تندیس بزرگ زاده اشکانی یا مرد شمی یکی از اصلی ترین آثار باقی مانده از هنر اشکانیان است. جنس این تندیس از مفرغ توخالی است. این تندیس در موزه ایران باستان نگهداری می شود. اغلب محققان بر این باورند که این تندیس منسوب به سورنا سردار مشهور پارت ها ست. به اعتقاد آندره گدار سر و بدن این مجسمه جداگانه ساخته شده اند و ساخت آن ها نیز در دو محل جداگانه صورت گرفته است. اگر چه گدار می گوید که جنس مفرغ سر مجسمه با بدنه آن متفاوت است اما هیچ دلیلی را در این خصوص یادآور نمی شود. زمانی که در سال ۱۹۳۶م، اورل اشتاین باستان شناس یهودی اهل مجارستان، از محوطه روستای تاریخی شمی ( از توابع شهرستان ایذه ) بازدید کرد، دریافت که مردم، مجسمه بزرگی از جنس مفرغ را کشف کرده اند و از آن نگهداری می کنند. اورل اشتاین با بررسی و حفاری محلی که مجسمه در آنجا پیدا شده بود، ده ها شیء تاریخی و پایه های مجسمه مفرغی را یافت. این اکتشافات، اهمیت محوطه تاریخی شمی را آشکار کرد و باعث شد باستان شناسان دیگری نیز به کاوش در آن بپردازند؛ این کاوش ها همچنان در محوطه شمی ادامه دارد.
... [مشاهده متن کامل]
تندیس مرد شمی در سال ۱۳۱۲ه. ش در حوالی «کله چندار» روستای شمی از شهر ایذه، هنگامی که کارگران مشغول پی کنی برای ساخت و ساز بودند با پیکرهٔ مفرغی بزرگی برخورد می کنند. این تندیس با شماره ۲۴۰۱ در موزه ملی ایران به ثبت رسیده است.
تندیس مرد شمی، ۱۹۴ سانتیمتر بلندی و پهنای آن ۶۰ سانتیمتر است و از مفرغ توخالی به شیوه ریخته گری ساخته شده است. آرایش موها و پوشش آن مانند سوارکاران است. بالاپوش یقه هفتی و شلوار بر تن دارد و کمربندش با پلاک های فلزی آراسته شده است. دست راست این تندیس، به طور کامل و دست چپش از مچ به پایین از بین رفته است.
دانشنامه ایرانیکا در ارتباط با پوشش مجسمه نجیب زاده ی اشکانی در مقاله مجمسه مرد شمی می نویسد:
مجسمه نجیب زاده اشکانی ملبس به یک کت آستین دار با یقه ی V شکل است، که شلواری بلند و گشاد با کمری باریک به تن دارد که لباس رایج اشکانیان از سوریه تا بین النهرین وآسیای میانه بوده است
دانشنامه ایرانیکا در توضیح این پوشش خاص اشکانی در ادامه مقاله اضافه می کند، وجود گسترده این نوع پوشش در میان اشکانیان با آثار اشکانی یافت شده در سراسر منطقه تحت سلطه اشکانیان اثبات شده است، مثلاً نگاره های یافت شده از قلعه اشکانیان در نسا پایتخت اشکانیان که در ترکمنستان امروزی واقع شده است که مربوط به قرن اول پیش از میلاد است یا چندین سفال و گچ بری و مجسمه های فلزی زنان و مردان اشکانی در دژنباس قلعه خوارزم ملبس به این پوشش و همچنین آثار یافت شدهٔ اشکانی شهر باستانی افراسیاب در سمرقند با این نوع پوشش و آثار یافت شده سایت کوشانی کامپیر تپه برات تپه دالورژین تپه در جنوب ازبکستان کنونی و لباس نجیب زاده اشکانی دفن شده در تپه شماره چهار در شمال افغانستان که همگی ملبس به این پوشش خاص اشکانی هستند، و پرده های نگارین یافت شده در حفاری حوضه Tarim در شمال غربی چین که حاوی تصویر مردی مشابه مرد شمی در نوع پوشش لباس و آرایش موها و چهره اوست واین نشان از این امر دارد که این عناصر مشابه پوشاک تا کجای شرق گسترده شده اند.
... [مشاهده متن کامل]
تندیس مرد شمی در سال ۱۳۱۲ه. ش در حوالی «کله چندار» روستای شمی از شهر ایذه، هنگامی که کارگران مشغول پی کنی برای ساخت و ساز بودند با پیکرهٔ مفرغی بزرگی برخورد می کنند. این تندیس با شماره ۲۴۰۱ در موزه ملی ایران به ثبت رسیده است.
تندیس مرد شمی، ۱۹۴ سانتیمتر بلندی و پهنای آن ۶۰ سانتیمتر است و از مفرغ توخالی به شیوه ریخته گری ساخته شده است. آرایش موها و پوشش آن مانند سوارکاران است. بالاپوش یقه هفتی و شلوار بر تن دارد و کمربندش با پلاک های فلزی آراسته شده است. دست راست این تندیس، به طور کامل و دست چپش از مچ به پایین از بین رفته است.
دانشنامه ایرانیکا در ارتباط با پوشش مجسمه نجیب زاده ی اشکانی در مقاله مجمسه مرد شمی می نویسد:
مجسمه نجیب زاده اشکانی ملبس به یک کت آستین دار با یقه ی V شکل است، که شلواری بلند و گشاد با کمری باریک به تن دارد که لباس رایج اشکانیان از سوریه تا بین النهرین وآسیای میانه بوده است
دانشنامه ایرانیکا در توضیح این پوشش خاص اشکانی در ادامه مقاله اضافه می کند، وجود گسترده این نوع پوشش در میان اشکانیان با آثار اشکانی یافت شده در سراسر منطقه تحت سلطه اشکانیان اثبات شده است، مثلاً نگاره های یافت شده از قلعه اشکانیان در نسا پایتخت اشکانیان که در ترکمنستان امروزی واقع شده است که مربوط به قرن اول پیش از میلاد است یا چندین سفال و گچ بری و مجسمه های فلزی زنان و مردان اشکانی در دژنباس قلعه خوارزم ملبس به این پوشش و همچنین آثار یافت شدهٔ اشکانی شهر باستانی افراسیاب در سمرقند با این نوع پوشش و آثار یافت شده سایت کوشانی کامپیر تپه برات تپه دالورژین تپه در جنوب ازبکستان کنونی و لباس نجیب زاده اشکانی دفن شده در تپه شماره چهار در شمال افغانستان که همگی ملبس به این پوشش خاص اشکانی هستند، و پرده های نگارین یافت شده در حفاری حوضه Tarim در شمال غربی چین که حاوی تصویر مردی مشابه مرد شمی در نوع پوشش لباس و آرایش موها و چهره اوست واین نشان از این امر دارد که این عناصر مشابه پوشاک تا کجای شرق گسترده شده اند.
