تناسخ

ب : مرگ - زندگی - تولد
سوالات :
- آیا این دو عبارت در واقعیت و طبیعت و بطور حقیقی به شکل دو رویداد اتفاق می افتند یا نه ؟ تجربه حسی و شناخت تجربی فقط می تواند وقوع عبارت اول را در عمل تایید نماید و آنهم بطور یقینی و صد درصد. صرف از نظر از موجودات زنده نباتی و حیوانی، تجربه به ما ثابت کرده و می آموزد که هرفرد انسانی یک روز از مادر متولد می شود و زندگی دنیوی خود را سپری می نماید و یک روز هم خواهد مرد. اما مطمئن و یقینن و بدون شک و تردید، رویداد عبارت دوم در عمل از طریق شناخت حسی و تجربی نه قابل اثبات است و نه قابل رد بلکه فقط توسط قوای ادراکی فهم و عقل قابل تائید یا رد می باشد.
- با نوع زندگی در عبارت اول تا حدودی آشنایی داریم، زندگی در عبارت دوم کجا و چگونه و می تواند باشد؟
- آیا این دو عبارت بطور حقیقی و در عمل در طول و پشت سر هم اتفاق می افتند یا جدا از هم ؟
- با طول زندگی نوع اول آشنایی داریم که از لحظه بسته شدن نطفه در رحم مادر آغاز میگردد و در لحظه مرگ به پایان می رسد و برای افراد مختلف دارای طول های متفاوت است، زندگی نوع دوم صرف نظر از چگونگی کمیت و کیفت آن، چقدر طول می کشد؟ یعنی فاصله زمانی بین لحظه مرگ تا تولد دوباره .
سوال پایانی و در ارتباط با سوالات بالا :
آیا گردونه مهر میترائیان با سمبل چلیپا روی آن و گردونه یا چرخه تولد و مرگ هندوان با سمبل سواستیکا روی آن در مورد جاودانگی عشق و زندگی انسان حقیقت دارند یا کلام کودکانه و مبتدیانه و ناشیانه نوآه ( نوح ) و آبراهام ( ابراهیم ) و موسا ( موسی ) و ایسا ( عیسی ) و سر انجام محمّد به عنوان خاتم آنان البته از دیدگاه مسلمانان در پیرامون آفرینش شش روزه جهان و پدر و مادر اولیه انسان به شکل بابا آدم و ننه حوا و معنا و مفهوم و هدف غائی یا نهائی زندگی انسانی به دو شکل مختلف ؛ یکی جاودانه و بهشتی و دیگری خلد و جهنمی ؟ آیا این سه دین به اصطلاح توحیدی ابراهیمی یعنی یهودیت و مسیحیت و اسلام، غیر از دو افسانه تخیلی و توهمی اشاره شده ، تصور روشن تری از مبداء و چگونگی آفرینش جهان و انسان و موجودات دیگر توسط خداوند متعال دارند یا نه ؟

این دو نوع گناه و کفر بزرگ عفو ناپذیر و نابخشودنی اند و خداوند متعال در قیامت کلیه گناهان و کفر های کلیه افراد انسانی را بدون هیچگونه تبعیض و استثناء خواهد بخشید غیر از انسان های قلیل و انگشت شماری که در طول تاریخ تاکنون مرتکب این دو نوع گناه و کفر گردیده اند و کلیه پیروان آنان در سطوح بالای رهبریت و پیشوائی و مرجعیت تقلید. بقیه پیروان مثل بقیه معاف می باشند.
دشمنی سرسختانه دینداران با علم و شناخت و دانش علمی به این دلیل نبوده و نمی باشد که علم خدا را به رسمیت نمی شناسد بلکه این حقیقت است که دینداران بخوبی واقف اند که علم حقایق را یکی پس از دیگری کشف می نماید و اوهامات دینی را بطور غیر مستقیم یکی پس از دیگری فاش و بر ملا می شوند.

خدای بینهایت و نامحدود را همه جا از درون گرفته تا دوردستها می توان یافت ولی نه با نیروها و ابزارهای محدودِ ادراکی یا با دانشهای نارسا و پر از کاستی و لغزش دنیایی، بلکه به یاری فهم و درک درست که از سوی خود آن نامحدود و توسط پیامبران و اولیای برحق او برای انسانها به ارمغان آورده می شود.
آیا اندیشمندی که از دنیا پرستی که نمادهای آن آز و طمع و زر اندوزی و فخر فروشی ست بیزار است را باید چشم بسته به انگ بیزاری از کار خدا یا عوامفریبی متهم کنیم؟
واقعا که دست مریزاد!

اگر یک متفکر و اندیشمند دینی از یک طرف از صمیم قلب و صادقانه به آیه قرآنی: هو الظاهر و هو الباطن اعتقاد و باور و ایمان داشته باشد و از طرف دیگر خدا را در جای دیگر و در بیرون از این جهان جستجو نماید، افسار فهم و عقل خودرا به دست گمراهه روان سپرده است. اگر یک متفکر و اندیشمند دینی از یک طرف بر این اعتقاد و باور و ایمان باشد که این دنیا توسط خداوند متعال و به امر وی آفریده شده است و نه به امر اهریمن یا شیطان و از طرف دیگر از زندگی دنیوی و خود این دنیا بیزاز و متنفر باشد، یا در ضمیر ناخودآگاه یعنی بدون اینکه واقف و آگاه باشد، از کار و امر خداوند متعال بی زار و متنفر است و یا اینکه در ضمیر خود آگاه بطور آگاهانه و شیادانه مشغول عوام فریبی می باشد و به فقیر و فقرا وعده سر خرمن می دهد یعنی وعده سعادت اُخروی .

