[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن ( مجاشعی). معانی القرآن - مجاشعی نوشته ابوالحسن سعید بن مسعده مجاشعی بلخی بصری، معروف به اخفش اوسط (۸۷۴) (متوفای ۲۱۵)؛ است.
او امام اهل ادب و عربیت و سرآمد نحویان در بصره بود. او و سیبویه هر دو شاگرد خلیل بن احمد فراهیدی بودند و او از سیبویه بزرگتر بود. می گوید: سیبویه، هر چه را در کتابش می نگاشت، قبلا بر من عرضه می داشت و می پنداشت که از من بهتر می داند؛ ولی من از او بهتر می دانم.
گزارش محتوایی کتاب
کتاب وی یکی از کتاب های تفسیری (لغوی - ادبی) کهن به شمار می رود. همطراز معانی القرآن فراء است؛ ولی خیلی کوتاه و ناپیوسته؛ از هر سوره، آیه هایی را که نیاز می دیده می آورده و مختصر شرح و توضیحی در رابطه با معنا و جنبه ادبی آن می داده است. او بسیار فشرده سخن گفته است؛ مثلا از سوره عنکبوت که ۶۹ آیه است، تنها شش آیه آورده است: آیه های شماره ۸، ۱۲، ۱۹، ۲۲، ۲۹ و ۳۳؛ بدین گونه: و من سورة العنکبوت، قال: و وصینا الانسان بوالدیه حسنا علی: و وصیناه حسنا، وقد یقول الرجل، وصیته خیرا، ای بخیر. و قال: ولنحمل خطایاکم علی الامر، کانهم امروا انفسهم. و قال: کیف یبدی الله و قال: کیف بدا الخلق لانها لغتان، تقول: بدا الخلق و ابدا. و قال: و ما انتم بمعجزین فی الارض و لا فی السماء ای لا تعجزوننا هربا فی الارض و لا فی السماء. و قال: انا منجوک و اهلک الا امراتک لان الاول کان فی معنی التنوین لانه لم یقع، فلذلک انتصب الثانی. از این رو، کتاب او - گرچه یک گنجینه کهن تفسیر ادبی به شمار می رود - به گستردگی و فزونی ارزش معانی القرآن فراء نمی رسد. این کتاب با تحقیق و تصحیح دکتر فائز فارس در سال ۱۴۰۰ در بیروت، به چاپ رسید.
او امام اهل ادب و عربیت و سرآمد نحویان در بصره بود. او و سیبویه هر دو شاگرد خلیل بن احمد فراهیدی بودند و او از سیبویه بزرگتر بود. می گوید: سیبویه، هر چه را در کتابش می نگاشت، قبلا بر من عرضه می داشت و می پنداشت که از من بهتر می داند؛ ولی من از او بهتر می دانم.
گزارش محتوایی کتاب
کتاب وی یکی از کتاب های تفسیری (لغوی - ادبی) کهن به شمار می رود. همطراز معانی القرآن فراء است؛ ولی خیلی کوتاه و ناپیوسته؛ از هر سوره، آیه هایی را که نیاز می دیده می آورده و مختصر شرح و توضیحی در رابطه با معنا و جنبه ادبی آن می داده است. او بسیار فشرده سخن گفته است؛ مثلا از سوره عنکبوت که ۶۹ آیه است، تنها شش آیه آورده است: آیه های شماره ۸، ۱۲، ۱۹، ۲۲، ۲۹ و ۳۳؛ بدین گونه: و من سورة العنکبوت، قال: و وصینا الانسان بوالدیه حسنا علی: و وصیناه حسنا، وقد یقول الرجل، وصیته خیرا، ای بخیر. و قال: ولنحمل خطایاکم علی الامر، کانهم امروا انفسهم. و قال: کیف یبدی الله و قال: کیف بدا الخلق لانها لغتان، تقول: بدا الخلق و ابدا. و قال: و ما انتم بمعجزین فی الارض و لا فی السماء ای لا تعجزوننا هربا فی الارض و لا فی السماء. و قال: انا منجوک و اهلک الا امراتک لان الاول کان فی معنی التنوین لانه لم یقع، فلذلک انتصب الثانی. از این رو، کتاب او - گرچه یک گنجینه کهن تفسیر ادبی به شمار می رود - به گستردگی و فزونی ارزش معانی القرآن فراء نمی رسد. این کتاب با تحقیق و تصحیح دکتر فائز فارس در سال ۱۴۰۰ در بیروت، به چاپ رسید.
