقان یافته.
نظامی.
|| گرمی و حرارت مثل تپش آفتاب ( فرهنگ نظام ) . مخفف تابش. حرارت. گرمی. تیزی حرارت :
دهانشان چو شیر از تپش مانده باز
به آب و به آسایش آمد نیاز.
فردوسی.
از فراوان تپش غم که مرا در دل بود
گفتی اندر دل من ساخته اند آتشگاه.
فرخی.
گویند کز آتش تپش و گرمی باشد
پس چون که من از آتش غم با دم سردم.
فرخی.
بر روز فضل روز به اعراض است
از نور و ظلمت و تپش و سرما.
ناصرخسرو.
جان عطارد از تپش خاطر وحید
چونان بسوخت کز فلک آبی نماندش.
خاقانی.
روی سرخ شده بود از تپش گرمابه. ( تاریخ بخارا ) . || مدهوشی و بیهوشی. ( ناظم الاطباء ) . رجوع به طپش شود.