تَقسیم منابع (Resource partitioning)
تعیین و تقسیم منابع و مواد غذایی به وسیله موجودات زنده با هدف مصرف مناسب و مجاز. دو گونه «سهره» دانه خوار را که در زیستگاه واحدی می زیند، در نظر بگیرید. دانه ها کمیاب اند و از این رو بر سر دستیابی به دانه بین آن ها رقابت است. باوجود رقابت، این گونه ها می توانند هم زیستی کنند به شرطی که میزانی از تقسیم منابع برقرار باشد، که در این مورد خاص، هر گونه ای دانه هایی با اندازه های متفاوت مصرف می کند. تقسیم منابع به این علت مؤثر است که هر گونه از رشد خود بیشتر جلوگیری می کند تا از رشد رقیب اش، که یکی از شرایط ضروری هم زیستی گونه های رقیب است؛ زیرا در این فرآیند از فراگیری یکی از گونه ها تا حدی که دیگری را حذف کند، جلوگیری می شود. این که دقیقاً تا چه مقدار مصرف مجاز است، پیش از آن که یک گونه دیگری را طرد کند، بین گونه ها متفاوت و متغیر است، زیرا به عوامل بسیاری بستگی دارد. منبع می تواند از نظر زیستگاه های به کار گرفته شده، یا با توجه به برخی ویژگی های خود منبع، چون نوع یا اندازۀ غذا، تقسیم شود. برخی متخصصان اکولوژی بر این نظرند که زمان بُعد دیگری است که منابع با توجه به آن می تواند تقسیم شود (تقسیم زمانی منابع)، هر چند که تجسم این موضوع خیلی دشوارتر است. در صورتی که گونه ها نوع متفاوتی از منابع را مصرف نکنند، یا منابع به سرعت کافی باز تولید نشوند، تقسیم زمانی منابع کارساز و مؤثر نیست؛ زیرا آنچه گونه های نخست می خورند، از دسترس گونه های بعدی خارج خواهد بود. تقسیم منابع را وسیلۀ متعارفی تلقی می کنند؛ چراکه گونه هایی که از طریق آن در معرض رقابت بهره برداری قرار دارند قادر به هم زیستی می شوند. اما عکس این موضوع ضرورتاً صادق نیست. مشاهدۀ صرف تقسیم منابع در طبیعت به آن معنا نیست که گونه ها در حال رقابت اند. این امر می تواند از این قرار باشد که گونه ها در گذشته با هم رقابت می کرده اند، و تقسیم منابع آن ها را به عدم رقابت سوق داده است، یا این که رقابت به انقراض گونه هایی با گسترۀ بسیار زیاد ختم شده است؛ از این رو گونه هایی باقی مانده اند که میزان تفاوت آن ها به حدّی است که می توانند هم زیستی کنند، یا منابع محدود نیست، که در این حالت محدودۀ مصرف منابع امری نامربوط است.
تعیین و تقسیم منابع و مواد غذایی به وسیله موجودات زنده با هدف مصرف مناسب و مجاز. دو گونه «سهره» دانه خوار را که در زیستگاه واحدی می زیند، در نظر بگیرید. دانه ها کمیاب اند و از این رو بر سر دستیابی به دانه بین آن ها رقابت است. باوجود رقابت، این گونه ها می توانند هم زیستی کنند به شرطی که میزانی از تقسیم منابع برقرار باشد، که در این مورد خاص، هر گونه ای دانه هایی با اندازه های متفاوت مصرف می کند. تقسیم منابع به این علت مؤثر است که هر گونه از رشد خود بیشتر جلوگیری می کند تا از رشد رقیب اش، که یکی از شرایط ضروری هم زیستی گونه های رقیب است؛ زیرا در این فرآیند از فراگیری یکی از گونه ها تا حدی که دیگری را حذف کند، جلوگیری می شود. این که دقیقاً تا چه مقدار مصرف مجاز است، پیش از آن که یک گونه دیگری را طرد کند، بین گونه ها متفاوت و متغیر است، زیرا به عوامل بسیاری بستگی دارد. منبع می تواند از نظر زیستگاه های به کار گرفته شده، یا با توجه به برخی ویژگی های خود منبع، چون نوع یا اندازۀ غذا، تقسیم شود. برخی متخصصان اکولوژی بر این نظرند که زمان بُعد دیگری است که منابع با توجه به آن می تواند تقسیم شود (تقسیم زمانی منابع)، هر چند که تجسم این موضوع خیلی دشوارتر است. در صورتی که گونه ها نوع متفاوتی از منابع را مصرف نکنند، یا منابع به سرعت کافی باز تولید نشوند، تقسیم زمانی منابع کارساز و مؤثر نیست؛ زیرا آنچه گونه های نخست می خورند، از دسترس گونه های بعدی خارج خواهد بود. تقسیم منابع را وسیلۀ متعارفی تلقی می کنند؛ چراکه گونه هایی که از طریق آن در معرض رقابت بهره برداری قرار دارند قادر به هم زیستی می شوند. اما عکس این موضوع ضرورتاً صادق نیست. مشاهدۀ صرف تقسیم منابع در طبیعت به آن معنا نیست که گونه ها در حال رقابت اند. این امر می تواند از این قرار باشد که گونه ها در گذشته با هم رقابت می کرده اند، و تقسیم منابع آن ها را به عدم رقابت سوق داده است، یا این که رقابت به انقراض گونه هایی با گسترۀ بسیار زیاد ختم شده است؛ از این رو گونه هایی باقی مانده اند که میزان تفاوت آن ها به حدّی است که می توانند هم زیستی کنند، یا منابع محدود نیست، که در این حالت محدودۀ مصرف منابع امری نامربوط است.
wikijoo: تقسیم_منابع