چون نیروهای ادراکی انسان مانند ابزارهای حسی ( چشم وگوش و. . ) یا خیال، پندار، دل و خرد، بسیار کم توان و نارسا هستند و تنها در این حد و اندازه اند که یاریگر انسان باشند برای چندگاهی زندگی و دست و پنجه نرم کردن با دیو فولادزرهِ گیتی و ماندگاری نسل در این جهان فرساینده ومرگ آور.
نمونه اش اینکه شما بخودی خود ( یعنی تنها با مراجعه به درک خودت ) حتا نمی دانی که این بدن چگونه زنده است یا اینکه آیا خون نیاز به تصفیه و پالایش دارد یا نه؟ چه برسد به اینکه بدانی کدام اندام این کار را به دوش دارد!
دانش ریاضی ( و فیزیک و. . . ) نیز درواقع دانش شناخت قانونهای حکمفرما در جهان مادی ومحدود است وکاربردی در جهان غیر مادی و بی نهایت ندارد.
البته این نیروهای شناختی وادراکی به دانش شناخت گیتی ( دنیا ) نیز دسترسی پیدا خواهند کرد ولی بسیار کند ومیلیمتری همراه با کجرویهای بیشمار از مسیر آن، سرانجام اینکه پس از گذران هزاران سال و این همه پیشرفت! در دانش، رسیده ایم به جایی که ممکن است ناخواسته و ناگهان لابلای چرخ دنده های همین دانش به کام مرگ رویم.
این است همه شناخت و دریافت ما از جهان مادی و محدود، اکنون بپندارید با این نیروها و ابزارهای مادی و طبیعی و محدودی که در اختیار داریم بخواهیم به شناخت و دریافتی از جهان معنوی و فراطبیعی و نامحدود هم دست یابیم! زهی خیال باطل
نمونه دیگری هستیم از کسی که می خواست خدا را با تیر و کمان به چنگ آورد!
تیری که از کمان و ابزار این جهان و به یاری زور بازو و نیروی این جهان به پرواز درآید به ناچار در همین جهان هم فرود می آید، از مرز محدودیت خویش نمی تواند که برهد و از جهان معنوی هیچگونه نشان و ارمغانی برای ما نخواهد داشت.
نردبانی که ما را به جهان بالا برساند و خرد ما را به فهمی از خداوند روشن گرداند در این جهان، ساختنی نیست، باید از سوی همان وجود نامحدود به جهان محدود فرستاده شود که چیزی نیست جز همان میانجی، رسول و حجت خدا، مانند رشته ایست که سَری در نامحدود و لامکان دارد و سری در محدود و مکان،
نبودن چنین رشته ای هرگز تصور پذیر نیست، نه تنها برای هدایت است که او جریان بی پایان فیض الهی و میانجی و واسطه آفرینش ست که دراصل، نبودش یعنی نبود این جهان.
مثال [روشن بودن چراغ ( =آفرینش ) به واسطه رشته سیمی که به سرچشمه برق متصل است] نمونه بسیار تراز پایینی ست که فقط برای روشنگری ذهن گفته می شود.
هرکسی نیز نمی تواند ادعای رسالت و پیامبری کند، خداوند فرستاده اش را با دلایل آشکار و شگفت آوری می فرستد که نزد مردم انکار ناپذیر باشد.
-
وجود مه بانگ و باز و بسته شدن چندباره ی کیهان، تنها یک فرضیه است در کنار دیگر فرضیه های کیهانی، به گفته اخترشناسان، اکنون کیهان درحال گشودگی و انبساط است و اینکه این گشودگی تا همیشه ادامه می یابد یا اینکه تا جایی گشوده شده و سپس ثابت می ماند و یا پس از رسیدن به اندازه ای از آماس و بادکردگی، سپس پویشی وارونه را پی گرفته کوچک و کوچکتر می گردد تا به مه بانگی دیگر برسد و یا اینکه کنشها و واکنشهای دیگری از خود نشان دهد همه اینها دیدگاههایی هستند ثابت نشده که تنها آفریدگار به آن آگاه است.
ولی به هر روی هر کدام از این دیدگاهها که درست باشد پیوند دادن چرخه زایش و مرگ جانداران زمینی و فرازمینی به آن در حد فرضیه هم نیست، گیریم که دیدگاه مه بانگهای پیاپی و باز و بسته شدن کیهان درست باشد به کدام دلیل باید بپذیریم که انسان، گرفتار این چرخه ها و تسلسل بی پایان شده؟ شاید هر مه بانگ، پایان گیتی و آغاز قیامت و رستاخیزی باشد برای آفریدگانی که تا آن هنگام بوده اند و انتقال آنها به جهان واپسین، و از سوی دیگر سرآغازی باشد برای از سر گرفتن آفرینشی نو و آفریدگان و موجوداتی نوین. و شاید و شایدهایی دیگر.
دانش بشری به هر اندازه ای هم که برسد باز هم گرفتار در حد و قید و طبیعت است و به یقین، راه به فراطبیعت نخواهد برد و به هدف از آفرینش و اینکه از کجا آمده و به کجا می رود و یا خوشبختی و بدبختی او در چیست، پی نخواهد برد.
جهان محدودی که در آنیم مانند خودرویی با سقف پنجره دار نیست که با کنجکاوی کودکانه سر از آن بیرون کرده و با چشمانی کم فروغ نگاهی به بینهایت ها و بیمرزیها اندازیم به این امید واهی که دانش و آگاهیمان را رنگ و بوی حقیقت بخشیم!
وضعیتی جز کوری و نادانی برای بشر نمی توان پیشبینی کرد مگر اینکه فرستادگانی از سوی آن دانش مطلق وجود داشته باشند که به او راه را از بیراه نشان دهند.
خداوند هیچگاه زمین را از حجتش تهی نخواهد گذاشت همان واسطه ای که جریان فیض الهی از عالم وحدت به عالم کثرت است.

حافظ شیرین سخن در دیوان چنین سروده است :
سال ها دل از من طلب جام جم می کرد/
وانچه خود داشت تمنای آن ز بیگانه میکرد .
اما حافظ برای شنوندگان و خوانندگان کلام خویش آن راز را نتوانسته یا نخواسته است فاش نماید. منظور اینکه محتوای جام جهان نمای جم که گویا در محتوای دل تمثیلی خود وی هم موجود بوده ، چه بوده است؟
همچنین واژه باستانی - اوستایی " خویدوده " در اصل و ریشه به معنای باطل و اشتباه ازدواج با محارم نبوده و نمی باشد بلکه در زمینه های خود شناسی و انسان شناسی خطاب به تک تک افراد انسانی به معنای 《 خود تو ده تایی 》 بوده است. به این معنا که خداوند متعال در نظام احسن آفرینش مبداء هرفرد انسانی را از یک خانواده خودی و بنیادی و ملکوتی یا آسمانی مشتمل بر پنج مرد و پنج زن در سطح کمال ایده آل خوبی و زیبایی و هنرمندی و دانایی و توانایی آفریده و به آنان حیات یا زندگی جاودانه اهداء نموده است و آنهم با هدف زوجیت هر فرد انسانی با خود و تجربه عشق خویشتن به پنج روش مختلف ( هم هتروگن یا غیر همجنس و هموگن یا همجنس ) در قالب پنج زوج خودی و بنیادی. و همه افراد انسانی را بطور همزمان و هم سن و در یک سن معتدل ملکوتی آفریده است. بنابراین داستان بابا آدم و ننه حوای ادیان توحیدی ابراهیمی از دیدگاه من یک افسانه تخیلی و توهمی بیش نمی باشد و محتوای آن از طرف خداوند متعال و به امر وی و از آسمان نازل نگردیده و در قالب وحی به گوش سر سرایندگان آن ابلاغ نگردیده است. همچنین مبداء و معاد این ادیان تخیلی و توهمی می باشد . خود من به مبداء و معاد از طریق شناخت و دانش علمی باور و ایمان دارم.