wikifeqh: تفسیر_معانی_القرآن_(_مجاشعی)
[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن (ابهام زدایی). تفسیر معانی القرآن ممکن است اسم برای تفاسیر ذیل باشد: • تفسیر معانی القرآن (رواسی)، اثـر محمد بن حسن رواسی از نحویین کوفه و مفسران شیعه• تفسیر معانی القرآن (صابونی)، اثر محمد بن احمد صابونی، کوفی مصری معروف به صابونی، از ائمه حدیث و مفسران شیعه لغوی ریاضی دان منجم• تفسیر معانی القرآن (یحیی بن حسین)، اثـر یحیی بن حسین از احفاد حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام)، از ائمه و علمای زیدیه و مردی سلحشور• تفسیر معانی القرآن ( مجاشعی)، نوشته ابوالحسن سعید بن مسعده مجاشعی بلخی بصری، معروف به أخفش أوسط (۸۷۴) (متوفای ۲۱۵)
...
...
wikifeqh: معانی_القرآن_(ابهام_زدایی)
[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن (رواسی). تفسیر معانی القرآن اثـر محمد بن حسن رواسی از نحویین کوفه و مفسران شیعه می باشد.
شیخ ابوجعفر محمد (م ح ۱۹۰ ق) فرزند حسن بن ابی ساره رواسی کوفی نیلی، عـلوم عربی و نحو و لغت را از اعمش و دیگران اخذ کرد و تفسیر و حدیث را از محضر امامین ابی جعفر الباقر (علیه السّلام) و ابی عبدالله جعفر الصادق (علیه السّلام). وی نخستین شخصی است که از علمای کوفه کتابی را در نحو تالیف نمود و نیز وی استاد کسائی و فراء می باشد. تـفـسـیر مورد بحث در یک جلد به زبان عربی است و مفسر با مشرب ادبی و نحو خود به معانی کلمات و مشکل قرآن کریم پرداخت. نجاشی در رجال خود نام این تفسیر را اعراب القرآن ذکر کرده است. (آل ابی ساره).
شیخ ابوجعفر محمد (م ح ۱۹۰ ق) فرزند حسن بن ابی ساره رواسی کوفی نیلی، عـلوم عربی و نحو و لغت را از اعمش و دیگران اخذ کرد و تفسیر و حدیث را از محضر امامین ابی جعفر الباقر (علیه السّلام) و ابی عبدالله جعفر الصادق (علیه السّلام). وی نخستین شخصی است که از علمای کوفه کتابی را در نحو تالیف نمود و نیز وی استاد کسائی و فراء می باشد. تـفـسـیر مورد بحث در یک جلد به زبان عربی است و مفسر با مشرب ادبی و نحو خود به معانی کلمات و مشکل قرآن کریم پرداخت. نجاشی در رجال خود نام این تفسیر را اعراب القرآن ذکر کرده است. (آل ابی ساره).
wikifeqh: تفسیر_معانی_القرآن_(رواسی)
[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن (صابونی). تفسیر معانی القرآن اثر محمد بن احمد صابونی، کوفی مصری معروف به صابونی، از ائمه حدیث و مفسران شیعه لغوی ریاضی دان منجم می باشد.
معانی القرآن (تفسیر صابونی) از ابوالفضل محمد (م ح ۳۳۰ ق) فرزند احمد بن ابراهیم بن سلیم جعفی کوفی مصری معروف به صابونی، از ائمه حدیث و مفسران شیعه لغوی ریاضی دان منجم.ابوالعباس نجاشی مفسر را از برجستگان شیعه در مصر وصف می کند که دارای منزلت عظیم بوده و نخست زیدی مذهب بود سپس به طائفه امامیه باز می گردد و بعد هفتاد عنوان از مؤلفات او را نام برده است از جمله تفسیر معانی القرآن را ضبط کرده است. شیخ طوسی در رجال خویش مفسر را از اصحاب حضرت علی الهادی (علیه السّلام) ذکر کرده است.سید مهدی بحرالعلوم در الفوائد الرجالیه وی را از برجستگان روات و محدثین طبقه هفتم یاد کـرده اسـت که عصر غیبتین (۲۶۰ - ۳۲۹ ق) را درک کرده و از شیعیان و علمای معروف مصر و امامیه بوده و تفسیر معانی القرآن او را ذکر نموده است.
