[ویکی نور] توشیح الدیباج و حلیة الابتهاج، تألیف محمد بن یحیی قرافی مصری مشهور به بدرالدین قرافی (متوفی 1009/1008ق)، ذیلی است بر «الدیباج المذهب» ابن فرحون اندلسی (متوفی 799ق) و مشتمل بر شرح احوال علمای مذهب مالکی از اواخر سده 8ق تا زمان مؤلف
نویسنده، کتاب را به درخواست برادران مالکی خود نوشته استاین اثر با مقدمه و تحقیق علی عمر منتشر شده است.
«توشیح الدیباج» با مقدمه محقق علی عمر در ذکر شرح حال نویسنده و پس از آن مقدمه نویسنده، آغاز شده است. متن اثر، مشتمل بر ذکر شرح حال 329 تن از اعلام مذهب مالکی است که 299 تن از آنها بر اساس اسم به ترتیب حروف الفبا و باقی موارد به ترتیب کنیه ذکر شده اند.
اگر عالم مالکی به نامی معروف بوده، پیش از اسمش آن نام آمده و پس از آن نام کاملش ذکر شده است. البته به جهت سهولت دستیابی خواننده به شخصیت مورد نظرش در انتهای اثر، فهرست مترجمین به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. نویسنده به نقل مطالب دیگران بسنده نکرده و آرا و نظرات خود را نیز با لفظ «قلت» بیان کرده است.
«الدیباج المذهب فی معرفة أعیان علماء المذهب»، در طبقات مالکیّه و یکی از مشهورترین تألیفات ابن فرحون است و مؤلف در آن از 630 تن از فقیهان و راویان و مؤلفان مالکی یاد کرده است؛ ولی بیشتر به نقل سخن گذشتگان پرداخته و تنها آن قسمت از این تألیف حائز اهمیت است که در آن از معاصران خود سخن گفته استابن فرحون ماده اصلی کتابش را از آثار مختلف اندلسی، غربی و شرقی گرفته است. وی اعلام فقه مالکی در اقطار عالم را در طول شش قرن ذکر کرده استضرورت گردآوری اعلام این مذهب فقهی پس از عصر ابن فرحون، برخی را به نگارش ذیل ها و تکمله هایی بر کتاب الدیباج ابن فرحون واداشت. فقیه مالکی معاصر او شیخ احمد بابا سودانی (تنبکتی) ساکن مراکش (1036ق1626/م) نیز در این موضوع دو کتاب «نیل الابتهاج بتطریز الدیباج» و «کفایة المحتاج لمعرفة من لیس فی الدیباج» را تألیف نمودبدرالدین قرافی نیز با نگارش «توشیح الدیباج و حلیة الابتهاج» عمل ابن فرحون را تکمیل نمود. قرافی در مقدمه اش به برخی از منابع مانند مشیخه ابن مرزوق و طبقات النحاة سیوطی اشاره کرده استنویسنده در مقدمه در ذکر دلیل نام گذاری کتاب چنین نوشته که چون مؤلف نام کتاب را «الدیباج» نهاده بود، شایسته بود این ذیل را «توشیح الدیباج» نام نهمواژه «توشیح» به معنی حمایل بستن و مجازاً به معنی زیور بستن است
نویسنده، کتاب را به درخواست برادران مالکی خود نوشته استاین اثر با مقدمه و تحقیق علی عمر منتشر شده است.
«توشیح الدیباج» با مقدمه محقق علی عمر در ذکر شرح حال نویسنده و پس از آن مقدمه نویسنده، آغاز شده است. متن اثر، مشتمل بر ذکر شرح حال 329 تن از اعلام مذهب مالکی است که 299 تن از آنها بر اساس اسم به ترتیب حروف الفبا و باقی موارد به ترتیب کنیه ذکر شده اند.
اگر عالم مالکی به نامی معروف بوده، پیش از اسمش آن نام آمده و پس از آن نام کاملش ذکر شده است. البته به جهت سهولت دستیابی خواننده به شخصیت مورد نظرش در انتهای اثر، فهرست مترجمین به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. نویسنده به نقل مطالب دیگران بسنده نکرده و آرا و نظرات خود را نیز با لفظ «قلت» بیان کرده است.
«الدیباج المذهب فی معرفة أعیان علماء المذهب»، در طبقات مالکیّه و یکی از مشهورترین تألیفات ابن فرحون است و مؤلف در آن از 630 تن از فقیهان و راویان و مؤلفان مالکی یاد کرده است؛ ولی بیشتر به نقل سخن گذشتگان پرداخته و تنها آن قسمت از این تألیف حائز اهمیت است که در آن از معاصران خود سخن گفته استابن فرحون ماده اصلی کتابش را از آثار مختلف اندلسی، غربی و شرقی گرفته است. وی اعلام فقه مالکی در اقطار عالم را در طول شش قرن ذکر کرده استضرورت گردآوری اعلام این مذهب فقهی پس از عصر ابن فرحون، برخی را به نگارش ذیل ها و تکمله هایی بر کتاب الدیباج ابن فرحون واداشت. فقیه مالکی معاصر او شیخ احمد بابا سودانی (تنبکتی) ساکن مراکش (1036ق1626/م) نیز در این موضوع دو کتاب «نیل الابتهاج بتطریز الدیباج» و «کفایة المحتاج لمعرفة من لیس فی الدیباج» را تألیف نمودبدرالدین قرافی نیز با نگارش «توشیح الدیباج و حلیة الابتهاج» عمل ابن فرحون را تکمیل نمود. قرافی در مقدمه اش به برخی از منابع مانند مشیخه ابن مرزوق و طبقات النحاة سیوطی اشاره کرده استنویسنده در مقدمه در ذکر دلیل نام گذاری کتاب چنین نوشته که چون مؤلف نام کتاب را «الدیباج» نهاده بود، شایسته بود این ذیل را «توشیح الدیباج» نام نهمواژه «توشیح» به معنی حمایل بستن و مجازاً به معنی زیور بستن است
wikinoor: توشیح_الدیباج_و_حلیة_الإبتهاج