ته دیگ

ته دیگ را در بشقاب جداگاه سر سفره می آورند؛ ته دیگی که درسته از دیگ درآمده باشد - مانند ته دیگ پلوپز برقی - را «ته دیگ قلفتی» می نامند.
دو روایت مختلف برای تولد ته دیگ و سپس ورود آن به سفره ایرانی ها وجود دارد. اولی به دوره قاجار و زمان سلطنت ناصرالدین شاه یا مظفرالدین شاه قاجار بازمی گردد. بنابر این روایت، خدمه هایی که در مطبخ شاه کار می کردند، با باقی مانده غذا، شکم شان را سیر می کردند. و روزی نوکرها بر سر ته دیگ غذا دعوا می کنند. وقتی ماجرا را از سرآشپز جویا می شوند، ماجرای ته دیگ به گوش شاه می رسد و او دستور می دهد که کمی از ته دیگ را برایش ببرند. شاه که از خوردن ته دیگ مسرور می شود، دستور می دهد پس از آن، ابتدا ته دیگ را به عنوان پیش غذا برای او ببرند و بعد، غذای اصلی را.
حکایت دوم اما به هیچ دوره تاریخی ای اشاره نمی کند و بیشتر رنگ افسانه دارد. بنابر این حکایت، حواس یکی از طباخان درباری، هنگام پختن چلو مرغ پرت می شود و چلو شفته شده و ته دیگ می بندد. طباخ از ترس جانش از زعفران کمک می گیرد و مرغ غذا را همراه با ماست و تخم مرغ به چلوی ته گرفته، اضافه می کند. به این ترتیب نه تنها جان طباخ در امان می ماند که اولین ته چین زعفرانی متولد می شود.
انواع ته دیگ:
• ته دیگ برنج
• ته دیگ نان ( ترجیحاً لواش یا تافتون. سنگک و بربری استفاده نمی شود )
• ته دیگ سیب زمینی
• ته دیگ ته چین ( با ماست و زعفران )
• ته دیگ برگ مو ( مناسب آلبالوپلو )
• ته دیگ کاهو ( برای باقلاپلو )
• ته دیگ ماکارونی ( گاهی با ته دیگ سیب زمینی ترکیب می شود )
• ته دیگ پیاز
• ته دیگ تره فرنگی
• ته دیگ املت
• ته دیگ کدو سبز
• ته دیگ باقالی
• ته دیگ کبرا: که از دور ریز و کناره های خمیر شدهٔ نان درست می شود. ( کناره ها و دورریز نان را با قیچی ریز ریز کرده؛ دو یا سه پیمانهٔ آن را کف قابلمهٔ داغ و روغنی ریخته؛ با کمی زردچوبه یا زعفران مخلوط کرده و صاف و پهن نموده سپس برنج یا ماکارونی آبکش شده را روی آن ریخته تا برنج و ته دیگ بعمل بیاید ) همچنین می توان باقیمانده نان خرد شده را خشک کرده برای ته دیگ بعدی هم استفاده نمود.