بر اساس بینش و باور فردی این حقیر نه تنها حلول روان یا تناسخ از دیدگاه هندوان و مصریان و آمد و رفت یکباره روان بین عالم ایده ها یا ماوراء طبیعت و عالم محسوسات یا طبیعت از دیدگاه افلاطون و چرخه متافیزیک از دیدگاه ارسطو در شرح و توضیح پدیده جاودانه بودن زندگی باطل و اشتباه و اوهامی می باشند، بلکه قبض یا جدایی روح بطور موقت بهنگام خواب و بطور دائم بهنگام فرا رسیدن لحظه اجل مرگ از کالبد به اصطلاح مادی و صعود و معراج آن به عالم میانی تحت عنوان برزخ از دیدگاه ادیان توحیدی ابراهیمی ( در ادیان یهودیت و مسیحیت هیچگونه خبر روشنی از عالم برزخ در دست نمی باشد ) و پریدن جان از قفس به اصطلاح تنگ خاکی و پرواز آن از جهان فانی به جهان باقی و پیوستن آن در آنجا به جان جانان از دیدگاه ادیبان و شاعران و عارفان پارسی و فارسی زبان، به یک سهم مساوی و برابر با باور به تناسخ و مهاجرت روان باطل و اوهامی می باشند نه کمتر و نه بیشتر. لذا چگونگی جاودانه بودن زندگی را باید از نو شرح و توضیح داد و آنهم به زبان و روش علمی و نه از طریق نقل و قول ها و یا اتل و متل های پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها در زیر کرسی بهنگام فصل سرما و زمستان.

مادی که یگانه راه نجات از این چرخه است، به پالایش روح خویش توفیق یابد. آن ها میگویند چگونگی بدن هر انسانی براساس کردار، گفتار و باور های فردی او شکل میگیرد

