در طول تاریخ، مهاجرت های انسانی و جابجایی انسانها همواره به دلیل دستیابی به شرایط بهتر برای زندگی بوده است، در دوران باستان این شرایط بهتر عبارت از آب فراوان تر و خاک حاصلخیزتر برای کشاورزی بوده است. به عنوان نمونه ای از اینگونه مهاجرت ها می توان از دو کوچ بزرگ نام برد: نخست، کوچ هندیان آریایی از پیرامون کوهستان های هندوکش به سرزمین های پنجاب و پیرامون رود سند و دیگری، کوچ ایلامیان و سومریان، به سرزمین های باتلاقی تازه خشک شده خوزستان در ایران و میانرودان انجام شده است. سومریان اندیشه ایجاد تمدن را با خود تا دره نیل و مصر در آفریقا پیش بردند. از اینگونه مهاجرت ها تمدنهای بزرگ یا گروههائی از تمدنهای بزرگ برخاستند.
... [مشاهده متن کامل]
محتویات [نمایش]
تمدن های آسیای غربی [ویرایش]
آسیای غربی زادگاه و پیدایشگاه بزرگ ترین و نخستین تمدنهای انسانی دوران باستان بود:
تمدن باستانی ایلامیان در ایران
تمدن باستانی سومریان در میانرودان
تمدن باستانی هیتی ها در آناتولی
تمدن باستانی اورارتو در ایران و آناتولی و میانرودان
تمدن باستانی بابل در میانرودان
تمدن باستانی آشوری در میانرودان
تمدن باستانی ماد در ایران
تمدن باستانی هخامنشی در ایران
کهن ترین نشانه های تمدن آسیای غربی، مربوطه به ۵۰۰۰ سال ق. م. است که در ایران تمدن شهر سوخته در سیستان، تمدن عیلام در خوزستان، تمدن جیرفت در کرمان، تمدن تپه حصارِ در دامغان، تمدن تپه سیلک ( در کاشان ) ، تمدن اورارتو ( در آذربایجان ) ، تپه گیان نهاوند، تمدن کاسی ها ( در لرستان امروز ) ، و در قسمتهای شمالی میانرودان، تل حلف در خاپور، پیدا شده است.
آثار تمدنی مکشوفه در هند - پنجاب و موهنجودارو - نمایانگر تمدن شهری قابل توجهی است که در مقایسه با تمدن میانرودان، اوج آن در ۲۸۰۰ تا ۲۵۰۰ ق. م. بوده است. این تمدن از راه سیستان و شوش با تمدن سومر مربوط می شده است. ویل دورانت، این آثار تمدن را کهن ترین آثار تمدن بشر دانسته است.
عصر کشاورزی [ویرایش]
دوران نوسنگی را عصر کشاورزی دانسته اند. در این دوران، در برخی نواحی آسیای نزدیک ( خاورمیانه ) ، انسان از مرحله جمع آوری و شکار به مرحله کشت و اهلی کردن برخی جانوران، انتقال یافت.
ساکنین ایران را قبل از رسیدن ایرانیان می توان زیر عنوان کلی کاسپین که دریای خزر بنام آنهاست جمع نمود، کاسپینها کشاورزی میکردند. این مردم نخستین کشاورزان جهان بوده اند و کشاورزی از سرزمین آنها به خاکهای رسوبی رودخانه های سند و سیحون و جیحون و دجله و فرات رسیده است.
بین هفت تا هشت هزار سال پیش مراکز روستانشین در چند نقطه از ایران، در منطقه تمدن جیرفت در تمدن تپه سیلک نزدیک کاشان و در اطراف مرودشت و در فاصله کمی از شوش، قدیمیترین شهر موجود دنیا، وجود داشته است. از روی یک قسمت از آثار تمدن تپه سیلک، که گمان می رود مربوط به هزاره چهارم پ. م. باشد، پیدا شده است که اهالی آنجا به بافندگی و کارکردن با فلزات و استعمال مهر و چرخ گوزه گری پی برده بودند.
عصر فلز [ویرایش]
آسیای غربی صحنه گذار انسان از مرحله نوسنگی به مراحل استفاده از فلزات مختلف بوده است. تعدادی از نخستین کوره های ذوب مس در تل ابلیس کرمان مربوط به هزاره پنجم ق. م. بدست آمد و اشیاء مسی شامل سنجاق و درفش، مهر و دستبند و حلقه انگشتر از آنها کشف گردید. قدیمی ترین فلزی که مورد استفاده انسان قرار گرفته مس بوده است. این فلز در ۴۵۰۰ ق. م. در آسیای غربی مورد استفاده بوده است. ایران نخستین سرزمینی است که در آن مردم به استخراج و استعمال فلزات پی برده اند.
