تفنگ چی

[ویکی فقه] تفنگچی، عنوان سربازان تفنگدار در تشکیلات نظامی صفویان بود.
در پی ورود تفنگ به ایران ، دستة تفنگچیان در دوره صفوی (ح ۹۰۶ـ ۱۱۳۵) تشکیل شد. نخستین شواهد در باره وجود تفنگچیان به دوره شاه طهماسب اول (۹۳۰ـ ۹۸۴) باز می گردد اما رسته تفنگچیان به مثابه واحد منظم نظامی در دورة شاه عباس اول (۹۹۶ـ ۱۰۳۸) گسترش یافت به نوشته اروج بیگ و سیوری ، در دوره شاه اسماعیل اول (۹۰۶ـ۹۳۰) نیز تفنگچیان وجود داشتند اما این موضوع محل تردید است.
تیپ تفنگداران
به نوشته شاردن تیپ تفنگداران، نخستین فوج پیاده نظام در ایران به شمار می رفتند و افزون بر تفنگ، به شمشیر و خنجر نیز مجهز بودند. آنان، که بیش تر از میان روستاییان و کشاورزان گماشته می شدند، در زمان صلح به کشاورزی می پرداختند. نجیب زادگان، یعنی قزلباشها، وارد این دسته نمی شدند. به نوشته محمد معصوم و علی نقی نصیری ، فرماندهی تفنگچیان را ابتدا مین باشی (فرمانده هزار تن) بر عهده داشت اما دلاواله نوشته است که یوزباشی (فرمانده صد تن) فرمانده تفنگچیان بود.
تفنگچی آقاسیگری
منصب «تفنگچی آقاسیگری» (فرماندهی تفنگچیان) اندکی بعد به وجود آمد. اگرچه در منابع دوره صفوی به این منصب اشاره بسیار شده است، تاریخ دقیق شکل گیری آن روشن نیست. به نوشته علی نقی نصیری، منصب تفنگچی آقاسیگری را، که از مناصب معتبر به شمار می رفته است، «نواب گیتی ستان» تأسیس کرد و عده ای از سپاهیان را با عنوان «تفنگچیان خاصة شریفه» تعیین کرد و تحت فرمان تفنگچی آقاسی قرار داد. او رئیس کل مین باشیها و یوزباشیها و جارچیان و ریکایان (دسته ای از ملازمان شاهی) و تفنگچیان بود و پرداخت مواجب و ادارة امور تفنگچیان را بر عهده داشت (
تفنگچیان پیشاپیش سپاه
...