تولج

[ویکی الکتاب] معنی تُولِجُ: داخل می کنی
ریشه کلمه:
ولج (۱۴ بار)

ولوج به معنی دخول است. «وَلَجَ الشَّیْ‏ءُ فی غَیْرِهِ: دَخَلَ» راغب دخول را جای تنگ گفته است ظاهرا آن فقط دخول سوزن در چیزی نیست که با فشار و جابازکردن باشد زیرا در نهج البلاغه نامه 24 آمده:«لِیُولِجَهُ بِهِ الْجَنَّتةَ» و نیز آمده «وَبَحْرٌ عَمیقٌ فَلاتِلِلجُوهُ» حکمت 287. اولی دخول معمولی و دومی بطور جاباز کردن است. . داخل بهشت نمی‏شوند تا ریسمان ضخیم وارد سوراخ سوزن شود . می‏داند آنچه را که - از تخم، آب، انسان، اشعه و غیره - داخل زمین می‏شود و آنچه از زمین خارج می‏گردد. * . شب را به روز و روز را به شب داخل می‏کنی. گفته‏اند مراد کوتاه و بلند شدن شبها و روزهاست. مثلا در بهار که روزها بلند می‏شود قسمتی از روز وارد شب می‏شود. به نظرنگارنده مراد داخل شدن شب به جای روز و روز به جای شب است. چنانکه می‏دانیم: شب و روز پیوسته در اطراف زمین می گردند - البته در اثر حرکت زمین - و هر یک آن دیگری را تعقیب می‏کند پس مرتبا روز جای شب و شب جای روز را می‏گیرد. مثل «وَاخْتِلافُ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ» والله العالم. * . وَلیج و وَلیجَة به معنی داخل شونده است. مراد از آن کسی است که از خود انسان نیست ولی آن را محرم اسرار خویش قرار داده است گویند: «فُلانٌ وَلیجَةٌ فِی الْقَوْمِ» و این در صورتی است که از قوم نیست بلکه لاحق شده است یعنی: جز خدا و رسول و مومنان محرم اسرار و مشاوری نگرفتند. قرآن با صدای بلند می‏گوید: غیر مسلمانان نباید محرم اسرار و مستشار مسلمانان باشد و در آیه دیگر آمده: . یکی از بدبختیهای جامعه مسلمین آن است که زعمای آنها هر یک آلت دست یکی از دول مقتدر و نامسلمان روی زمین شده و تمام کارها را به رأی وصلاحدید و مشورت آنان انجام می‏دهند.