تناقض قضایای محصوره

[ویکی فقه] تناقض قضایای محصوره یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و از اقسام تناقض قضایا است.
تناقض قضایای محصوره (قضایایی که در آنها حکم بر افراد موضوع شده و به کمیت افراد نیز تصریح شده است) از اقسام تناقض قضایاست و در آن همه شرایط تناقض قضایا وجود دارد، اما شرط اختصاصی آن، اختلاف دو قضیه محصوره از لحاظ کمّ است، به گونه ای که یکی از آنها کلی و دیگری جزئی باشد؛ مانند: همه انسان ها ناطق اند و بعضی از انسان ها ناطق نیستند. این شرط از این لحاظ لازم است که نقیضین نسبت به هم منفصل حقیقی هستند و صدق هر یک باعث کذب دیگری است و برعکس، و ممکن نیست هر دو صادق یا هردو کاذب باشند. قضایای سالبه و موجبه از محصورات در صورت با هم اختلاف دارند، اما هرگاه از لحاظ کمیت یکسان باشند بین آنها تناقضی نیست، زیرا گاهی اوقات هر دو صادق یا هردو کاذب اند و به همین سبب، تعریف متناقضان بر آنها منطبق نمی شود؛ مانند: «همه حیوان ها انسان اند» و «هیچ حیوانی انسان نیست» که هر دو قضیه کلی و کاذب اند، در حالی که اگر تناقض داشتند باید یکی صادق و دیگری کاذب می شد.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۹۹.
...