ب - شرح و توضیح و تبیین و توجیه این چرخه یا زنجیره از طریق چرخه حلول روان یا تناسخ و یا به زبان و روش علمی.
حال برای چند لحظه کوتاه هم که شده خودرا در فکر و خیال جای آن خردمندان هندو بگذاریم که در اعصار دور دست زمان گذشته، این پدیده را از طریق القاء و الهام باطنی ( و نه بسان انبیاء اقوام یهود و عرب در قالب وحی و از طریق گوش سر ) کشف و شهود نموده اند. چگونه میتوانیم این چرخه را توضیح دهیم اگر به دوگانگی کالبد یا جسم یا تن و یا بدن از یک طرف و روان از طرف دیگر باور نداشته باشیم. در اینجا لازم به اشاره می دانم که هندوان و مصریان و ایرانیان یونانیان و رومیان به دوگانگی بدن - روان باور داشته و از واژه روان استفاده میکرده اند و کلمه روح از طریق ادیان توحیدی ابراهیمی بخصوص مسیحیت و اسلام وارد ادبیات جهان گردیده و این ترکیب امروز به شکل زیر در آمده است : ماده - روح - روان. ایرانیان علاوه بر واژه روان از کلمه جان هم استفاده می کنند که فقط در زبان هایی یافت می شود که با زبان فارسی خویشاوندی دارند. واژه نفس به معنای من یا خود می باشد. لذا پژوهشگران و محققین باید بتوانند وظایف این پدیده ها و مفاهیم را با دقت تعیین نمایند و آنها را مترادف و معادل و هم معنا ندانند. از متفکر و خیال پردازی که روح را با نفس و جان و روان را با نفس یکی می پندارد، نباید انتظار معجزه داشته باشیم. ماده و روح و روان سه جنبه ظهوری یک خمیر مایه ساختاری واحد و یگانه می باشند یعنی هستی یا وجود بیکران خداوند متعال و هیچ نقش دیگری ندارند غیر از خمیر مایه ساختاری . از دیدگاه علم فیزیک جرم و انرژی دو جنبه ظهوری همان خمیر مایه می باشند که هم ارز اند و قابل تبدیل شدن بهمدیگر. ماده و روح هم هم ارز و قابل تبدیل بهمدیگر می باشند و روان لایه درونی آن دو قطب می باشد. نفس مجرد انسان یعنی من یا خود هیچ وظیفه دیگری را به عهده ندارد غیر از مشاهده. و مشاهدات نفسانی بطور مستقیم از پشت دریچه های حواس پنجگانه صورت نمی گیرند بلکه بطور غیر مستقیم و از طریق کارکرد و فعالیت ها و نتیجه گیری ها و قضاوت های قوای ادراکی فاهمه و عقل بر روی در یافت حواس پنجگانه. نفس انسان از لحظه بسته شدن نطفه در رحم مادر از خواب ژرف و شیرین مرگ بیدار می شود و تا لحظه فرا رسیدن مرگ بیدار می باشد. یعنی در طول خواب های شبانه و روزانه هم بیدار است. در طول خواب فعالیت های قوای ادراکی فهم و عقل و دریافت حواس پنجگانه به نهایت ضعف می رسند و لذا مشاهدات نفسانی در تاریکی بصورت رویا صورت می گیرد. نتیجه اینکه پدیده روئیا حاصل قبض یا جدایی موقت روح از کالبد نمی باشد. موجودات زنده نباتی و حیوانی و انسانی دارای جان های انفرادی و خاص و ویژه خویش نمی باشند بلکه حیات یا زندگی خودرا در بستر امن و آرام و ساکن و پیوسته و فراگیر جان خداوند متعال دریافت می کنند و آنهم از لحظه بسته شدن نطفه یا مرطوب شدن بذر تا لحظه مرگ. به عنوان مثال در لحظه مرگ جان از بدن نمی پرد بلکه مکانیزم کالبد یا تن یا بدن در لحظه مرگ استعداد دریافت حیات یا زندگی از بستر جان را از دست می دهد. انسان از طریق روح و روان و نفس و جان احساس و فکر و خیال نمی کند، تصمیم نمی گیرد و بخاطر نمی سپارد بلکه از طریق قوای ادراکی فهم و عقل. پس از این مقدمه کوتاه بر میگردم به دو موضع اصلی این گفت و شنود ؛ یکی چرخه یا زنجیره تولد و مرگ و دیگری شرح و توضیح آن از طریق چرخه حلول روان یا تناسخ. طوریکه امروز مطلع هستیم، بودا چرخه تولد و مرگ را فقط در چهارچوب زنجیره علت و معلول مادی پذیرا بوده و شرح و توضیح آنرا به روش تناسخ رد نموده است. لذا بوداییان به تکرار حلول روان یا تناسخ باور ندارند، اما بر طبق پیشنهاد بودا بر این باورند که زود تر از موعد مقرر می توان از این زنجیره پیاده شد و به حالت نیروانا یعنی آرامش کامل و ابدی رسید. در صورتیکه هندوان در این زمینه جبرگرا می باشند، به این معنی که از دیدگاه آنان ، پیاده شدن از این زنجیره فقط در پایان راه امکان پذیر است و نه در بین راه و یا زودتر از موعد مقرر. امروز می توانیم بدانیم مشروط بر اینکه بخواهیم که باور بودا در پذیرش چرخه تولد و مرگ در چهارچوب زنجیره علت و معلول مادی حقیقت دارد و می تواند مورد تائید علم کیهان شناسی قرار گیرد. به این معنا که زنجیره تولد و مرگ افراد انسانی و موجودات زنده نباتی و حیوانی فقط در بستر و در بطن و در طول تسلسل تولد و مرگ کیهانی از طریق وقوع مه بانگ های متوالی بر اثر نوسانات باز و بسته شدن یا انبساط و انقباض محتوای کیهان یا جهان مقدور و میّسر و امکان پذیر می باشد و نه از طریق یا راهی دیگر. اما باور بودا مبنی بر اینکه انسان می تواند از این چرخه پیاده شود، مطلقا محال و غیر ممکن است و مورد تائید علم نمی باشد. انسان فقط در فکر و خیال و وهم می تواند از تسلسل تولد و مرگ کیهانی پیاده شود و نه در عمل . در دین مسیحیت حلقه های فراوان زنجیره تولد و مرگ به دو حلقه زمینی و آسمانی تقلیل یافته است و در دین اسلام به سه حلقه دنیوی و برزخی و اُخروی. توسط این دو دین مجموعه حلقه های این زنجیره مربوط به ماقبل تولد بریده شده و مفقود گردیده اند و مجموعه حلقه های بعد از مرگ یا به یک حلقه آسمانی و پدیده انتظار بازگشت مجدد ایسا مسیح تقلیل یافته و خلاصه شده و یا به دو حلقه برزخی و اخروی و انتظار فرج و