[ویکی فقه] تلازم بَیِّن یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای انتقال از هریک از لازم و ملزوم به دیگری از طریق لزوم بَیِّن است.
«تلازم» خصوصیتی بین دو چیز است که هر یک دیگری را لازم سازد؛ یعنی هر یک پل یا مسیری حتمی برای رسیدن به دیگری باشد، به گونه ای که (دو ظرف ملازمه) از هم جدا نباشند و یکی بدون دیگری یافت نشود. تلازم یا ملازمه به معنای لزوم طرفینی میان دو چیز است؛ پس گزیری از بیان معنای لزوم و لزوم بَیِّن نیست. از سوی دیگر، برای شناخت معنای لازم، ابتدا باید عَرَضی را شناخت.
توضیح عرضی
عرضی در مقابل ذاتی؛ آن چیزی است که خارج از ذات موضوع قرار دارد و بر موضوع حمل می شود؛ یعنی بعد از تقوّم موضوع به جمیع ذاتیاتش بر آن عارض می شود؛ مثل: ضاحک که بر انسان عارض می شود. عرضی یا لازم است یا مفارق. عرضی لازم، نوعی از عرضی است که انفکاک آن از موضوعش ممتنع باشد و تقسیم می شود به لازم ماهیت (مثل زوجیت برای چهار)، لازم وجود خارجی (مثل سیاهی برای زنگی) و لازم وجود ذهنی (مثل نوعیت برای انسان کلی در ذهن). عَرَضی مفارق، نوعی از عرضی است که انفکاک آن از موضوعش (در ظرف لزوم) ممتنع نیست؛ یعنی بالقوه، امکان انفکاک دارد، هر چند بالفعل منفک نباشد (ما لا یمتنع انفکاکه عقلاً عن موضوعه).
اقسام لازم
لازم نیز بردو قسم است:۱. لازم بَیِّن؛۲. لازم غیر بَیِّن.
← لازم بَیِّن
...
«تلازم» خصوصیتی بین دو چیز است که هر یک دیگری را لازم سازد؛ یعنی هر یک پل یا مسیری حتمی برای رسیدن به دیگری باشد، به گونه ای که (دو ظرف ملازمه) از هم جدا نباشند و یکی بدون دیگری یافت نشود. تلازم یا ملازمه به معنای لزوم طرفینی میان دو چیز است؛ پس گزیری از بیان معنای لزوم و لزوم بَیِّن نیست. از سوی دیگر، برای شناخت معنای لازم، ابتدا باید عَرَضی را شناخت.
توضیح عرضی
عرضی در مقابل ذاتی؛ آن چیزی است که خارج از ذات موضوع قرار دارد و بر موضوع حمل می شود؛ یعنی بعد از تقوّم موضوع به جمیع ذاتیاتش بر آن عارض می شود؛ مثل: ضاحک که بر انسان عارض می شود. عرضی یا لازم است یا مفارق. عرضی لازم، نوعی از عرضی است که انفکاک آن از موضوعش ممتنع باشد و تقسیم می شود به لازم ماهیت (مثل زوجیت برای چهار)، لازم وجود خارجی (مثل سیاهی برای زنگی) و لازم وجود ذهنی (مثل نوعیت برای انسان کلی در ذهن). عَرَضی مفارق، نوعی از عرضی است که انفکاک آن از موضوعش (در ظرف لزوم) ممتنع نیست؛ یعنی بالقوه، امکان انفکاک دارد، هر چند بالفعل منفک نباشد (ما لا یمتنع انفکاکه عقلاً عن موضوعه).
اقسام لازم
لازم نیز بردو قسم است:۱. لازم بَیِّن؛۲. لازم غیر بَیِّن.
← لازم بَیِّن
...
wikifeqh: تلازم_بین