[ویکی فقه] تهذیب الریاسة و ترتیب السیاسیة (کتاب). «تهذیب الریاسة و ترتیب السیاسة»، تالیف ابو عبدالله محمد بن علی قلعی، متوفای (۶۳۰ ق)، به زبان عربی است و موضوع آن، اصلاح حیات سیاسی دولت اسلامی می باشد.
متن کتاب، مشتمل بر دو بخش است؛ بخش اول، دارای ۱۵ باب و ۸ فصل و بخش دوم، شامل ۱۹ عنوان «الکلام...» است. مقدمه مفصل و ارزنده محقق کتاب، ابراهیم یوسف مصطفی، مشتمل بر یک تمهید و دو باب و هر باب شامل سه فصل، در آغاز کتاب ذکر شده است. مؤلف، در بیان مباحث و مطالب کتاب، از آیات و روایات و اشعار عرب استفاده نموده است.
متن کتاب، مشتمل بر دو بخش است؛ بخش اول، دارای ۱۵ باب و ۸ فصل و بخش دوم، شامل ۱۹ عنوان «الکلام...» است. مقدمه مفصل و ارزنده محقق کتاب، ابراهیم یوسف مصطفی، مشتمل بر یک تمهید و دو باب و هر باب شامل سه فصل، در آغاز کتاب ذکر شده است. مؤلف، در بیان مباحث و مطالب کتاب، از آیات و روایات و اشعار عرب استفاده نموده است.
[ویکی فقه] تهذیب الریاسه و ترتیب السیاسیه (کتاب). «تهذیب الریاسة و ترتیب السیاسة»، تالیف ابو عبدالله محمد بن علی قلعی، متوفای (۶۳۰ ق)، به زبان عربی است و موضوع آن، اصلاح حیات سیاسی دولت اسلامی می باشد.
متن کتاب، مشتمل بر دو بخش است؛ بخش اول، دارای ۱۵ باب و ۸ فصل و بخش دوم، شامل ۱۹ عنوان «الکلام...» است. مقدمه مفصل و ارزنده محقق کتاب، ابراهیم یوسف مصطفی، مشتمل بر یک تمهید و دو باب و هر باب شامل سه فصل، در آغاز کتاب ذکر شده است. مؤلف، در بیان مباحث و مطالب کتاب، از آیات و روایات و اشعار عرب استفاده نموده است.
گزارش محتوا
مؤلف، در باب اول از بخش نخست، از لزوم امامت و نیاز به سلطان و عدم استغنا از وی در همه زمان ها، سخن گفته است. وی، در این باره می گوید: «همه امت، جز افراد غیر قابل اعتنا، در مورد اصل وجوب نصب امام اتفاق نظر دارند، گر چه در اوصاف و شرایط وی، دیدگاهشان با هم اختلاف دارد...» در باب دوم، از فرمان روای دادگر و پاداش وی و حاکم ستم گر و سنگینی گناه او یاد کرده است؛ وی، کلام خود را با نقل این فرمایش پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلّم- آغاز نموده است: «هفت نفرند که خداوند در روزی که سایه ای جز سایه او نیست، آنان را در زیر سایه عرش خویش قرار می دهد: پیشوای دادگر؛ جوانی که جوانیش را در بندگی پرورگار خویش سرآورد؛ مردی که وقتی از مسجد بیرون می آید، دلش را در آن جا بیاویزد و گرو بگذارد تا هنگامی که به آن جا بازگشت نماید؛ مردی که در خلوت خدا را یاد کند تا دو دیده اش گریان شود و...» در باب سوم، در باره لزوم فرمان بری مردم از فرمان روایان و ناپسند بودن سرپیچی از دستور آنان و خروج بر ایشان و جدایی از جماعت بحث کرده است و سخن خویش را با ذکر آیه شریفه «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم»، آغاز نموده است. در بقیه ابواب، مباحثی همچون صفاتی که می بایست پادشاه به آنها آراسته باشد و روش های نیکویی که باید در پیش گیرد، آنچه از حسن سیاست و صیانت و حراست مردم بر حاکم لازم است، انتخاب وزراء و کارگزاران و صفاتی که می بایست دارا باشند و... را مطرح کرده است. به طور کلی می توان گفت مؤلف، در بخش اول که می شود آن را بخش نظری نامید، اهمیت رهبری و نقش بزرگ آن و صفات و ویژگی هایی که باید یک رهبر و حاکم دارا باشد و وظیفه مردم در برابر حاکم و رهبر خویش را به بحث گذارده و در بخش دوم که می توان آن را بخش تطبیقی خواند، گزارش هایی را در باره پادشاهان و کارگزاران و وزراء نقل نموده است؛ گزارش هایی دال بر دادگری و آقایی و گذشت و پذیرش خیرخواهی خیرخواهان توسط آنان. مؤلف، بدین وسیله اصول روشن نظری و عملی را برای حاکمان پی ریزی کرده است تا در انجام امور مهمی که بر عهده گرفته اند بر آنها تکیه نمایند. محقق کتاب، در مقدمه مفصل و ارزنده خویش، از حیات سیاسی حکومت ها و اصلاح آنها، اهمیت اخلاق در سیاست و رابطه آن دو با هم، وضعیت سیاسی در دوره مؤلف، وضعیت نظامی و اداری و اقتصادی، وضعیت فکری و علمی، شرح حال مؤلف، پیرامون کتاب و نسخه های مختلف آن و... سخن گفته است.
