تقی الدین محمدبن معروف ( ۹۳۲ - ۹۹۳ق/۱۵۲۶ - ۱۵۸۵م ) ، قاضی ریاضی دان، مهندس و منجم کرد تبار عثمانی است . وی موسس رصدخانه استانبول و طراح ماشین آلات حرارتی و بخار و چند مدل پمپ آب میباشد.
او زیج شاهنشاهی ( کتابی شامل نام و موقعیت ستارگان ) که آخرین بار الغ بیگ نوشته بود را تکمیلتر کرد.
... [مشاهده متن کامل]
در موقعیت یابی ستارگان کار وی از تیکوبراهه و کپرنیک دقیق تر بوده است.
متولد دمشق بر اساس شجره نامه ای که در پایان کتاب، ریحانة الروح آورده است نسب وی به امیرانی از سلسلۀ ایوبیان می رسد.
در ۹۵۳ق/ ۱۵۴۶م همراه با برادر بزرگ ترش در استانبول در ۹۵۹ق در مصر و طی سالهای ۹۶۶ - ۹۷۵ق در نابلس بوده و دو اثر خود الکواکب الدریـة و ریحانة الروح را در آن شهـر بـه پایـان بـرده است.
تقی الدین در نابلس دارای منصب قضاوت بوده است. از نابلس دوباره به استانبول بازگشته و در ۹۷۹ق/ ۱۵۷۱م به مقام منجم باشی سلطان سلیم دوم ( حک ۹۷۴ - ۹۸۲ق/ ۱۵۶۶ - ۱۵۷۴م ) دست یافت.
رصدخانۀ استانبول آخرین رصدخانۀ مهم دوران اسلامی محسوب می شود چون در ساخت آن از دستاوردهای علمی غربیان یا از همکاری ایشان استفاده نشده است.
پس از به قدرت رسیدن سلطان مراد سوم تقی الدین، محمدپاشا ( وزیر اعظم ) و خواجه سعدالدین ( معلم سلطان ) را راضی کرد که زیج شاهنشاهی نیاز به بروز رسانی دارد و رصدهای جدید نیاز است و سلطان دستور ساختن رصدخانه ای را تحت نظارت وی صادر کرد .
علاءالدین منصور شیرازی نحوۀ ساخت رصدخانه و ابزارهای نجومی موجود در آن را، در بخشی از منظومۀ شهنشاهی نامۀ خود به زبان فارسی به نظم کشیده است
ساخت رصدخانه در محلی به نام غلاطه سرای فرنگ که همان «میدان تقسیم» امروزی در استانبول است از ۹۸۳ تا ۹۸۵ق به طول انجامید.
تقی الدین خود در سدرة منتهی الافکار، آلات نجومی این رصدخانه را وصف نموده است.
بیشتر این آلات ( لبنه، حلقۀ اعتدالی، ذات الحلق، ذات الشعبتین و. . . ) ریشۀ یونانی یا اسلامی دارند، اما آلتی به نام «ذات الاوتار» و آلتی دیگر به نام «المشبهة بالمناطق» که برای اندازه گیری فاصلۀ زاویه ای ستارگان به کار می رفته، از ساخته های خود تقی الدین بوده است.
در این رصدخانه ۱۵ دانشجو زیر نظر تقی الدین کار می کرده اند . اروپاییان به احتمال بسیار از این رصدخانه از راه گزارشهای سیاحانی چون اشتفـان گـرلاخ ــ کـه شخصـاً رصدخـانه را دیده است ــ آگاه شده اند.
او زیج شاهنشاهی ( کتابی شامل نام و موقعیت ستارگان ) که آخرین بار الغ بیگ نوشته بود را تکمیلتر کرد.
... [مشاهده متن کامل]
در موقعیت یابی ستارگان کار وی از تیکوبراهه و کپرنیک دقیق تر بوده است.
متولد دمشق بر اساس شجره نامه ای که در پایان کتاب، ریحانة الروح آورده است نسب وی به امیرانی از سلسلۀ ایوبیان می رسد.
در ۹۵۳ق/ ۱۵۴۶م همراه با برادر بزرگ ترش در استانبول در ۹۵۹ق در مصر و طی سالهای ۹۶۶ - ۹۷۵ق در نابلس بوده و دو اثر خود الکواکب الدریـة و ریحانة الروح را در آن شهـر بـه پایـان بـرده است.
تقی الدین در نابلس دارای منصب قضاوت بوده است. از نابلس دوباره به استانبول بازگشته و در ۹۷۹ق/ ۱۵۷۱م به مقام منجم باشی سلطان سلیم دوم ( حک ۹۷۴ - ۹۸۲ق/ ۱۵۶۶ - ۱۵۷۴م ) دست یافت.
رصدخانۀ استانبول آخرین رصدخانۀ مهم دوران اسلامی محسوب می شود چون در ساخت آن از دستاوردهای علمی غربیان یا از همکاری ایشان استفاده نشده است.
پس از به قدرت رسیدن سلطان مراد سوم تقی الدین، محمدپاشا ( وزیر اعظم ) و خواجه سعدالدین ( معلم سلطان ) را راضی کرد که زیج شاهنشاهی نیاز به بروز رسانی دارد و رصدهای جدید نیاز است و سلطان دستور ساختن رصدخانه ای را تحت نظارت وی صادر کرد .
علاءالدین منصور شیرازی نحوۀ ساخت رصدخانه و ابزارهای نجومی موجود در آن را، در بخشی از منظومۀ شهنشاهی نامۀ خود به زبان فارسی به نظم کشیده است
ساخت رصدخانه در محلی به نام غلاطه سرای فرنگ که همان «میدان تقسیم» امروزی در استانبول است از ۹۸۳ تا ۹۸۵ق به طول انجامید.
تقی الدین خود در سدرة منتهی الافکار، آلات نجومی این رصدخانه را وصف نموده است.
بیشتر این آلات ( لبنه، حلقۀ اعتدالی، ذات الحلق، ذات الشعبتین و. . . ) ریشۀ یونانی یا اسلامی دارند، اما آلتی به نام «ذات الاوتار» و آلتی دیگر به نام «المشبهة بالمناطق» که برای اندازه گیری فاصلۀ زاویه ای ستارگان به کار می رفته، از ساخته های خود تقی الدین بوده است.
در این رصدخانه ۱۵ دانشجو زیر نظر تقی الدین کار می کرده اند . اروپاییان به احتمال بسیار از این رصدخانه از راه گزارشهای سیاحانی چون اشتفـان گـرلاخ ــ کـه شخصـاً رصدخـانه را دیده است ــ آگاه شده اند.
