تمبورک

دانشنامه آزاد فارسی

تَمْبورَک
تَمْبورَک
از سازهای قدیمی و اصیل بلوچستان و از گروه سازهای زهی زخمه ای. این ساز گاه در بلوچستان به زبان فارسی سه تار نامیده می شود. تمبورک در هر دو ناحیۀ بلوچستان، سرحد و مَکران، متداول است. این ساز را بلوچ های سیستان در خارج از حوزۀ موسیقی سیستانی نیز می نوازند. تمبورک، ساز همراهی کننده و از ارکان اصلی موسیقی بلوچستان است. این ساز ملودی (نغمه) نمی نوازد و اهمیت آن در موسیقی سنتی بلوچستان به علت سه عملکرد زیر است: ۱ـ حفظ و تداوم جریان های ریتمیک. ۲ـ عرضه و مداومت در اجرای مرکزیت صوتی. ۳ـ ازدیاد حجم و اشباع فضای صوتی. با توجه به عملکرد سه گانۀ تمبورک می توان گفت که این ساز در موسیقی بلوچستانِ ایران مانند واخوانی ریتمیک و دائمی است. در بلوچستان دو نوع تمبورک رایج است: تمبورک بدون دستان و تمبورک دارای دستان. تمبورک های بدون دستان رواج بیشتری دارد. البته، تمبورک های دارای دستان گاه برای اجرای ملودی (نغمه) نیز به کار می روند. این ساز متشکل است از یک کاسۀ طنینی و بزرگ به شکل نیمه گلابی، که روی دهانۀ آن با صفحه ای چوبی پوشانده شده است، دسته ای بلند و کلفت، سه گوشی، سه وتر، خرک، سیم گیر، در برخی از نمونه ها، تعدادی دستان. مضرابِ تمبورک های بدون دستان، انگشت های دست است و تمبورک های دارای دستان، گاه با مضرابی از جنس پیش (برگ نوعی نخل وحشی) نواخته می شوند. تمبورک در اغلب آنسامبل های سنتی موسیقی بلوچی حضور دارد و در این آنسامبل ها غالباً از یک، دو و گاه سه تمبورک استفاده می شود.

پیشنهاد کاربران

بپرس