تنگستن

تنگستن ( به انگلیسی: Tungsten ) یا وُلفرام[ ۵] [ ۶] عنصری شیمیایی با نماد شیمیایی W و عدد اتمی ۷۴ است. تنگستن، فلزی کمیاب و گران بهاست که تقریباً در طبیعت، خالص یافت نمی شود، بلکه فقط می توان ترکیبات آن را با سایر عناصر پیدا کرد. این عنصر در ۱۷۸۱ میلادی شناسایی و در ۱۷۸۳ برای اولین بار به عنوان یک فلز خالص جدا شد. سنگ های معدنی اصلی حاوی تنگستن، سنگ های ولفرامیت و شئلیت هستند.
این عنصر آزاد، ویژگی های یگانه ای دارد؛ تنگستن با دمای ذوب ۳۴۲۲ درجه سلسیوس، بیش ترین دمای ذوب و جوش را میان همه عناصر دارد. [ ۷] چگالی آن ۱۹٫۳۰ برابر چگالی آب، در حدود ۱٫۷ برابر چگالی سرب و نزدیک به چگالی اورانیوم و طلا است. [ ۸]
تنگستن چندکریستالی ماده ای ذاتاً سخت و شکننده است که کار با آن را دشوار می کند، اما تنگستن تک کریستالی خالص شکل پذیرتر است و حتی می توان آن را با اره فولادی برید. [ ۹]
آلیاژهای تنگستن کاربردهای فراوانی دارند، از جمله در ساخت رشته لامپ رشته ای، لامپ پرتوی ایکس، الکترود جوشکاری تیگ، ابرآلیاژها و حفاظ های تشعشع. سختی و چگالی زیاد تنگستن باعث کاربردهای نظامی هم شده است. برای نمونه در ساخت خمپاره های نفوذکننده. اغلب از ترکیبات تنگستن به عنوان کاتالیزور استفاده می شود.
تنگستن تنها عنصر از فلزات واسطه در زیست مولکول ها است، و در برخی باکتری ها و آرکی ها یافت می شود. [ ۱۰] با این حال، تنگستن با متابولیسم مولیبدن و مس تداخل داشته و برای برخی گونه های جان داران تا اندازه ای سمی است. [ ۱۱] [ ۱۲]
در ۱۷۸۱ کارل ویلهلم شیله ( Carl Wilhelm Scheele ) ، یک اسید جدید به نام تنگستیک اسید را کشف کرد که از شیلیته به دست می آمد. شیله و توربرن برگمن معتقد بودند با کاهش این اسید می توان فلز جدیدی به دست آورد. در ۱۷۸۳ خوزه و فاستو اسیدی یافتند که از ولفرامیت به دست می آمد و بسیار شبیه به تنگستیک اسید بود. در اواخر آن سال این دو برادر با کاهش، اسید همراه زغال تنگستن را جدا، و نام خود را به عنوان کاشف این عنصر ثبت کردند.
تنگستن خام و ناخالص، سخت، ترد و فولادرنگ، و کار با آن دشوار است. اگر تنگستن خالص شود، سختی خود را حفظ کرده ( سختی آن چندین برابر فولاد است ) و شکل پذیرتر می شود به گونه ای که می توان به راحتی با آن کار کرد. این تنگستن را می توان با آهنگری، کشش، و اکسترود شکل داد، اما بیشتر با تف جوشی به تنگستن شکل داده می شود.

تَنْگْسْتِن (tungsten)
برگرفته از عبارتی سوئدی به معنای سنگ سنگین. عنصری فلزی، به رنگ سفید خاکستری، سنگین و سخت، با نماد W، برگرفته از واژۀ آلمانی ولفرام، با عدد اتمی ۷۴، و جرم اتمی نسبی ۱۸۳.۸۵. در کانی های ولفرامیت، شیلیت، و هوبرتیت یافت می شود. بالاترین نقطۀ ذوب را در بین فلزات دارد (۳۴۱۰درجۀ سانتی گراد). با فولاد آلیاژ می شود و آن را سخت تر، قوی تر، کشسان تر می کند. در ابزارهای برش سرعت بالا، المنت های الکتریکی، و در اتصالات گرمایونی نیز به کار می رود. نمک های آن در صنایع رنگ و دباغی کاربرد دارند. تنگستن را اولین بار شیمی دان سوئدی، کارل شِله، از کانی شیلیت به دست آورد (۱۷۸۱). در ۱۷۸۳، شیمی دانان اسپانیایی، فائوستو دالویار (۱۷۵۵ـ۱۸۳۳) و برادرش خوان خوزه (۱۷۵۴ـ۱۷۹۶)، تنگستن را جداسازی کردند. در بهار ۱۹۹۹، ارتش امریکا سربازان را با گلوله های سازگار با محیط زیستی تجهیز کرد که از تنگستن ساخته می شوند و خاک را آلوده نمی کنند. پیش از این از سرب در گلوله ها استفاده می کردند.