تفسیر ملاصدرا

[ویکی فقه] تفسیر ملاصدرا، مجموعه ای از تفاسیر برخی سوره های قرآن به عربی از ملاصدرا (متوفی ۱۰۵۰) می باشد.
تفسیر مورد بحث در چند جلد به زبان عربی و شیوه فلسفی و کلامی و سبک اشراقی می باشد.مـلاصدرا نخست بعضی از آیات قرآن و سوره های مناسب را که امکان خوض در مباحث فلسفی و عرفانی داشته انتخاب نموده سپس به تفسیر آنها می پردازد.لـذا تـفـسیر او شامل بخشی از قرآن است که آنها عبارتند از سوره حدید، سوره اعلی، آیة الکرسی، سوره نور، سوره سجده، سوره واقعه، سوره زلزال و سوره جمعه.بـعـد از سـال ۱۰۴۱ ق مـفسر تصمیم به تفسیر تمامی قرآن می گیرد و از آغاز قرآن سوره الحمد شـروع نموده لغایت آیه ۶۵ سوره بقره (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت) دیگر اجل به او مهلت نداده و در راه حج در شهر بصره وفات یافت و در همان سامان به خاک سپرده شد.
وضعیت کتاب
نسخه ای از آن از مخطوطات کتابخانه کاتب ابن سطور در قزوین و نسخه های متعدد در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و کتابخانه مرعشیه قم موجود است.این تفسیر نخستین بار سوره الواقعه و تفسیر آیه النور در سال ۱۳۱۳ ق و بعد بارها با بقیه سوره ها و مجموع تفسیر در تهران چاپ سنگی شده است.سـپـس آقـای سید عبداللّه فاطمی از سوره الحمد لغایت آیه (یا ایها الناس اعبدوا ربکم) در ۴۵۶ صـفـحـه بـقـطـع وزیـری بدون تاریخ طبع نموده و مجدد در سال های ۱۳۵۲ - ۱۳۶۷ ش توسط انتشارات بیدار قم در هفت مجلد طبع گردیده است.
مدت تالیف تفسیر ملاصدرا
وی این تفاسیر را به صورت رساله های پراکنده و در مدتی کمتر از بیست سال نوشت.
چاپ تفسیر ملاصدرا
...

[ویکی شیعه] تفسیر ملاصدرا، مجموعه ای است از تفسیر برخی سوره های قرآن به عربی از ملاصدرا (متوفی ۱۰۵۰ق). وی این تفسیرها را به صورت رساله های پراکنده و در مدتی حدود بیست سال نوشت.
ملاصدرا قصد داشت تفسیری کامل و جامع بنویسد، ولی موفق نشد. وی در حدود ۱۰۴۰، کتاب مفاتیح الغیب لفتح خزائن العلوم المُبْرَأَة عن الشک و الریب را نوشت تا مقدمه ای بر تفسیر جامع او باشد.
تفاسیر ملاصدرا به ترتیب سوره های قرآن تنظیم و در یک جلد، به کوشش شیخ احمد شیرازی به نام تفسیر ملاصدرا چاپ سنگی شد. سه بار نیز این رساله ها در هفت مجلد به نام های التفسیرالکبیر و تفسیر القرآن الکریم به چاپ رسیده است.

[ویکی اهل البیت] این تفسیر با نام کامل «تفسیر القران الکریم» تفسیری فلسفی، عرفانی از فیلسوف متاله صدر المتالهین شیرازی است.
محمد بن ابراهیم صدرالدین شیرازی(م 1050 ق)، معروف به صدرالمتألهین و ملاصدرا، فیلسوف بزرگ جهان اسلام و صاحب مکتب فلسفی «حکمت متعالیه»، از کسانی است که افزون بر اشتغال به تألیف و تعلیم فلسفه با معارف قرآنی و حدیثی انس فراوان داشته و در شرح آیات قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام آثاری از خود برجای گذاشته است.
صاحب امل الآمل درباره وی می گوید: «ملاصدرا در روزگار خود در فن حکمت عالم دهر بود و از کلیه علوم و فنون اطلاعات دقیق داشت».
استاد شهید مرتضی مطهری درباره ملاصدرا چنین می نویسد: «تحقیقات ملاصدرا بیشتر در فلسفه اولی و حکمت الهی است و او آنچه فلاسفه یونان و فلاسفه اسلامی بیان داشتند به خوبی هضم کرد و از نو اساس جدیدی را در حکمت پی ریزی کرد و برهان و مسائل فلسفی را به صورت قواعد ریاضی درآورد تا استنباط مسائل فلسفی آسان گردد و از پراکندگی سابق نجات یابد. او با اساس جدیدی که در دروس فلسفه پی ریزی نمود، مشاجرات دو هزار ساله مکتب مشاء (ارسطو) و مکتب اشراق (سهروردی) را خاتمه داد».
از جمله اساتید نامور ملاصدرا، می توان از این بزرگان نام برد: میرداماد، شیخ بهایی، میرزا ابوالقاسم میرفندرسکی.
از زمره شاگردان مشهور مکتب او نیز عالمانی چون ملا محسن فیض کاشانی، عبدالرزاق فیاض لاهیجی، شیخ حسین تنکابنی می باشند.
شرح اصول کافی، شواهد الربوبیة، اسفار الاربعة، شرح حکمت اشراق، شرح هدایة، واردات قلبیة، مسائل قدسیّة، حکمت عرشیة، کسر اصنام جاهلیت در رد بر صوفیان، حاشیة الهیات شفاء، اسرار الآیات، رساله در اتحاد عاقل و معقول، اکسیر العارفین، مفاتیح الغیب، قواعد ملکوتیه، رسائل هشت گانه.
این تفسیر با ژرف نگری عقلانی، ذوق عرفانی و نگرشی شیعی با عباراتی رسا، زیبا، روان و با توجه به آیات هم مضمون و استفاده از روایات تفسیری نگارش یافته و در میان تفاسیر شیعه جزء تفاسیر جامع به حساب می آید. این اثر، تفسیری است که مؤلف آن به ابعاد گوناگون قرآن پرداخته و به نکات ادبی، لغت شناسی، تاریخ، کلامی و اخلاقی اشاره کرده و هر بحث را در جایگاه خود به خوبی تقریر کرده است.