گشایش از طریق بازگشت مهدی و امام زمان ( منهای امام مکان ) قبل از قیام آخرت. بنیانگذاران ادیان توحیدی ابراهیمی یعنی موسا ( موسی ) و ایسا ( عیسی ) و محمد نتوانسته اند بین برترین نظم و حالت آفرینش ملکوتی کیهانی یعنی نظام احسن آفرینش مبداء و زندگی طولانی مدت بهشتی درون آن در سطح کمال ایده آل خوبی و زیبایی و هنرمندی و دانایی و توانایی از یک طرف و سلسله بسیار طویل نظم ها و حیات های فراوان دنیوی با مراتب و درجات تکاملی فراوان بین دو سرحد یکی نهایت نقصان و دیگری نهایت کمال ایده آل در طول سفر مقطعیِ نزولی و صعودی محتوای کیهان یا جهان بین مبداء و معاد از طرفی دیگر ، فرق و تمیز قائل شوند چه رسد به شناخت خود و انسان و طبیعت و کیهان یا جهان و خداوند متعال. انسان بهمراه محتوای کیهان آن نظام احسن آفرینش مبداء و زندگی طولانی مدت بهشتی درون آن در سطح کمال ایده آل را پشت سر گذاشته و وارد سلسله طویل نظم ها و حیات های دنیوی گردیده است و نه به مثابه تافته ای جدا بافته از تاروپود و محتوای کل کیهانی یا از طریق هبوت یا طرد و تبعید دو موجود خیالی و اوهامی دینی تحت عنوان آدم و حوا از باغ بهشت به روی کره زمین. باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که باطل بودن روش و نظریه چرخه حلول روان یا تناسخ به معنای باطل بودن خود چرخه یا زنجیره تولد و مرگ نمی باشد. همانطور که باور و نظریه تناسخ هندوان از دیدگاه متفکرین و اندیشمندان مسیحی و مسلمان باطل می باشد، درست بهمان سان و با همان قوت، نظریه و باور مسیحیان و مسلمانان در مورد جدائی و قبض روح بطور موقتی در طول خواب های شبانه و بطور دائمی در لحظه مرگ، از دیدگاه متفکرین و اندیشمندان هندو و بودایی باطل محسوب می شوند. از طرفی دیگر میتوانیم بدانیم مشروط بر اینکه بخواهیم که دفاع و نگهداری از یک دین و مذهب خاص و ویژه در میدان رقابت و مقابله و مبارزه با آئین ها و ادیان و مذاهب مختلف دیگر به هیچ وجه من الوجوه به معنای دوست داشتن حقیقت و انسان و خداوند متعال نبوده و نمی باشد بلکه به معنای زنده نگاه داشتن نام و نشان و اثر بنیانگذار آن دین و مذهب در ذهن و زبان و خط انسان و بخصوص پیروان و حفظ و نگهداری و حمل یوغ سنگین یا سبک شریعت آن دین بر روی گردن و دوش و گرده پیروان در جهت امرار معاش دنیوی کارکنان و شاغلین دینی. هیچ لزومی ندارد که انسان در مقابل یک نظریه یا باور سر تعظیم فرود آورد، بلکه انسان می تواند با آوردن دلیل و برهان لازم و کافی یک نظریه و باور را مورد تایید قرار دهد یا آنرا رد نماید و آنهم بدون جانبداری و یا مخالفت و تعصب و غرض ورزی های شیادانه. در پایان اشاره ای کوتاه به تعداد حلقه های زنجیره طویل تولد و مرگ و اولین و آخرین حلقه های آن می نمایم. اولین حلقه این زنجیره نظام احسن آفرینش مبداء می باشد و آخرین حلقه آن درست همان نظام احسن آفرینش مبداء خواهد بود که در معاد و پس از وقوع آخرین مه بانگ ( به زبان دینی : پس از برپایی قیامت کبرا ) از نو آفریده می شود و کلیه افراد انسانی بطور همزمان و هم سن و سال و در همان سن معتدل ملکوتی اولیه در سراهای ملکوتی خویش به ظهور و پیدایش می رسند و نه از طریق رستاخیز یا برانگیخته شدن از قبور و نشر و حشر آنان در یک صحرای بی آب و علف و وحشت ناک تحت عنوان صحرای محشر. تعداد حلقه های میانی برابر اند با تعداد مراتب و درجات تکاملی بین دو سر حد؛ یکی نهایت نقصان و دیگری نهایت کمال در طول سفر مقطعیِ نزولی و صعودی بین مبداء و معاد که برابر اند با تعداد تولد و مرگ های انسانی و کیهانی و تعداد وقوع مه بانگ های متوالی و برابر اند با تعداد ظهورات متوالی سامان ها یا نظم های هفتگانه کیهانی و تعداد ظهورات متوالی عوالم و آسمان ها و زمین های هفتگانه و زندگانی ها و عشق های هفتگانه انسانی. اگر طول زمانی سفر و طول عمر کلی یا دهر کیهانی یعنی فاصله زمانی بین دو وحدت دمایی و وقوع دو مه بانگ متوالی در آینده توسط دانشمندان علوم طبیعی و تجربی و ریاضیات محاسبه و تعیین گردید، آنگاه از طریق عمل ساده تقسیم طول زمان سفر بر طول عمر کلی کیهان، میتوان تعداد مراتب و درجات تکاملی محتوای کیهان و اجزای آن و تعداد حلقه های زنجیره یا چرخه و یا نوسانات تولد و مرگ بین دو نظام احسن آفرینش مبداء و معاد و پس از آن بین معاد های متوالی و بیشمار را محاسبه نمود و در حال حاضر فقط خداوند متعال به تعداد آنها علم و آگاهی کامل و مطلق دارد. برخلاف باور و یا نظریه تناسخی هندوان، بازگشت های فراوان انسان بهمراه محتوای کیهان از طریق تولد های فراوان به حیات ها و زندگی های دنیوی پس از مرگ های فراوان با هدف دریافت پاداش های بهشتی و یا عذاب و جزاهای جهنمی نمی باشد بلکه ادامه راه تکاملی و صعود یافتن از یک مرتبه و درجه تکاملی ناقص تر به یک مرتبه و درجه تکاملی برتر و یا از یک سطح کمال نیافته تر به یک سطح کمال یافته تر تا رسیدن به معاد و به برترین سطح کمال ایده آل خوبی و زیبایی و هنرمندی و دانایی و توانایی . در آن حالت سفر انسان بهمراه محتوای کیهان به پایان نمی رسد بلکه پس از زندگی طولانی مدت بهشتی معادی، همین سفر مقطعی نزولی و صعودی با مراتب و درجات مختلف تکاملی نسبت به مراتب و درجات تکاملی قبلی یا پیشین همیشه دوباره از نو آغار میگردد. در پایان امیدوارم که سر خوانندگان گرامی را بدرد نیاورده باشم.