معرفی تفسیر
تـفـسـیـر مـورد بحث به زبان عربی و شیوه روائی است که آیه های قرآن کریم از طریق روایات و احادیث وارده از ائمه اطهار (علیهم السّلام) تفسیر شده است.بعضی از معاصرین تفسیر معانی القرآن را با تفسیر معانی القرآن و تسمیة اصناف کلامه المجید را به غلط دو تفسیر می خوانند و صحیح آن اتحاد آن دو است.
معانی القرآن (تفسیر صابونی) از ابوالفضل محمد (م ح ۳۳۰ ق) فرزند احمد بن ابراهیم بن سلیم جعفی کوفی مصری معروف به صابونی، از ائمه حدیث و مفسران شیعه لغوی ریاضی دان منجم.ابوالعباس نجاشی مفسر را از برجستگان شیعه در مصر وصف می کند که دارای منزلت عظیم بوده و نخست زیدی مذهب بود سپس به طائفه امامیه باز می گردد و بعد هفتاد عنوان از مؤلفات او را نام برده است از جمله تفسیر معانی القرآن را ضبط کرده است. شیخ طوسی در رجال خویش مفسر را از اصحاب حضرت علی الهادی (علیه السّلام) ذکر کرده است.سید مهدی بحرالعلوم در الفوائد الرجالیه وی را از برجستگان روات و محدثین طبقه هفتم یاد کـرده اسـت که عصر غیبتین (۲۶۰ - ۳۲۹ ق) را درک کرده و از شیعیان و علمای معروف مصر و امامیه بوده و تفسیر معانی القرآن او را ذکر نموده است.
معرفی تفسیر
تـفـسـیـر مـورد بحث به زبان عربی و شیوه روائی است که آیه های قرآن کریم از طریق روایات و احادیث وارده از ائمه اطهار (علیهم السّلام) تفسیر شده است.بعضی از معاصرین تفسیر معانی القرآن را با تفسیر معانی القرآن و تسمیة اصناف کلامه المجید را به غلط دو تفسیر می خوانند و صحیح آن اتحاد آن دو است.
wikifeqh: تفسیر_معانی_القرآن_(صابونی)
[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن (فراء). معانی القرآن فراء اثر ابوزکریا یحیی بن زیاد فراء آگاه ترین عالم نحوی، لغوی، ادبی و از مفسران اهل سنت قرن دوم و اوایل قرن سوم است. این کتاب، جامع ترین کتاب مشتمل بر نکات ادبی: لغت، نحو و بلاغت قرآن است که قرآن پژوهان را به خود نیازمند کرده است.
معانی القرآن تالیف ابوزکریا یحیی بن زیاد فراء (متوفای ۲۰۷). وی شاگرد کسائی، و ماهرترین عالم کوفه و آگاه ترین عالم نحوی، لغوی و ادبی بوده است. ثعلب درباره او گفته است: اگر فراء نبود، علوم عربی هم نبود؛ چون او زبان عربی را خالص و ضابطه مند کرد. او نزد مامون عباسی ارج و منزلتی داشت؛ چنان که او را در بالای مجلس می نشاند و آموزش فرزندانش را بدو سپرد و به او پیشنهاد کرد تا آنچه را از علوم عرب شنیده و از اصول نحو می داند به رشته تحریر درآورد و دستور داد تا اتاقی در خانه برایش مهیا کنند و کنیزکان و خادمانی را به خدمت او گماشت تا نیازهایش را برآورند؛ و کاتبانی را نزدش فرستاد تا هرچه را املا می کند بنویسند؛ لذا قدر و منزلت فراء در دولت عباسیان، این چنین بزرگ داشته شده است.فراء حافظه ای بسیار قوی داشت و هرچه را از استادانش فرا می گرفت به حافظه می سپرد و از نوشتن بی نیاز بود و تا آخر عمر، این حافظه قوی را با خود داشت و گفته هایش را، بدون مراجعه مجدد به نوشته هایش بر شاگردان املا می کرد. درباره او گفته اند: وی، در علم نحو، امیرمؤمنان است. ثمامة بن اشرس معتزلی درباره وی (که به دربار مامون آمد و شد داشت) می گوید: در سیمای وی ابهت ادیبی دیدم؛ درباره نحو پرسیدم او را بافته ای یکتا شناختم؛ از فقه جویا شدم، او را فقیهی دانا یافتم که بر مواضع اختلاف آراء واقف بود و در نحو و ادب مهارت کامل داشت؛ با طب آشنا و در تاریخ عرب و اشعار جاهلی احاطه و حذاقت داشت.
