[ویکی فقه] تناقض عرضی به ناسازگاریِ ناشی از قرینه خارجی، میان مدلول دو دلیل به صورت سلب و ایجاب اطلاق می شود.
تناقض عرضی، مقابل تناقض حقیقی بوده و به این معنا است که تنافی میان مدلول دو دلیل، ذاتی نبوده، بلکه عارضی است؛ یعنی سبب تنافی دو دلیل، دخالت امر ثالث می باشد؛ برای مثال، اگر گفته شود: «احترام زید واجب است» و سپس گفته شود: «احترام عمرو واجب نیست»؛ هیچ گونه تنافی میان این دو وجود ندارد، ولی اگر شنونده به کذب یکی از این دو خبر علم اجمالی پیدا کند، این علم اجمالی به عنوان امر ثالث موجب تنافی عرضی این دو جمله می گردد.
تناقض عرضی، مقابل تناقض حقیقی بوده و به این معنا است که تنافی میان مدلول دو دلیل، ذاتی نبوده، بلکه عارضی است؛ یعنی سبب تنافی دو دلیل، دخالت امر ثالث می باشد؛ برای مثال، اگر گفته شود: «احترام زید واجب است» و سپس گفته شود: «احترام عمرو واجب نیست»؛ هیچ گونه تنافی میان این دو وجود ندارد، ولی اگر شنونده به کذب یکی از این دو خبر علم اجمالی پیدا کند، این علم اجمالی به عنوان امر ثالث موجب تنافی عرضی این دو جمله می گردد.
wikifeqh: تناقض_عرضی