تولید مثل غیرجنسی

تولید مثل غیرجنسی (asexual reproduction)
شکلی از تولید مثل که بر ایجاد و الحاق یاخته های جنسی (گامت ها)۱ از دو والد مبتنی نیست. از این نظر که نیازی به جست وجوی جفت ندارد، دارای مزایایی است. به این ترتیب، هر موجود می تواند موجب بازسازی سریع جمعیت شود. در عین حال، هر موجودی که از راه غیرجنسی تولید می شود، از نظر ژنتیکی با والدش یکسان است و تشکیل همسانه (کلون)۲ می دهد. از منظر تکاملی، عدم مزیت تولید مثل غیرجنسی همین واقعیت است. در کشاورزی و باغبانی، تولید استاندارد لازم است و از این عدم گوناگونی استقبال می شود. استفاده از پیوندهای یک سویۀ۳ خوب از درختان میوه، نمونه ای از تولید مثل غیرجنسی مصنوعی است. در طبیعت، جمعیت غیرجنسی ای که نتواند با محیط متغیر سازش یابد یا در برابر بیماری جدید از خود دفاع کند، در معرض خطر انقراض خواهد بود. از این رو، بسیاری از موجودات از راه های غیرجنسی و جنسی تولید مثل می کنند. تولید مثل غیرجنسی در موجودات ذره بینی بسیار رایج است، امّا گیاهان بسیاری نیز از این راه تولید مثل می کنند. تمشک سیاه۴ با ایجاد ریشه های نابه جا از ساقه هایی که با زمین در تماس اند، پایه های جدید پدید می آورد. همچنین، این گیاه از طریق جنسی نیز تکثیر می شود. تقسیم دوتایی۵، که طی آن موجود والد به دو یا چند موجود جدید تقسیم می شود، و جوانه زدن۶، که طی آن موجود جدید در آغاز به صورت جوانه ای از والد رشد می کند، نمونه هایی از فرآیندهای تولید مثل غیرجنسی اند. تولید مثل غیرجنسی با هاگ، مانند تولید مثل سرخس ها و خزه ها، نیز رایج است. بسیاری از گیاهان نیز با شاخه های خزنده، ریزوم ها، پیازها، و بُنه ها به صورت غیرجنسی تولید مثل می کنند. نیز ← تولید_مثل_رویشیgametes clone variety blackberry binary fission budding