از اواسط دوران فلز، بجز مس، فلزات دیگری چون قلع، طلا، نقره در چرخه فن آوری مردمان آن عصر پدیدار شدند و شاید به این دلیل است که این دوره را دوره فلز نام نهاده اند نه دوره مس. برنزهای مشهور به لرستان اهمیت ایران را بعنوان یک مرکز فلزکاری در آسیای غربی باستان بطور روشن نشان می دهد.
رویدادی مهم در هزاره سوم پ. م. که تأثیرگذار در زندگی ساکنان فلات ایران و خصوصاً دشت خوزستان است عبارت است از کشف فلز آلیاژی مفرغ. از مراکز مهم فرهنگهای عصر مفرغ ایران غرب ایران و حوزه زاگرس مرکزی ( لرستان پیشکوه و پشتکوه ) بوده است. مفرغ ساخته شده در کوهپایه های زاگرس به سومر و عیلام صادر می شده است.
اختراع خط [ویرایش]
دبیرهٔ جیرفت، کهن ترین خط یا دبیرهٔ جهان است که حتا کهن تر از خط سومری نیز می باشد. این دبیره در یکی از سنگ نبشته های مربوط به شهرنشینی جیرفت ایران یافت شده است. بر پایهٔ کاوش هایی که به تازگی در کاوشگاه باستانی جیرفت انجام شد، بر خلاف نگر پیشین که سومریان مخترعین خط دانسته می شدند، ثابت شد که مردمان تمدن جیرفت ایران نخستین پدیدآورندگان خط ( دبیره ) در جهان بوده اند. [۱] [۲]
به قدرت رسیدن حکومت عیلام [ویرایش]
قدرت یافتن سلسله عیلامی پادشاهی اوان در شمال دشت خوزستان مهم ترین رویداد سیاسی ایران در هزاره سوم پ. م. است. تا پیش از ورود مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران منحصر به تاریخ عیلام است.
سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بوده. فرهنگ و تمدن عیلامی از شرق رودخانه دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات زاگرس مرکزی تا بوشهر اثر گذار بوده است. عیلامیان نه سامی نژادند و نه آریایی آنان ساکنان اولیه دشت خوزستان هستند.
پیدایش شهرنشینی [ویرایش]
شهرهای مهم ایران در هزاره سوم پ. م. عبارتند از: تپه حسنلو و هفتوان تپه در آذربایجان - تمدن تپه سیلک ( در کاشان ) - تپه حصارِ در دامغان - تپه گیان نهاوند، - گودین، کنگاور - شاه تپه و تورنگ تپه گرگان - تپه قبرستان بویین زهرای قزوین - شوش، خوزستان - تمدن جیرفت، تپه یحیی و شهداد، کرمان - ملیان، فارس - شهر سوخته در زابل.
پایان عصر مفرغ و کشف آهن ( شروع دوره آهن ) مقارن است با رویدادهای مهم تاریخی و فرهنگی که در هزاره دوم پ. م. زمینه ساز تشکیل سلسله ها و ظهو . . .
... [مشاهده متن کامل]
محتویات [نمایش]
تمدن های آسیای غربی [ویرایش]
آسیای غربی زادگاه و پیدایشگاه بزرگ ترین و نخستین تمدنهای انسانی دوران باستان بود:
تمدن باستانی ایلامیان در ایران
تمدن باستانی سومریان در میانرودان
تمدن باستانی هیتی ها در آناتولی
تمدن باستانی اورارتو در ایران و آناتولی و میانرودان
تمدن باستانی بابل در میانرودان
تمدن باستانی آشوری در میانرودان
تمدن باستانی ماد در ایران
تمدن باستانی هخامنشی در ایران
کهن ترین نشانه های تمدن آسیای غربی، مربوطه به ۵۰۰۰ سال ق. م. است که در ایران تمدن شهر سوخته در سیستان، تمدن عیلام در خوزستان، تمدن جیرفت در کرمان، تمدن تپه حصارِ در دامغان، تمدن تپه سیلک ( در کاشان ) ، تمدن اورارتو ( در آذربایجان ) ، تپه گیان نهاوند، تمدن کاسی ها ( در لرستان امروز ) ، و در قسمتهای شمالی میانرودان، تل حلف در خاپور، پیدا شده است.
آثار تمدنی مکشوفه در هند - پنجاب و موهنجودارو - نمایانگر تمدن شهری قابل توجهی است که در مقایسه با تمدن میانرودان، اوج آن در ۲۸۰۰ تا ۲۵۰۰ ق. م. بوده است. این تمدن از راه سیستان و شوش با تمدن سومر مربوط می شده است. ویل دورانت، این آثار تمدن را کهن ترین آثار تمدن بشر دانسته است.
عصر کشاورزی [ویرایش]
دوران نوسنگی را عصر کشاورزی دانسته اند. در این دوران، در برخی نواحی آسیای نزدیک ( خاورمیانه ) ، انسان از مرحله جمع آوری و شکار به مرحله کشت و اهلی کردن برخی جانوران، انتقال یافت.
