تفسیر مواهب الرحمن با نام اصلی مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن از جمله تفاسیر شیعی به زبان عربی است که سید عبدالاعلی افقهی سبزواری ( ۱۲۸۹–۱۳۷۲ ) آن را تألیف کرده است. مفسر طرح این تفسیر را در ۳۰ جلد پی ریزی می کند اما تاکنون تنها ۱۲ جلد از آن موجود است.
... [مشاهده متن کامل]
سید عبدالاعلی سبزواری سبک تفسیری خود را از استاد خویش محمدجواد بلاغی صاحب تفسیر آلاء الرحمن گرفته است. وی در از زوایای علمی به ابعاد مختلف ادبی، لغوی، بلاغی، فقهی، کلامی، اجتماعی، فلسفی و عرفانی می پردازد. وی با نثری روان و بدور از پیچیدگی، تفنن و تکلف به ارائه مطالب می پردازد.
ابتدای هر سوره، مکی یا مدنی بودن، تعداد و وجه تسمیه آیات می پردازد. سپس وارد بحث آیات شده، ابتدا اشاره ای به مضمون کلی آیات نموده، سپس به تفسیر فقره به فقره آن می پردازد. بعد از آن به مفردات پرداخته، معانی لغوی، مفاهیم و تفسیر آن ها را بیان می کند.
به طور کلی می توان ویژگی های زیر را برای تفسیر مواهب الرحمن در نظر داشت:
• جامعیت در مباحث عقلی و نقلی و استشهاد به اقوال علما و بیان نظرات خود.
• شرح و تفسیر دقیق آیات به روش قرآن به قرآن.
• بهره گیری از روایات صحیحهِ اهلبیت ( ع ) .
• توجّه به روایات اهل سنّت و اقوال صحابه و تابعین همراه با نقد و بررسی.
• پرهیز از ورود به روایات جعلی و اسرائیلیات و غلویّات و روایاتی که دارای ضعف سند هستند.
• پرهیز از علم زدگی و خودباختگی در برابر علوم جدید و اینکه هر چیزی از زاویهِ تجربه و علم بررسی و ثابت شود.
• عقلی و اجتهادی بودن و پرهیز از تفسیر به رای.
• شرح واژه ها و مفردات قرآنی.
• پاسخگویی به شبهاتی پیرامون اسلام، همچون قصاص و ابطال شبههِ معترضین.
• سادگی و روانی در بیان مطالب و پرهیز از اطاله کلام.
این تفسیر از جمله تفاسیر متقن و اصیل شیعی محسوب می شود اما دلایل زیر را می توان دلیل مهجوریت آن در ایران دانست:
• همجواری و هم دوره بودن با شخصیت آیت الله خویی در نجف سبب شد تا شخصیت وی تحت شعاع ایشان قرار بگیرد و کمتر در ایران شناخته شوند.
• نقص تفسیر از لحاظ چاپ و مجلّدات و تیراژ بسیار کم آن در ایران.
• وجود تفاسیر دوره ای کامل با تیراژ بالا، به ویژه تفسیر المیزان
• عدم فعالیّت دفتر این مرجع تقلید پس از رحلت و اطلاع رسانی ضعیف متولیان آثار آن.
• عدم ترجمه آن به زبان فارسی.
... [مشاهده متن کامل]
سید عبدالاعلی سبزواری سبک تفسیری خود را از استاد خویش محمدجواد بلاغی صاحب تفسیر آلاء الرحمن گرفته است. وی در از زوایای علمی به ابعاد مختلف ادبی، لغوی، بلاغی، فقهی، کلامی، اجتماعی، فلسفی و عرفانی می پردازد. وی با نثری روان و بدور از پیچیدگی، تفنن و تکلف به ارائه مطالب می پردازد.
ابتدای هر سوره، مکی یا مدنی بودن، تعداد و وجه تسمیه آیات می پردازد. سپس وارد بحث آیات شده، ابتدا اشاره ای به مضمون کلی آیات نموده، سپس به تفسیر فقره به فقره آن می پردازد. بعد از آن به مفردات پرداخته، معانی لغوی، مفاهیم و تفسیر آن ها را بیان می کند.
به طور کلی می توان ویژگی های زیر را برای تفسیر مواهب الرحمن در نظر داشت:
• جامعیت در مباحث عقلی و نقلی و استشهاد به اقوال علما و بیان نظرات خود.
• شرح و تفسیر دقیق آیات به روش قرآن به قرآن.
• بهره گیری از روایات صحیحهِ اهلبیت ( ع ) .
• توجّه به روایات اهل سنّت و اقوال صحابه و تابعین همراه با نقد و بررسی.
• پرهیز از ورود به روایات جعلی و اسرائیلیات و غلویّات و روایاتی که دارای ضعف سند هستند.
• پرهیز از علم زدگی و خودباختگی در برابر علوم جدید و اینکه هر چیزی از زاویهِ تجربه و علم بررسی و ثابت شود.
• عقلی و اجتهادی بودن و پرهیز از تفسیر به رای.
• شرح واژه ها و مفردات قرآنی.
• پاسخگویی به شبهاتی پیرامون اسلام، همچون قصاص و ابطال شبههِ معترضین.
• سادگی و روانی در بیان مطالب و پرهیز از اطاله کلام.
این تفسیر از جمله تفاسیر متقن و اصیل شیعی محسوب می شود اما دلایل زیر را می توان دلیل مهجوریت آن در ایران دانست:
• همجواری و هم دوره بودن با شخصیت آیت الله خویی در نجف سبب شد تا شخصیت وی تحت شعاع ایشان قرار بگیرد و کمتر در ایران شناخته شوند.
• نقص تفسیر از لحاظ چاپ و مجلّدات و تیراژ بسیار کم آن در ایران.
• وجود تفاسیر دوره ای کامل با تیراژ بالا، به ویژه تفسیر المیزان
• عدم فعالیّت دفتر این مرجع تقلید پس از رحلت و اطلاع رسانی ضعیف متولیان آثار آن.
• عدم ترجمه آن به زبان فارسی.