میتونید این فیلم ها رو ببینید تا در مورد تناسخ اطلاعات بیشتری جمع آوری کنید👇
روباه نه دم، گابلین

بودند که از آنها بصورت منفی و ضد انسانیت و بشریت استفاده شده و یکی از نقاط بزرگ خالق انسان و جهان این بوده که برای انسان همیشه این راز را بصورت معما و مبهم برای انسان سرکش و ویرانگر قرار داده

به معنای چرخه یا دوران زندگی استفاده شده است، البته در قالب یک نام و آنهم نام فردی که به راز جاودانگی زندگی دست یافته است. از درخت سِدر هم در آن اثر یاد شده است : zeder که در اصل و ریشه به صورت " زی دار " یعنی درخت زندگی می باشد. از آنجاییکه واژه ها فارسی اند میتوان به این نتیجه رسید که زبان های عبری؛ آرامی ؛ عربی و فارسی ریشه در زبان فارسی قوم سومر دارند و همچنین باور و اعتقاد قوم یهود ؛ اقوام مسیحی ؛ اقوام مسلمان و اقوام هند ریشه در افسانه حماسی و اسطوره ای قوم سومر دارند و از آسمان نازل نگردیده اند.

این حقیر با ارائه پیشنهاد شما در شناخت بیشتر خداوند و هستی کاملا موافقم، اما آیا از دیدگاه شما برای چنین شناختی ، منابع وحیانی ؛ حدیثی ؛ روایی ادیان ابراهیمی و بخصوص دین مسیحیت و اسلام و تفاسیر قطور و پرحجم و کم محتوای آنها و نظام های فکری حکیمان دینی و دیوان های قطور شعر و عرفان فارسی کافیست ؟ و یا مفیدتر خواهد بود که از دیدگاه شناخت و دانش علوم طبیعی و تجربی و ریاضیات محض و غایت شناسی معقول و منطقی نظریات و تئوری های علمی بخصوص تئوری تکاملی داروین و نظریه علمی مه بانگ به خداوند و طرح مطلق خلقت و آفرینش و حکمت بیکران او بنگریم و بیاندیشیم. هندوان چرخه یا زنجیره تولد و مرگ را کشف کرده اند که یک اکتشاف بزرگ و ارزشمند محسوب می شود، اما به علت عدم آگاهی از نوسانات انقباض و انبساط کیهانی و متعاقب آن تسلسل تولد و مرگ کیهان، آن کشف سترگ را از راه حلول روان یا تناسخ شرح داده و تبیین نموده اند. بودا مخالف تناسخ بود و تولد و مرگ های پیاپی را تنها در چهار چوب علت و معلول مادی قبول داشت و خود او هم به زنجیره تولد و مرگ کیهان واقف و آگاه نشده بود که بتواند زنجیره تولد و مرگ انسان و کلیه موجودات را با آن هم آهنگ نماید. اما ما انسان ها در عصر جدید با نوسانات کیهانی از طریق نظریه علمی مه بانگ آشنا شده ایم و این تئوری هنوز دوران طفولیت و شیر خوارگی را طی می کند و نیاز به مراقبت دلسوزانه و غایت شناسی دارد که از عهده هر متفکر تازه به دوران رسیده ای بر نمی آید. به طور ساده و خلاصه می توان گفت که کلیه افراد انسانی بهمراه کیهان بار ها و بارها با تمامی وجود خویش ( ماده - روح - روان - نفس در بستر امن و پیوسته و فراگیر جان حیاتبخش ) متولد خواهند شد و خواهند مرد و هر بار در سطحی کمال یافته تر و برتر از سطح قبل تا رسیدن به حالت اولیه کمال ایده آل بهشتی هستی و وجود که در مبداء یعنی قبل از آغاز سَفَر آفرینش موجود بوده است. لذا بر خلاف باور و اعتقاد و جهان بینی ادیان ابراهیمی ، انسان از خداوند و بهشت جدا نگردیده است بلکه همیشه بهمراه خداوند است و در بهشت به سر می برد، البته در طول سفر همیشه در یکی از حالات کلی و بیشمار بهشتی. از طرف دیگر علت و معلول و مبداء و معاد همیشه روی هم قرار داشته و دارند و فاصله زمانی آنها نسبت بهمدیگر برابر است با 10 بتوان منهای 43 ثانیه که در علم فیزیک به زمان پلانک معروف است. جهان بینی ادیان ابراهیمی مخالف و منافی بیکران و بینهایت بودن هستی و وجود خداوند متعال می باشد، زیرا اولا جهان را آفریده از عدم و نیستی می پندارد و دوم اینکه خداوند را خارج از عالم مادی می داند.
از اینکه فرموده اید که عقل منشاء همه چیز می باشد، این حقیر نمی توانم با دیدگاه شما همگام و همراه باشم، زیرا از دیدگاه این حقیر عقل موجودیت مستقل از وجود و هستی ندارد بلکه تنها بهمراه فهم قوه ادارکی است و به کمک ابزار های احساسات ؛ عواطف ؛ افکار ؛ خیالات و اوهامات در یافت های حواس پنجگانه را و نتیجه گیری ها و قضاوت های قوه فهم از آنها را مورد بررسی قرار می دهد و نتیجه گیری ها و قضاوت های عقلانی را تولید می کند. بطور کلی انسان دارای دو نوع حقیقت وجودی است ؛ یکی کالبد و دیگری خود یا نفس . کالبد از خمیر مایه واحد تثلیثی ماده - روح - روان آفریده شده است که قابل شکل گیری و تخریب و گذر زمان و تغییر و تحول و تولد و مرگ می باشد و میتواند بار ها در سطوح مختلف تکاملی از نو آفریده شود. اجزای سه وجهی این خمیر مایه از همدیگر جدا ناپذیر اند و همیشه همراه همدیگر بوده و هستند و خواهند بود. من یا خود و یا نفس افراد انسانی در مبداء در سطح کمال آفریده شده و پس از آفرینش دیگر مشمول حال تغییر و تحول و تکامل و گذر زمان و میرایی نبوده و نیستند و فقط تا زمانیکه کالبد زنده هست بیدار و شاهد زندگی و تغییر و تحول و حرکت طبیعت و محیط زیست و گذر زمان هستند و پس از پس مرگ کالبد به خواب ژرف مرگ می روند و تا تولد مجدد کالبد در عالم رویا از حیات رویایی در سطح کمال بهشتی برخوردار می شوند. در پایان یک اشاره کلی : در بررسی واقعیت عینی با در دست داشتن منابع مختلف در جهت رسیدن به حقیقت همیشه باید اصل بی طرفی را رعایت کنیم . به عنوان مثال اگر از یک آیین و یا یک دین و مذهب خاص و ویژه دفاع کنیم، آنگاه در عمل اندیشیدن در جهت درک و لمس حقیقت دچار انحراف خواهیم شد.

جوکی های اصیل هند هم توی جنگل های هندوستان همین کار را می کردند. جایی می نشستند و پنجه ی یک دست شان را کمی رو به آسمان باز می کردند و همانجور زل می زدند تا شاید آدمی، پرنده ای، جانوری، بادام یا خوراکی دیگری کف دست شان بگذارد؛ ولی بیش ترشان شکار جانوران گوشتخوار جنگل می شدند.
البته آن ها یک تفاوت کوچک هم با جنابعالی داشتند؛ بنا بر باور آن ها به دگردیسه شدن از کالبدی به کالبد دیگر ( تناسخ ) ، می پنداشتند روح شان به این ترتیب آمرزیده می شود و در هستی جانداری دیگر زندگی خود را پی می گیرد!
می پندارم که شما به اندازه ی آن ها خرسند نباشی و پیش خودت هم نمی اندیشی که روحت در کالبد دیگری به عنوان نمونه در بدن یک سوسک می رود و پس از آن آسوده و بی دردِ سر می توانی سر یک چاه فاضلاب بنشینی و . . .
برگرفته از پیوند زیر:
https://www. behzadbozorgmehr. com/2013/06/blog - post_3836. html

