تهرانی جلال الدین

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] سید جلال الدین تهرانی، فرزند سید محمدعلی تهرانی (شیخ الاسلام) در 15 مرداد 1277ش در تهران متولد شد. برخی منابع محل تولدش را تبریز دانسته اند. مادرش بانویی متدین و با تقوا بود که در روضه مبارکه رضویه مدفون است.
جلال الدین تحصیلاتش را در مدرسه تربیت تهران آغاز کرد و پس از پایان دوره این مدرسه، به تحصیلات حوزوی روی آورد و پس از مدتی تصمیم گرفت به دنبال علم نجوم و ریاضیات برود.
علاقه اش موجب شد که در علم نجوم صاحب نظر گردد و در تهران به نام «سید جلال الدین منجم» معروف شود.
برای فراگیری علم نجوم به مشهد مسافرت کرد و از محضر حاج ملا محمدمهدی منجم استفاده نمود. او در منزلش رصدخانه ای دایر نمود و با اغلب رصدخانه های دنیا در تماس بود. چون در علم نجوم آشنایی داشت و در استخراج تقویم بصیرت یافته بود، در آستان قدس رضوی منصب منجم باشی یافت و چند سالی تقویم های آستانه را منتشر می کرد.
از سال 1305ش به انتشار تحقیقات نجومی خود پرداخت و همه ساله کتابی تحت عنوان گاهنامه انتشار داد. در همین دوره، علم نجوم را به رضا شاه تعلیم داد. در سال 1307ش که سید حسن مدرس در منزلش از طرف سرتیپ درگاهی توقیف و تبعید شد، سید جلال الدین در همانجا بازداشت و چندی در زندان بسر برد. در سال 1313ش تکلیف شد که از کسوت روحانیت خارج شود. او از دستور شهربانی طفره رفت و سرانجام به جای تغییر لباس مخفیانه از ایران خارج و بلژیک را برای زندگی انتخاب کرد. وی پس از اخذ درجه دکترا در دانشگاه بروکسل در رشته ریاضیات، نجوم و فیزیک، به استادی همان دانشگاه استخدام گردید.
چندین سال منجم رصدخانه سلطنتی بلژیک و عضو انجمن نجوم فرانسه، محقق دارالعلم بروکسل، عضو مؤسس دائمی انجمن نجومی فرانسه و عضو انجمن دولتی تاریخ علوم بلژیک بود.

دانشنامه آزاد فارسی

تهرانی، جلال الدّین (تهران ۱۲۷۲ـ پاریس ۱۳۶۶ش)
تهرانی، جلال الدّین
اختر شناس، مصحح، مترجم و دولتمرد ایرانی. در خانواده ای روحانی زاده شد. در علوم معقول و منقول و فقه اجتهاد داشت و دانشنامۀ دکتری ریاضیات و فیزیک را از دانشگاه بروکسل گرفت. در کابینۀ قوام السلطنه وزیر مشاور بود (۱۳۲۶ش). در کابینه های محمدساعد مراغه ای و منصور الملک، وزیرِ پست و تلگراف شد. در دولت مصدق استاندار خراسان و چند سالی سناتور و آخرین سمت او رئیس شورای سلطنتی بود. در پاریس استعفای خود را از این مقام به امام خمینی (ره) تسلیم کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ش به ایران بازنگشت و به جنوب فرانسه رفت و به نوشتن تاریخ نجوم در مشرق زمین پرداخت. عضو آکادمی بین المللی تاریخ علوم ستاره شناسی، ستاره شناس رصدخانۀ سلطنتی بلژیک، استاد دانشگاه بروکسل، عضو مؤسس و دایمی انجمن ستاره شناسی فرانسه و عضو انجمن دولتی تاریخ علوم بلژیک بود. از آثارش: گاهنامه در ۹ جلد، که سالی ۱ جلد منتشر می شد؛ اصفهان نصف جهان؛ تصحیح فارسنامه (ابن بلخی) (۱۳۱۳ش)؛ تصحیح کتاب های لُبُّ التَّواریخ یحیی بن عبداللطیف قزوینی (تهران، ۱۳۱۴ش)؛ الارشاد فی شرح حال صاحب بن عباد؛ ترجمۀ محاسن اصفهان.

پیشنهاد کاربران

بپرس