انگیزه نگارش
سبب گردآمدن تفسیر معانی القرآن (طبق گزارش ابوالعباس ثعلب) آن بود که عمر بن بکیر (یکی از دوستان نزدیکش که در خدمت حسن بن سهل وزیر مامون بود) به وی نوشت که امیر حسن بن سهل، گاه درباره تفسیر قرآن چیزهایی از من می پرسد که جوابشان را نمی دانم؛ لطف کرده، مطالبی پایه و اساسی در این باره برایم فراهم کن یا آنها را در کتابی گردآوری کن تا هنگام نیاز بدان مراجعه کنم! فراء، درخواست او را اجابت کرد و به شاگردان و اصحاب خود گفت: گرد آیید تا کتابی در تفسیر قرآن بر شما املا کنم؛ و روزی را برای آن اختصاص داد.فراء در آن روز به مسجد آمد و به موذن مسجد که قاری قرآن نیز بود رو کرد و گفت: سوره حمد را بخوان (مؤذن، سوره حمد را خواند)؛ آنگاه فراء آن را تفسیر کرد؛ و با همین شیوه تا آخر قرآن را تفسیر کرد و این کتاب فراهم گردید.ابوالعباس می گوید: چنین کار با ارزشی را پیش از وی از کسی نیافتم و گمان نمی کنم بعد از او هم کسی بتواند بهتر از آن را بیاورد. ابوبدیل وضاحی می گوید: خواستیم افرادی را که برای استماع گرد می آمدند بشماریم؛ ولی به شماره نیامدند و تنها قاضیانی را که در آن جمع حضور می یافتند شمردیم؛ هشتاد نفر بودند. محمد بن جهم می گوید: در حالی بیرون می آمد و به جلسه درس و تفسیر می رفت که بهترین و فاخرترین لباس های خود را پوشیده و خود را آراسته بود و کلاه بزرگی بر سر نهاده در مسجد حضور می یافت. آنگاه ابوطلحه ناقط، ده آیه می خواند و فراء آنها را از بَر تفسیر می کرد. سپس سلمة بن عاصم (از برجسته ترین شاگردان وی) می آمد و نوشته های برخی را می گرفت و بر فراء می خواند و کاستی های آن را برطرف می ساخت. همین محمد بن جهم که راوی این تفسیر است، در مقدمه کتاب می نویسد: در این کتاب، معانی قرآن فراهم آمده است. ابوزکریا یحیی بن زیاد فراء (رحمة الله علیه)، در صبحگاهان روزهای سه شنبه و جمعه در ماه مبارک رمضان و پس از آن در تمام سال اول؛ و چند ماه، در سال دوم و سال سوم آن را بر ما، از حفظ و بدون نوشته املا نموده است. یعنی در سال های ۲۰۲ و ۲۰۳ و ۲۰۴ انجام گرفت.
فراء، یحیی بن زیاد، مقدمه تفسیر معانی القرآن، ج۱، ص۱۴-۹.
این کتاب، جامع ترین کتاب مشتمل بر نکات ادبی: لغت، نحو و بلاغت قرآن است که قرآن پژوهان را به خود نیازمند کرده است. بدین جهت محققان و مفسرانی که در پی دست یافتن به نکات و ظرافت های قرآنند، به این کتاب روی آورده و آن را مورد توجه و عنایت کامل قرار داده اند؛ و به عنوان یکی از منابع سرشار تفسیری شناخته شده است.
چاپ
...