مثبت بود، آنگاه سوالات بعدی طرح خواهند گردید: منظور از واژه ترکیبی " آن سوی " چه و کجا می باشد ؟ اگر معنا و جای " آن سو " را پیداکردیم و در مورد تصویر و تعریف آن قانع شدیم، بازهم خواهیم پرسید که مهاجرت چگونه و به چه نحوی صورت خواهد پذیرفت. بودا با بذر باور جدید که قبل از او در قدیمی ترین اپانی شادها پاشیده شده بود و در وِدا های چهارگانه هندوان اثری از آن یافت نمی شد، مخالفت خودرا اعلام نمود و تبیین و توجیه آن پدیده نو ظهور یعنی " تولد های دوباره " را از طریق تناسخ و حلول روان خطا و غیر حقیقی نامید و در مقابله با آن باور جدید ، مقوله " وجود مشروط" را قرار داد. منظور او از بیان این مفهوم این بوده است که تولد مجدد ( و بطور کلی زنجیره تولد و مرگ : سَم سرا ) تنها در چهار چوب زنجیره علت و معلول مادی ممکن و میسّر می باشد و نه از راه جدا شدن روان پس از مرگ و حلول آن به بدن های دیگر از قبیل جامدات ، نباتات ، حیوانات و آدم ها. از طرفی دیگر همه انسانها در همه اعصار یک واقعیت را بطور عینی در مورد دیگران تجربه کرده بودند و آن اینکه بدن ها پس از مرگ و خاک سپاری به خاک تبدیل یا جذب آن می شوند و فقط استخوان ها تا مدت مدیدی در مقابل پوسیدگی از خود مقاومت به خرج می دهند. لذا تولد مجدد یک فرد معین انسانی و یا یک موجود زنده معین دیگر، در چهار چوب زنجیره علت و معلول مادی برایشان غیر قابل تبیین و توجیه و باور بود. خود بودا با نوسانات کیهانی و متعاقب آن زنجیره تولد و مرگ کیهان ( سَم سرای کیهانی ) آشنا نبوده است که بتواند تولد مجدد افراد انسانی را همگام و همراه تولد مجدد کیهان تبیین و توجیه نماید. اما امتیاز او نسبت به آفرینندگان باور نو در اپانی شادها ، همان عدم باور وی به جدایی روان از بدن مادی پس از مرگ بوده و می باشد. از دیدگاه عصر جدید و آشنایی با نوسانات وجود های محدود و متناهی کیهانی در چهارچوب های ثابت و پایدار جهانی ، میتوان به یقین و یا احتمال قریب به یقین، زنجیره تولد ها و مرگ ها ( به زبان بعضی از متفکران ایران : ( سلسله زاد مُرد ها ) را پذیرفت. بعد از پذیرش این جهان بینی و باور نوین، نیازی نداریم که در مقابل خداوند سر تعظیم فرود آوریم و به سجده بیفتیم و یک تسبیح بلند با دانه های یاقوتی یا زمردی و عاج فیلی و یا از شاخ گوزن و بز و قوچ کوهی و سنگی و یا از دندان شیر و ببر و پلنگ از تولیدات آستان قدس رضوی به دست بگیرم و شبانه روز مشغول ذکر اسماء و صفات بیشمار وی گردیم و بهمراه آن گاهگداری هم خمیازه های آنچنانی بکشیم. بلکه باید اندیشیدن را ادامه دهیم و از خود به پرسیم که آیا حاجی آقا و حاجیه خانم شریف و ارجمند و محترم و محترمه در زندگی بعدی همین حاجی آقا و حاجیه خانم رحمه الله خواهند بود یا اینکه جا و نقش و جنسیت آنان عوض خواهد شد؟ در پاسخ گویی به این سوال بطور حقیقی و منطبق بر واقعیت، ضروری است که دو حقیقت شریف، ژرف و عالی را در نظر داشته باشیم که در طول تاریخ بشریت تاکنون در اندیشه بزرگان و اربابان معانی ، بنیانگذاران آیین ها و ادیان و مخترعین بزرگ یوغ های سنگین و سبک شرایع دینی - مذهبی، فلاسفه، حکیمان، متکلمین ، فقیهان، شاعران و عارفان و حتا در اندیشه دانشمندان علوم طبیعی و تجربی و ریاضی دانان بزرگ رخنه نکرده است. منظور سرنوشت های جنسی و عشقی پنجگانه و خویشتن های دهگانه یا نفوس عشره می باشد.

الف - انسان برخلاف تصور عمومی و باور ادیان بخصوص ادیان ابراهیمی تنها دارای یک سرنوشت جنسی و عشقی به شکل سنتی یا کلاسیک آن یعنی " یا مرد یا زن " نبوده بلکه پنج نوع متفاوت.
ب - همچنین هر فرد انسانی تنها دارای یک خویشتن یا یک من و یا یک خود مجرد انفرادی و یا یک نفس واحد و یگانه و منحصر به فرد نمی باشد بلکه ده تا من یا ده تا خود مجرد انفرادی و یا ده تا خویشتن و یا ده تا نفس واحد و یگانه و منحصر به فرد.
سَفَر خلقت و آفرینش هرگز به پایان نخواهد رسید مگر اینکه در سیر های نزولی و صعودی منزل و وادی وار و بیشمار ، کلیه اسماء و صفات ذاتی و غیبی ( غیبی از زاویه دید محدود انسانی ) به ظهور شهودی ( قابل دریافت برای انسان ) و عینی و واقعی برسند و توسط نفس های دهگانه هرکدام در حیطه خود تجربه گردند. همچنین در طول سفر سرنوشت های جنسی و عشقی پنجگانه هرکدام بطور متسقل و جدا از هم در کلیه لایه های مراتب هفتگانه وجود ، خاص و ویژه خویش ساری و جاری و تجربه خواهند گردید. باور ادیان بخصوص باور دین اسلام که بطور روشن مسیر سیر تکاملی انسان را از دنیا به برزخ و پس از آن به عالم آخرت تعیین نموده است، بطور واضح و روشن سرنوشت های جنسی و عشقی پنجگانه و نفس های دهگانه را در نظر نگرفته است.
حال چه کار باید کرد ؟ اگر باور به تناسخ روان هندوان و بوداییان و جَینیان را که حقیقت ندارد، و رفت و آمد روان بین عالم ایده ها و عالم محسوسات طبق باور افلاطون و جدا شدن دو روان ka و ba از بدن و مهاجرت یکی از آنها به ستارگان و دیگری پیش بدن ماندن و حفاظت از آن طبق باور مصریان باستان را باور نداشته و به عدم حقیقت داشتن این باور ها و جهان بینی ها آگاه شده باشیم، آیا جایز و رواست که پیرو یکی از ادیان ابراهیمی شویم؟ در پایان کلام کودکانه خود را با دوبیت شعر از حافظ به پایان می رسانم :
عنقا را شکار نتوان کرد دام باز چین
کان جا همیشه باد بدستست دام را

این حقیر بر این باورم که تا مه بانگ بعدی رُخ ندهد و متعاقب آن کل محتوای جهان نو نگردد، هیچ فرد انسانی دوباره متولد نخواهد شد و هیچ برزخی هم وجود ندارد که بعد از مرگ روح بتواند با یک بدن ظریف و لطیف و ابریشمی و آنهم از نوع مرغوب چینی و نامرئی یا بقول ملاصدرا " مثالی " از بدن مادی جدا شود و به آنجا مهاجرت نماید. پشت سر گذاشتن افق طبیعت هم غیر ممکن می باشد. همچنین محیط جهان مسدود و مطلقا نفوذناپذیر می باشد و هیچ چیزی نمیتواند از آن خارج شود و یا از بیرون وارد آن گردد چه روح چه روان چه جان و چه نفس. افلاطون بدن مادی را قفس و زندان روان می پنداشت، این حقیر جهان و جهان های بیشمار را زندان های همیشگی و جاودانه می پندارم.
گاهی اوقات این پندار اینقدر فشار می آورد که احساس تنگی نَفَس بهم دست میدهد و برای رهایی از خفگی، فورا منزل را ترک می کنم و نیم ساعت می دوم که این فکر از سرم به پرد. برای چند لحظه هم که شده ، تصور نمایید که در یک قفس نه تنها دائم العمر بلکه بطور جاودانه حبس گردیده باشید. بعضی ها معتقدند که در این دنیا زندان هایی وجود دارند که دیوار ندارند، اما با این وجود خروج از آنها غیر ممکن می باشد. خلاصه اینکه انسان فقط پس از پایان سفر خلقت به سطح کمال مطلق ( البته به اندازه پهنای پل صراط نازل تر از مطلقیت خداوند ) خواهد رسید و نه زود تر از آن.

