تفکیک

تفکیک (شیمی). در شیمی و بیوشیمی، تفکیک ( به انگلیسی: Dissociation ) ، فرآیندی کلی است که در آن مولکول ها ( یا ترکیبات یونی چون نمک ها یا کمپلکس ها ) اغلب به صورت برگشت پذیر به ذرات کوچکتری چون اتم ها، یون ها، یا رادیکال ها تجزیه می گردند. به عنوان مثال، زمانیکه یک اسید در آب حل می گردد، پیوندی کووالانسی بین یک اتم الکترونگاتیو و اتم هیدروژن، توسط شکافت ناهم کافت شکسته شده، که منجر به تشکیل یک پروتون ( +H ) و یک یون منفی می گردد.
برای تفکیک های برگشت پذیر در یک تعادل شیمیایی:
ثابت تفکیک Kd، نسبت ترکیب تفکیک شده به تفکیک نشده است:
که در آن براکت ها نشانگر غلظت مواد اند. [ ۱]

تفکیک (علم مواد). در علم مواد، جداسازی یا تفکیک عبارت است از غنی سازی اتم ها، یون ها یا مولکول های موجود در یک ناحیه میکروسکوپی از یک سیستم مواد. در حالی که اصطلاحات تفکیک و جذب سطحی اساساً مترادف هستند، اما در عمل، تفکیک اغلب برای توصیف پارتیشن بندی اجزای مولکولی تا عیوب محلول های جامد استفاده می شود، [ ۱] در حالی که معمولاً از جذب سطحی برای توصیف چنین تقسیم بندی از مایعات و گازها به سطوح استفاده می شود. تفکیک در سطح مولکولی که در این مقاله مورد بحث قرار می گیرد، از سایر انواع پدیده های مواد که اغلب به آن تفکیک گفته می شود، از جمله تفکیک ذرات در مواد دانه ای و جداسازی فاز یا ته نشینی که در آن مولکول ها به مناطق ماکروسکوپی ترکیبات مختلف تفکیک می شوند، متمایز است. جداسازی عواقب عملی بسیاری دارد، از تشکیل حباب های صابون، گرفته تا مهندسی ریزساختار در علم مواد، [ ۲] و تثبیت سوسپانسیون های کلوئیدی.
جداسازی می تواند در طبقه های مختلف مواد اتفاق بیفتد. در جامدات پلی کریستالی، جداسازی در عیوب کریستالی مانند نابجایی ها، مرزدانه ها، گسل های انباشته شده یا رابط بین دو فاز اتفاق می افتد. در محلول های مایع، به دلیل ترکیبی از اثرات شیمیایی و الکتریکی، شیب های شیمیایی نزدیک به مراحل دوم و سطوح وجود دارند.
جداسازی ای که در سیستم های به خوبی متعادل شده به دلیل خصوصیات شیمیایی سیستم رخ می دهد، تفکیک تعادلی نامیده می شود. جداسازی ای که به دلیل سابقه پردازش نمونه اتفاق می افتد ( اما این امر در زمان های طولانی ناپدید می شود ) تفکیک غیر تعادلی نامیده می شود.
تفکیک تعادلی با اختلال مشبک در رابط ها همراه است، جایی که محل هایی از انرژی، متفاوت با آن هایی که درون شبکه هستند موجود است که در آن اتم های محلول می توانند ته نشین شوند. تفکیک تعادلی به این دلیل نامگذاری شده است که اتم های حل شده طبق آمار ترمودینامیک به منظور به حداقل رساندن انرژی آزاد کل سیستم، خود را به رابط ها یا سطوح تفکیک می کنند. این نوع از تقسیم اتم های حل شده بین مرزدانه و شبکه توسط مک لین در سال ۱۹۵۷ پیش بینی شده بود. [ ۳]
تفکیک غیرتعادلی، اولین بار توسط وستبروک در سال ۱۹۶۴، نظریه پردازی شد. [ ۴] این تفکیک در نتیجهٔ جفت شدن حل شونده ها با جاهای خالی ای است که در حال حرکت به سمت منابع مرزدانه یا ته نشینی هنگام فرونشاندن یا تحت تنش هستند. این تفکیک ها همچنین می تواند در نتیجهٔ انبوه سازی محلول در حال حرکت اتفاق بیفتد. [ ۵]

تفکیک (dissociation)
در شیمی، فرآیند شکافته شدن ترکیب به دو یا چند محصول کوچک تر. ممکن است این محصولات دوباره ترکیب شوند و واکنشگر را به وجود آورند. در جایی که تفکیک ناقص باشد و همۀ مولکول های ترکیب تفکیک نشوند، بین ترکیب اولیه و محصولات تفکیک شده تعادل شیمیایی به وجود می آید. میزان ناقص بودن تفکیک را با مقداری عددی، با نام ثابت تفکیک، بیان می کنند.