توکوگاوا ایه یاسو

توکوگاوا ایه یاسو ( به ژاپنی: 徳川 家康 ) ( نام از ۲۵ سالگی تا آخر عمر ) ، ماتسودایرا تاکه چیو ( هنگام تولد تا ۱۴ سالگی ) ، ماتسودایرا موتونوبو ( از ۱۴ تا ۱۶ سالگی ) ، ماتسودایرا موتویاسو ( از ۱۶ تا ۲۲ سالگی ) ، ماتسودایرا ایه یاسو ( از ۲۲ تا ۲۵ سالگی ) ( ۳۱ ژانویه ۱۵۴۳ – ۱ ژوئن ۱۶۱۶ ) بنیان گذار شوگون سالاری توکوگاوا در ژاپن و نخستین شوگون آن بود.
اواخر قرن شانزدهم میلادی کشور ژاپن بر اثر جنگ های داخلی میان قدرتمندان ایالتی، دایمیوها، تجزیه شده بود و آن ها برای کسب قدرت نهایی در حال نبرد با یکدیگر بودند. ژاپن در دورهٔ پایانی سنگوکو یعنی آزوچی–مومویاما از حدود سال های ۱۵۶۸ تا ۱۶۰۰ میلادی، توسط سه رهبر بزرگ متحد شد. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا اولین شخصیت نامدار این گروه، با جنگ های متمادی علیه دایمیوهای رقیب، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. پس از خودکشی نوبوناگا در حادثه معبد هوننو در سال ۱۵۸۲، تویوتومی هیده یوشی شایسته ترین ژنرال ارتش وی، جانشین او شد و همان برنامهٔ مبارزه های نظامی را برای اتحاد و یکپارچگی ملی ادامه داد. با مرگ هیده یوشی در سال ۱۵۹۸، توکوگاوا ایه یاسو قدرت را به دست آورد. توکوگاوا تا ۱۸ سالگی، گروگان خاندان ایماگاوا بود. پس از نابودی خاندان ایماگاوا، ایه یاسو با اتحاد با نوبوناگا و با به کارگیری نیروی نظامی و پیروزی در جنگ ها به گسترش قلمروی خود پرداخت. در سال ۱۶۰۰ ایه یاسو توانست با پیروزی در نبرد سکیگاهارا، که بزرگترین نبرد در طول تاریخ ژاپن بود، به برتری مطلق در مقابل مهم ترین رقیب خود، ایشیدا میتسوناری، برسد.
پس از نبرد سکیگاهارا، توکوگاوا ایه یاسو عملاً سرتاسر ژاپن را متحد و یکپارچه کرد و با به انقیاد درآوردن همهٔ عناصر مستقل و خودمختار پس از گذشت سه قرن، اولین فرمانروای ژاپن متحد و یکپارچه شد. او در سال ۱۶۰۳ و در سن ۶۰ سالگی مقام شوگون را از امپراتور ژاپن دریافت کرد. حکومت شوگون سالاری توکوگاوا که وی بنیان گذاشت، برای مدت ۲۵۰ سال از سال ۱۶۰۳ میلادی تا ۱۸۶۸، یعنی دوران اصلاحات میجی، کنترل ژاپن را در دست داشت. وی دربار سلطنتی امپراتور ژاپن را بدون هیچ قدرتی در کیوتو باقی گذاشت و دولت نظامی خویش را در شهر ادو ( توکیوی امروزی ) تأسیس کرد. ایه یاسو تا سال ۱۶۰۵ به عنوان شوگون حکومت کرد و پس از آن این مقام را به پسر خود واگذار کرد. با این همه تا آخر عمر خود در ۱۶۱۶ در صحنه سیاست باقی ماند. وی در زمانی که تمام مخالفان دیگر را سرکوب کرده بود، برای تکمیل وحدت ژاپن در سال ۱۶۱۵ به قلعه اوساکا حمله کرد و آخرین تهدید برای حکومت خود یعنی تویوتومی هیده یوری، فرزند و جانشین مشروع هیده یوشی، را مجبور به تسلیم شدن کرد. ایه یاسو علاقهٔ شدیدی به آموزش و مطالعه داشت. خاکستر ایه یاسو پس از مرگ در معبد نیکو توشو دفن شد.