تلخیص الادله لقواعد التوحید

[ویکی نور] تلخیص الأدلة لقواعد التوحید، تألیف ابراهیم بن اسماعیل صفار (حدود 461-534ق)، در موضوع کلام و عقاید ماتریدیه، به زبان عربی است. هشام ابراهیم محمد، این اثر را به‎عنوان پایان‎نامه کارشناسی ارشد مورد تحقیق قرار داده و منتشر نموده است.
مؤسس فرقه ماتریدیه، ابومنصور محمد بن محمد بن محمود سمرقندی حنفی است. او متکلم، فقیه و مفسر قرآن بود. ماتریدیه که دومین نحله کلامی اهل سنت است، روش کلامی آن‎ها مخالف روش کلامی معتزله است؛ شباهت‎هایی با روش کلامی اشعری دارد، ولی تفاوت‎هایی نیز میان آن‎ها هست. به نظر بسیاری، روش کلامی ماتریدی نسبت به اشعری، توجه بیشتری به مسائل عقلی دارد و به همین جهت می‎توان روش او را راه میانه معتزلی و اشعری دانست.
کتاب از یک مقدمه و دو بخش تشکیل شده است. بخش اول آن شامل دو باب و بخش دوم که متن کتاب است، شامل مقدمه و پنجاه‎ودو فصل و یک خاتمه است.
محقق در مقدمه علمایی را که قبل از صفار در مذهب ماتریدیه نقش ایفا نموده‎اند، نام می‎برد؛ ابومنصور ماتریدی (متوفی 333ق)، حکیم سمرقندی (متوفی 342ق)، ابوالحسن رستغفنی (متوفی حدود 345ق)، ابوالیسر بزدودی (متوفی 493ق)، ابومعین نسفی (متوفی 508ق)، نجم‎الدین نسفی (متوفی 537ق) از آن جمله‎اند.
او در ادامه از اصول دین ماتریدیه و ارتباط ماتریدیه با اشاعره سخن به میان می‎آورد.
محقق در ادامه به زندگی صفار پرداخته، سپس توضیح مهم‎ترین مباحث کتاب را در سه فصل ارائه نموده است.