توجیه

در ادبیات متداول ما وقتی کسی کاری می کند که ابتدا ناجور و دچار اشکال است و بعد سعی می کند آن را در نظر دیگران منطقی نشان دهد می گویند ( داره کارش را توجیه می کند ) بکارگیری این جمله که ( داره کارش را پذیرفتنی نشان میده ) رایج نیست.

1 - Rechtfertigung : این واژه از دو بخش ( recht ) و ( Fertigung ) ساخته شده است.
واژه recht با واژه ( راست ) در زبان پارسی از یک بُن و ریشه است. واژه ( Fertigung ) از کارواژه ( fertigen ) به معنای ( ساختن، فَرآوردن ) می باشد. بنابراین واژگانِ ( راستی سازی ( راست سازی ) ،
راست آوری ( راستی آوری ) ) واژگان پیشنهادیِ بسیار درخوری برای واژه ( توجیه ) هستند.
و همچنین است:کارواژه های ( ( ( راست ساختن / راست آوردن ) ) )
2 - Begruendung: این واژه که دیوید هیلبرت در نوشتار خود بویژه برای ادله یا توجیهِ اثباتها در نبیگِ ( Grundlagen der Mathematik ) بکار گرفت، از کار واژه ( begruenden ) به چم ( بنیاد نهادن، پایه گذاری کردن ) می باشد. دکتر ادیب سلطانی در نبیگ بنیادهای منطق نگریک برابرواژه ( بنیاد گذاری، اثبات ) را برای ( Begruendung ) در نظر گرفت.
پیشنهاد من واژه ( اُستوارسازی ) است؛
Begruendung از کارواژه ی begruenden به معنای ( بنیاد نهادن، پایه گذاری کردن ) می باشد که با ( اُستوار ساختن ) هم معناست و در کنار آن، توجیه یک اثبات به معنای محکم سازی آن اثبات نیز هست که از پی آن ( اُستوارسازی ) دریافته می شود.
( توجیهِ یک اثبات = اُستوارسازیِ یک اثبات )

بُرون راستی ، بُرون دُرُستی
بَهان تَراشی ، وَهان تَراشی
وَهانِش ، وَهامِش ، وَهنِش ، وَهمِش
☆ شاید واژه هایِ به نمایان اَرَبیِ : وَهن یا وَهم واژه یِ پارسیِ وَهان وَ بَهانه باشَند هَم چِنین دَر زَبانِ آلمانی :
Wahnsinn = دیوانِگی ، جُنون ، وَهن ذِهنی
Rinder Wahnsinn = بیماریِ دیوانِگی/ جُنونِ گاوی
وَ دَر اِنگِلیسی : vindicate , vindication
vin , vind = وَهن ، وَهنیدَن
واژه های بَرساخته اَز وَهن : توهین ، اِهانَت
واژه های بَر ساخته اَز وَهم : موهوم ، تَوَهُّم ، مُتِوَهِّم
تَن دُرُست وُ مَن دُرُست باشید ( مَن = اَندیشه )