تنفس بی هوازی

نوعی تنفس، بدون نیاز به اکسیژن برای شکستن مولکول های غذایی و آزادسازی انرژی از آن ها. موجود زنده ای که برای بقا نیاز به اکسیژن ندارد، موجودات بی هوازی اند که برای کسب انرژی از تنفس بی هوازی استفاده می کنند. بیشتر موجودات زندۀ بی هوازی جزو میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها، مخمرها، و انگل های درونی اند و در جاهایی که اکسیژن فراوان نیست، مانند گل ولای قعر دریاچه ها و برکه ها و مجرای گوارشی، زندگی می کنند. موجودات بی هوازی در مقایسه با موجودات هوازی انرژی بسیار کمتری از مواد غذایی می گیرند. موجودات بی هوازی اجباری، مانند برخی از باکتری های ابتدایی، در حضور اکسیژن قادر به عمل نیستند، ولی نمونه های بی هوازی اختیاری، مانند مخمرها و اکثر باکتری ها، با اکسیژن و یا بدون اکسیژن عمل می کنند. برخی از گیاهان و جانوران هوازی برای دوره های کوتاهی می توانند از تنفس بی هوازی استفاده کنند. با این همه اسیدلاکتیک تولیدشده، به قدری تجمع می یابد که ماهیچه ها دیگر نمی توانند به فعالیت خود ادامه دهند. تنفس بی هوازی در انسان ناکاراتر از تنفس هوازی است، ولی انرژی را سریع تر (← تنفس) آزاد می کند. به همین سبب است که در دو سرعت، فرد سریع تر از دو استقامت می دود. وقتی فرد پس از دو سرعت می ایستد، برای مدتی سنگین تر نفس خواهد کشید، زیرا علاوه بر شکستن عادی قند در تنفس هوازی، ناچار است اکسیژن بیشتری برای شکستن اسید لاکتیک جمع شده به کار ببرد. بدن در این حالت وام تنفسی طی دو سرعت را پس از می دهد. در گیاهان، مخمرها، و باکتری ها، تنفس بی هوازی منجر به تولید الکل و دی اکسید کربن می شود. از این فرآیند در صنایع آبجوسازی و نانوایی استفاده می کنند (← تخمیر). گرچه تنفس بی هوازی شکل ابتدایی و ناکارای آزادسازی انرژی است، وقتی اکسیژن در هوا یافت نشود، تنفس بی هوازی نوعی سازگاری است. برای بقا در برخی زیستگا ه ها، مانند قعر گل آلود رودخانه های آلوده، لازم است موجود زنده تا حدودی مستقل از اکسیژن عمل کند. این زیستگاه ها به زیستگاه های بی اکسیژن معروف اند.