ساکنین ایران را قبل از رسیدن ایرانیان می توان زیر عنوان کلی کاسپین که دریای خزر بنام آنهاست جمع نمود، کاسپینها کشاورزی میکردند. این مردم نخستین کشاورزان جهان بوده اند و کشاورزی از سرزمین آنها به خاکهای رسوبی رودخانه های سند و سیحون و جیحون و دجله و فرات رسیده است.
بین هفت تا هشت هزار سال پیش مراکز روستانشین در چند نقطه از ایران، در منطقه تمدن جیرفت در تمدن تپه سیلک نزدیک کاشان و در اطراف مرودشت و در فاصله کمی از شوش، قدیمیترین شهر موجود دنیا، وجود داشته است. از روی یک قسمت از آثار تمدن تپه سیلک، که گمان می رود مربوط به هزاره چهارم پ. م. باشد، پیدا شده است که اهالی آنجا به بافندگی و کارکردن با فلزات و استعمال مهر و چرخ گوزه گری پی برده بودند.
عصر فلز [ویرایش]
آسیای غربی صحنه گذار انسان از مرحله نوسنگی به مراحل استفاده از فلزات مختلف بوده است. تعدادی از نخستین کوره های ذوب مس در تل ابلیس کرمان مربوط به هزاره پنجم ق. م. بدست آمد و اشیاء مسی شامل سنجاق و درفش، مهر و دستبند و حلقه انگشتر از آنها کشف گردید. قدیمی ترین فلزی که مورد استفاده انسان قرار گرفته مس بوده است. این فلز در ۴۵۰۰ ق. م. در آسیای غربی مورد استفاده بوده است. ایران نخستین سرزمینی است که در آن مردم به استخراج و استعمال فلزات پی برده اند.
از اواسط دوران فلز، بجز مس، فلزات دیگری چون قلع، طلا، نقره در چرخه فن آوری مردمان آن عصر پدیدار شدند و شاید به این دلیل است که این دوره را دوره فلز نام نهاده اند نه دوره مس. برنزهای مشهور به لرستان اهمیت ایران را بعنوان یک مرکز فلزکاری در آسیای غربی باستان بطور روشن نشان می دهد.
رویدادی مهم در هزاره سوم پ. م. که تأثیرگذار در زندگی ساکنان فلات ایران و خصوصاً دشت خوزستان است عبارت است از کشف فلز آلیاژی مفرغ. از مراکز مهم فرهنگهای عصر مفرغ ایران غرب ایران و حوزه زاگرس مرکزی ( لرستان پیشکوه و پشتکوه ) بوده است. مفرغ ساخته شده در کوهپایه های زاگرس به سومر و عیلام صادر می شده است.
اختراع خط [ویرایش]
دبیرهٔ جیرفت، کهن ترین خط یا دبیرهٔ جهان است که حتا کهن تر از خط سومری نیز می باشد. این دبیره در یکی از سنگ نبشته های مربوط به شهرنشینی جیرفت ایران یافت شده است. بر پایهٔ کاوش هایی که به تازگی در کاوشگاه باستانی جیرفت انجام شد، بر خلاف نگر پیشین که سومریان مخترعین خط دانسته می شدند، ثابت شد که مردمان تمدن جیرفت ایران نخستین پدیدآورندگان خط ( دبیره ) در جهان بوده اند. [۱] [۲]
به قدرت رسیدن حکومت عیلام [ویرایش]
قدرت یافتن سلسله عیلامی پادشاهی اوان در شمال دشت خوزستان مهم ترین رویداد سیاسی ایران در هزاره سوم پ. م. است. تا پیش از ورود مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران منحصر به تاریخ عیلام است.
سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بوده. فرهنگ و تمدن عیلامی از شرق رودخانه دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات زاگرس مرکزی تا بوشهر اثر گذار بوده است. عیلامیان نه سامی نژادند و نه آریایی آنان ساکنان اولیه دشت خوزستان هستند.
پیدایش شهرنشینی [ویرایش]
شهرهای مهم ایران در هزاره سوم پ. م. عبارتند از: تپه حسنلو و هفتوان تپه در آذربایجان - تمدن تپه سیلک ( در کاشان ) - تپه حصارِ در دامغان - تپه گیان نهاوند، - گودین، کنگاور - شاه تپه و تورنگ تپه گرگان - تپه قبرستان بویین زهرای قزوین - شوش، خوزستان - تمدن جیرفت، تپه یحیی و شهداد، کرمان - ملیان، فارس - شهر سوخته در زابل.
پایان عصر مفرغ و کشف آهن ( شروع دوره آهن ) مقارن است با رویدادهای مهم تاریخی و فرهنگی که در هزاره دوم پ. م. زمینه ساز تشکیل سلسله ها و ظهو . . .