تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دانشنامه جهان اسلام است
تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق (یا طهارة الاعراق)، کتابی به عربی درباره علم اخلاق نوشتة ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب رازی ملقب به مسکویه، فیلسوف قرن چهارم و پنجم. مسکویه در جاویدان خرد * نوشته است که اصول اخلاق را در تهذیب الاخلاق آورده و این نشان می دهد که تهذیب الاخلاق پیش از جاویدان خرد تألیف شده است.
در سنت فلسفه اسلامی پرداختن به اخلاق فلسفی چندان متداول نبوده و تهذیب الاخلاق یکی از معدود آثاری است که در آن تلاش شده تا اخلاق فلسفی با بهره گیری از مبانی اخلاق نزد افلاطون و ارسطو تبیین شود.
تهذیب الاخلاق در هفت مقاله تنظیم شده است. بعضی آن را شامل شش مقاله و بعضی آن را مشتمل بر هشت مقاله دانسته اند و این ناشی از آن است که در برخی چاپها ترتیب مقالات تغییر کرده و بعضی بخشها با هم تلفیق شده است.
مسکویه غرض از تألیف کتاب را دست یافتن به اخلاق و کردار نیکو بیان می کند و می افزاید که برای این منظور باید به معرفت نفس پرداخت؛ یعنی، کمال و غایت و قوا و ملکات نفس را شناخت.
مقاله اول این کتاب مشتمل است بر تعریف نفس انسانی، اثبات تجرد نفس، فضائل نفسانی، قوای نفس و فضائل متناسب با هر یک بحث از چهار فضیلت یعنی حکمت و عفت و شجاعت و عدالت که در اینجا تأثیر نظرگاه یونانی به ویژه افلاطون و سپس شرح نظریة ارسطویی اعتدال مشهود است. مقالة دوم مشتمل است بر بحثی در خلقیات و طبایع، معرفی صناعت اخلاق که برای نیکوکردن رفتار آدمی و بهترین صناعت است، نسبت میان نظر و عمل، مراتب نفس و شیوه تربیت کودکان.
مقاله سوم درباره تفاوت میان خیر و سعادت و بحث در آرای گوناگون در این باره است.

[ویکی نور] تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، رساله ای در اخلاق فلسفی از فیلسوف و مورخ بزرگ، ابوعلی احمد بن محمد مسکویه رازی (د 421ق / 1030م) می باشد که به زبان عربی و بین سال های 372 - 375ق / 982 - 985م نوشته شده است.
نویسنده، غرض از نوشتن این رساله را ارائه اصول و مبادی علم اخلاق به قصد دستیابی به خوبی ذکر می کند که به واسطه آن، از آدمی کردارهای نیکو و زیبا سر می زند . او بعدها از این رساله به عنوان بنیاد فلسفی اصول حاکم بر گزیده گویی های حکیمانه کتاب جاویدان خرد یاد کرده است.
این کتاب دارای دو نام مشهور است:
الف) تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق که در اکثر منابع و کتب تراجم، از اثر برجسته اخلاقی مسکویه با این نام یاد شده است .
ب) طهارة الاعراق، چنان که خود مصنف در متن کتاب بدان تصریح می کند.

[ویکی فقه] تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق (یا طهارة الاعراق )، کتابی به عربی در باره علم اخلاق نوشته ابوعلی احمدبن محمدبن یعقوب رازی ملقب به مسکویه ، فیلسوف قرن چهارم و پنجم است.
مسکویه در جاویدان خرد (الحکمة الخالده) نوشته است که اصول اخلاق را در تهذیب الاخلاق آورده و این نشان می دهد که تهذیب الاخلاق پیش از جاویدان خرد تألیف شده است.
اهمیت کتاب
در سنّت فلسفه اسلامی پرداختن به اخلاق فلسفی چندان متداول نبوده و تهذیب الاخلاق یکی از معدود آثاری است که در آن تلاش شده تا اخلاق فلسفی با بهره گیری از مبانی اخلاق نزد افلاطون و ارسطو تبیین شود.تهذیب الاخلاق در هفت مقاله تنظیم شده است. بعضی آن را شامل شش مقاله و بعضی آن را مشتمل بر هشت مقاله دانسته اند و این ناشی از آن است که در برخی چاپ ها ترتیب مقالات تغییر کرده و بعضی بخش ها با هم تلفیق شده است.
غرض از تألیف کتاب
مسکویه غرض از تألیف کتاب را دست یافتن به اخلاق و کردار نیکو بیان می کند و می افزاید که برای این منظور باید به معرفت نفس پرداخت، یعنی، کمال و غایت و قوا و ملکات نفس را شناخت.
محتویات کتاب
...