وضعیت کتاب
فهرست های زیر در آخر کتاب ذکر شده است: ۱. فهرست آیات قرآنی؛ ۲. فهرست روایات؛ ۳. فهرست اعلام؛ ۴. فهرست شهرها؛ ۵. فهرست قافیه ها و اشعار؛ ۶. فهرست مراجع؛ ۷. فهرست محتویات. در پاورقی ها علاوه بر ذکر منابع، توضیاحت مفصلی نیز در مورد پاره ای از اعلام و الفاظ و اصطلاحات ذکر شده است.
منبع
...
متن کتاب، مشتمل بر دو بخش است؛ بخش اول، دارای ۱۵ باب و ۸ فصل و بخش دوم، شامل ۱۹ عنوان «الکلام...» است. مقدمه مفصل و ارزنده محقق کتاب، ابراهیم یوسف مصطفی، مشتمل بر یک تمهید و دو باب و هر باب شامل سه فصل، در آغاز کتاب ذکر شده است. مؤلف، در بیان مباحث و مطالب کتاب، از آیات و روایات و اشعار عرب استفاده نموده است.
گزارش محتوا
مؤلف، در باب اول از بخش نخست، از لزوم امامت و نیاز به سلطان و عدم استغنا از وی در همه زمان ها، سخن گفته است. وی، در این باره می گوید: «همه امت، جز افراد غیر قابل اعتنا، در مورد اصل وجوب نصب امام اتفاق نظر دارند، گر چه در اوصاف و شرایط وی، دیدگاهشان با هم اختلاف دارد...» در باب دوم، از فرمان روای دادگر و پاداش وی و حاکم ستم گر و سنگینی گناه او یاد کرده است؛ وی، کلام خود را با نقل این فرمایش پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلّم- آغاز نموده است: «هفت نفرند که خداوند در روزی که سایه ای جز سایه او نیست، آنان را در زیر سایه عرش خویش قرار می دهد: پیشوای دادگر؛ جوانی که جوانیش را در بندگی پرورگار خویش سرآورد؛ مردی که وقتی از مسجد بیرون می آید، دلش را در آن جا بیاویزد و گرو بگذارد تا هنگامی که به آن جا بازگشت نماید؛ مردی که در خلوت خدا را یاد کند تا دو دیده اش گریان شود و...» در باب سوم، در باره لزوم فرمان بری مردم از فرمان روایان و ناپسند بودن سرپیچی از دستور آنان و خروج بر ایشان و جدایی از جماعت بحث کرده است و سخن خویش را با ذکر آیه شریفه «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم»، آغاز نموده است. در بقیه ابواب، مباحثی همچون صفاتی که می بایست پادشاه به آنها آراسته باشد و روش های نیکویی که باید در پیش گیرد، آنچه از حسن سیاست و صیانت و حراست مردم بر حاکم لازم است، انتخاب وزراء و کارگزاران و صفاتی که می بایست دارا باشند و... را مطرح کرده است. به طور کلی می توان گفت مؤلف، در بخش اول که می شود آن را بخش نظری نامید، اهمیت رهبری و نقش بزرگ آن و صفات و ویژگی هایی که باید یک رهبر و حاکم دارا باشد و وظیفه مردم در برابر حاکم و رهبر خویش را به بحث گذارده و در بخش دوم که می توان آن را بخش تطبیقی خواند، گزارش هایی را در باره پادشاهان و کارگزاران و وزراء نقل نموده است؛ گزارش هایی دال بر دادگری و آقایی و گذشت و پذیرش خیرخواهی خیرخواهان توسط آنان. مؤلف، بدین وسیله اصول روشن نظری و عملی را برای حاکمان پی ریزی کرده است تا در انجام امور مهمی که بر عهده گرفته اند بر آنها تکیه نمایند. محقق کتاب، در مقدمه مفصل و ارزنده خویش، از حیات سیاسی حکومت ها و اصلاح آنها، اهمیت اخلاق در سیاست و رابطه آن دو با هم، وضعیت سیاسی در دوره مؤلف، وضعیت نظامی و اداری و اقتصادی، وضعیت فکری و علمی، شرح حال مؤلف، پیرامون کتاب و نسخه های مختلف آن و... سخن گفته است.
وضعیت کتاب
فهرست های زیر در آخر کتاب ذکر شده است: ۱. فهرست آیات قرآنی؛ ۲. فهرست روایات؛ ۳. فهرست اعلام؛ ۴. فهرست شهرها؛ ۵. فهرست قافیه ها و اشعار؛ ۶. فهرست مراجع؛ ۷. فهرست محتویات. در پاورقی ها علاوه بر ذکر منابع، توضیاحت مفصلی نیز در مورد پاره ای از اعلام و الفاظ و اصطلاحات ذکر شده است.
منبع
...
wikifeqh: تهذیب_الریاسة_و_ترتیب_السیاسیة_(کتاب)