توفی

یعنی ملائکه زمان مرگِ انفس، انفس را توفّی می کنند. انفس هم یعنی انسانها. پس یعنی ملائکه یا خداوند، زمان مرگ انسانها، انسانها را توفی میکند. حالا اگر معنای توفّی، کامل گرفتن باشد باید بگوییم انسان ها را کامل میگیرد. از کی میگیرد؟ یعنی چی میگیرد؟ به نظر میرسد باید معنای دیگری به جز گرفتن، برای توفّی داشته باشیم. چون نمیشود بگویید خدا انسانها را میگیرد! شاید همان معنای به پایان بردن، تمام کردن بهتر باشد

تفسیر نمونه ج : 5 ص : 273
کلمه ( توفی ) به معنای گرفتن تمامی حق است ، و در کلام الهی بیشتر به معنای قبض روح استعمال می شود. ( تفسیر المیزان )
شهید مطهری در مورد در مورد توفی ، وفات ، فوت . می نویسد :
( ( قرآن " مردن " را " توفی " تعبیر می‏کند که ما هم الان در اصطلاح‏ خودمان می‏گوییم فلانی وفات کرد . چرا ما به " مردن " می‏گوییم " وفات‏ " ؟ کلمه " فوت " که ما به کار می‏بریم [ از این ماده نیست و ] غیر از لغت " وفات " است . بعضی‏ها خیال می‏کنند کلمه " فوت کرد " با " وفات کرد " یکی است . نه ، فوت یک معنی دارد و وفات معنی دیگر ، و این معنی که عرض می‏کنم در لغت فوت نیست ، در لغت وفات است ، و قرآن راجع به مردن ، کلمه " توفی " را به کار می‏برد که از ماده " وفات " است نه از ماده " فوت " . " فوت " معنایش از دست رفتن‏ است . می‏گوییم : " نماز من فوت شد " یعنی از دستم رفت . یا می‏گوییم‏ : " فلان عمل از من فوت شد " ، " فلان شخص از مکه آمد و من می‏خواستم‏ به دیدن او بروم ولی در اثر گرفتاری این دیدن از من فوت شد " . " از من فوت شد " یعنی از دستم رفت . ما اگر به " مردن " کلمه فوت را اطلاق می‏کنیم که قرآن اطلاق نمی‏کند به اعتبار این است که مرده را از دست رفته تلقی می‏کنیم . نسبت به ما همین طور است ، یعنی کسی که می‏میرد ، از دست ما می‏رود . وقتی می‏گوییم " فلانی فوت شد " یعنی از دست ما رفت . ولی قرآن مکرر کلمه " توفی " را به کار می‏برد . " توفی " با " وفات‏ " از یک ریشه است . " توفی " درست نقطه مقابل " فوت " را می‏رساند ، یعنی چیزی را قبض کردن و تمام تحویل گرفتن . مثلا اگر شما از کسی طلبکار باشید و طلبتان را از اوبگیرید ، می‏گویند استیفا کرد . " استیفا " هم از این لغت است . اگر تمام طلبتان را بگیرید نه اینکه نیمی از آن را بگیرید و نیمی را نگیرید ، می‏گویند توفی کرد یعنی استیفا کرد . پس " توفی " و " استیفا " به‏ معنی از دست رفتن نیست ، برعکس ، چیزی را به تمام و کمال تحویل گرفتن‏ است . قرآن همیشه " مردن " را " کامل تحویل گرفتن " تعبیر می‏کند . لهذا می‏فرماید : � الله یتوفی الانفس حین موتها �خدا نفوس را در وقت‏ مردن به تمام و کمال تحویل می‏گیرد . ) )
( آشنائی با قرآن ، جلد سوم ، ( تفسیر آیاتی از سوره‏های انفال و توبه ) ، متفکر شهید ، استاد مرتضی مطهری ، چاپ چهارم : بهار 1370 ، ناشر : انتشارات صدرا ، شهید مرتضی مطهری صص 116 - 155. )