بر اساس این عقیده، مرگ انسان منجر به تولد مجدد او در همین جهان خواهدشد و بر اساس دیدگاه های مختلفی که در این زمینه وجود دارد، این تولد میتواند در قالب انسان دیگر و یا یکی از انواع حیوانات، گیاهان و جمادات باشد. بعضی از پیروان تناسخ اعتقاد دارند که تعدادی از افرادی که در گذشته اند نیز میتوانند به جای رفت و برگشت های مکرر به این دنیا، به رهایی و آرامش ابدی دست یابند.
یکی از قوانینی که مبنای قبول تناسخ قرار میگیرد، �قانون کارما� است. این قانون حاکی از آن است که نتیجه ی اعمال انسان گم نمیشود و هر فردی در دو مرحله با اثر
کارمای خود مواجه خواهد بود: 1 - در زندگی کنونی 2 - در زندگی مجدد در این جهان.
به این ترتیب، پیروان تناسخ معتقدند که هر کسی باید نتیجهی اعمال خود را در بازگشت به این دنیا بیابد و راه رسیدن به این نتیجه آن است که هر انسان خوبی، در
وضعیت بهتری ) برای مثال، در خانواده ای مرفه ( متولد شود و هر شخصی که کارمای منفی دارد، در پیکری پست تر ) مثل پیکر حیوان ( و یا در وضعیت نامطلوب ) برای مثال،
در خانواده ای فقیر و تنگدست ( تولد یابد تا در اثر رنج، به اصطالح، موفق به سوزاندن آن کارما ) از بین بردن اثر منفی اعمال ( شود.
به همین دلیل، ایمان به تناسخ از سویی موجب قضاوت نادرست دربارهی افراد تهی دست و بد اقبال شده، آنها را به عنوان گنهکاران زندگی قبل، الیق خواری و ذلت برمی شمارد و از سوی دیگر، با پذیرش فقر در جامعه و بزرگداشت افراد صاحب ثروت و مکنت، عامل دفاع از نظام طبقاتی میشود.
اشکاالت دیگری نیز بر این نوع تفکر وارد است. از جمله این که انتظار میرود در این رفت و برگشتهای مکرر و با سوزاندن کارما، روز به روز وضعیت عمومی بشر در عالم بهتر شود و خطاهای او نیز کاهش یابد؛ در حالی که تا کنون با گذر زمان و افزایش فکر و هوش بشر، پیشرفتهای علمی او در زندگی بیشتر شده و به همین نسبت، تبعات منفی آن نیز افزایش یافته است. بهطوری که برای مثال، یک انسان عصر حاضر میتواند به اندازهی همهی انسانهای نخستین به طبیعت آسیب برساند. پس در عمل، نشانهای از کم شدن آثار منفی هر نسل نسبت به نسل قبل وجود ندارد. در عین حال، شکایت از رنجهای زندگی رو به افزایش است و با این روند نمیتوان کاهش کارمای منفی را پذیرفت و به رهایی از آن حتی در بازگشتی مجدد امیدوار بود. از طرف دیگر، با اعتقاد به خدا و رحمت او، نمی توان انسان را محکومی ابدی دانست که برای برطرف کردن بار منفی گناهان و خطاهای خود مجبور به تجربهی مکرر زندگی دنیا در گردونه تناسخ است. زیرا اوال هر فردی در همین زندگی امکان تحول ) توبه ( و رسیدن به کمال را دارد و لطف خدا بسیار بیشتر از آن است که چنین امکان و فرصتیرا از او دریغ کند و ثانیا اگر راه جبران اشتباهات و گناهان و یا رسیدن به نتیجه ی خوب و مطلوب یک زندگی انسانی و اخالقی، تولد مجدد در همین دنیا باشد و زندگی انسان بدون هیچگونه هدف متعالی پیش رود، طرح عظیم الهی برای خلقت او پوچ و بی معنا خواهد بود.
از این گذشته، در صورتی که بپذیریم انسانها با تولد پا به این جهان میگذارند و پس از مرگ، تعدادی از آنها تبدیل به جمادات، نباتات و حیوانات میشوند و تعدادی ) هرچند اندک ( به رهایی و آرامش ابدی میرسند و از گردونهی تناسخ نجات می یابند، باید با کاهش جمعیت بشر در جهان مواجه باشیم؛ در حالی که در عمل این طور نیست.
درباره ی امکان انتقال انسان به قالب جمادات نیز باید پرسید هر انسان، به چه واحدی از جمادات منتقل میشود و یا چه واحدی از آنها را تشکیل میدهد؟! برای مثال، مرگ انسانی که قرار است تبدیل به سنگ شود، باعث تشکیل چه مقدار سنگ میشود؟ آیا او تبدیل به صخره خواهد شد یا کوه و یا رشته کوه؟ آیا در کل میتوان واحدی برای سنگ در نظر گرفت؟ بر اساس این پرسشهای بی پاسخ، نمی توان نظریه ی بازگشت انسان ) به دنیا ( بهصورت جمادات را پذیرفت.
نکتهی مهمتر که باید به آن توجه کنیم، این است که وجه تمایز انسان از موجودات دیگر عالم هستی، وجود نفس است که جنس آن متفاوت از جنس سایر اجزای عالم
است. منشأ همه موجودات عالم و حتی اجزای نرمافزاری آنها عقل است و فقط نفس انسان است که حاصل عشق و از جنس آن میباشد. در این دنیا هیچ جایگاهی جز جسم انسان نمیتواند قابلیتهای نفس او را بروز دهد و زمینهای فراهم سازد تااختیار وی به ظهور برسد؛ در معرض آزمایش قرار گیرد و رشد کند.
در مجموع و بهطور خالصه میتوان گفت عقیده به تناسخ که با باور به سلسله مراحل معاد مغایرت دارد و نمیتواند در یک بینش الهی جایگاهی داشته باشد، سرنوشتی را برای انسان ترسیم می کند که چیزی جز یک رنج جاویدان نیست؛ رنجی که حتی اگر بتوان از آن نجات یافت، اثبات می کند که طرح آفرینش انسان پوچ و بیهوده است و طراح هستی به دلیل طراحی عاقبتی بیمعنا برای او، در طرح شکوهمند
خلقت دچار اشتباه شده است.
بنابراین، برای بررسی نظری تناسخ، معرفت بیشتر به خود، خداوند و هستی ضروری است و باید گفت که با شناخت و ادراک پیچیدگی وجود انسان و غایتمندی هستی او، به هیچ وجه نمیتوان در برابر این نظریه سر فرود آورد.