معانی القرآن تالیف ابوزکریا یحیی بن زیاد فراء (متوفای ۲۰۷). وی شاگرد کسائی، و ماهرترین عالم کوفه و آگاه ترین عالم نحوی، لغوی و ادبی بوده است. ثعلب درباره او گفته است: اگر فراء نبود، علوم عربی هم نبود؛ چون او زبان عربی را خالص و ضابطه مند کرد. او نزد مامون عباسی ارج و منزلتی داشت؛ چنان که او را در بالای مجلس می نشاند و آموزش فرزندانش را بدو سپرد و به او پیشنهاد کرد تا آنچه را از علوم عرب شنیده و از اصول نحو می داند به رشته تحریر درآورد و دستور داد تا اتاقی در خانه برایش مهیا کنند و کنیزکان و خادمانی را به خدمت او گماشت تا نیازهایش را برآورند؛ و کاتبانی را نزدش فرستاد تا هرچه را املا می کند بنویسند؛ لذا قدر و منزلت فراء در دولت عباسیان، این چنین بزرگ داشته شده است.فراء حافظه ای بسیار قوی داشت و هرچه را از استادانش فرا می گرفت به حافظه می سپرد و از نوشتن بی نیاز بود و تا آخر عمر، این حافظه قوی را با خود داشت و گفته هایش را، بدون مراجعه مجدد به نوشته هایش بر شاگردان املا می کرد. درباره او گفته اند: وی، در علم نحو، امیرمؤمنان است. ثمامة بن اشرس معتزلی درباره وی (که به دربار مامون آمد و شد داشت) می گوید: در سیمای وی ابهت ادیبی دیدم؛ درباره نحو پرسیدم او را بافته ای یکتا شناختم؛ از فقه جویا شدم، او را فقیهی دانا یافتم که بر مواضع اختلاف آراء واقف بود و در نحو و ادب مهارت کامل داشت؛ با طب آشنا و در تاریخ عرب و اشعار جاهلی احاطه و حذاقت داشت.
انگیزه نگارش
سبب گردآمدن تفسیر معانی القرآن (طبق گزارش ابوالعباس ثعلب) آن بود که عمر بن بکیر (یکی از دوستان نزدیکش که در خدمت حسن بن سهل وزیر مامون بود) به وی نوشت که امیر حسن بن سهل، گاه درباره تفسیر قرآن چیزهایی از من می پرسد که جوابشان را نمی دانم؛ لطف کرده، مطالبی پایه و اساسی در این باره برایم فراهم کن یا آنها را در کتابی گردآوری کن تا هنگام نیاز بدان مراجعه کنم! فراء، درخواست او را اجابت کرد و به شاگردان و اصحاب خود گفت: گرد آیید تا کتابی در تفسیر قرآن بر شما املا کنم؛ و روزی را برای آن اختصاص داد.فراء در آن روز به مسجد آمد و به موذن مسجد که قاری قرآن نیز بود رو کرد و گفت: سوره حمد را بخوان (مؤذن، سوره حمد را خواند)؛ آنگاه فراء آن را تفسیر کرد؛ و با همین شیوه تا آخر قرآن را تفسیر کرد و این کتاب فراهم گردید.ابوالعباس می گوید: چنین کار با ارزشی را پیش از وی از کسی نیافتم و گمان نمی کنم بعد از او هم کسی بتواند بهتر از آن را بیاورد. ابوبدیل وضاحی می گوید: خواستیم افرادی را که برای استماع گرد می آمدند بشماریم؛ ولی به شماره نیامدند و تنها قاضیانی را که در آن جمع حضور می یافتند شمردیم؛ هشتاد نفر بودند. محمد بن جهم می گوید: در حالی بیرون می آمد و به جلسه درس و تفسیر می رفت که بهترین و فاخرترین لباس های خود را پوشیده و خود را آراسته بود و کلاه بزرگی بر سر نهاده در مسجد حضور می یافت. آنگاه ابوطلحه ناقط، ده آیه می خواند و فراء آنها را از بَر تفسیر می کرد. سپس سلمة بن عاصم (از برجسته ترین شاگردان وی) می آمد و نوشته های برخی را می گرفت و بر فراء می خواند و کاستی های آن را برطرف می ساخت. همین محمد بن جهم که راوی این تفسیر است، در مقدمه کتاب می نویسد: در این کتاب، معانی قرآن فراهم آمده است. ابوزکریا یحیی بن زیاد فراء (رحمة الله علیه)، در صبحگاهان روزهای سه شنبه و جمعه در ماه مبارک رمضان و پس از آن در تمام سال اول؛ و چند ماه، در سال دوم و سال سوم آن را بر ما، از حفظ و بدون نوشته املا نموده است. یعنی در سال های ۲۰۲ و ۲۰۳ و ۲۰۴ انجام گرفت.
فراء، یحیی بن زیاد، مقدمه تفسیر معانی القرآن، ج۱، ص۱۴-۹.
این کتاب، جامع ترین کتاب مشتمل بر نکات ادبی: لغت، نحو و بلاغت قرآن است که قرآن پژوهان را به خود نیازمند کرده است. بدین جهت محققان و مفسرانی که در پی دست یافتن به نکات و ظرافت های قرآنند، به این کتاب روی آورده و آن را مورد توجه و عنایت کامل قرار داده اند؛ و به عنوان یکی از منابع سرشار تفسیری شناخته شده است.
چاپ
...
wikifeqh: تفسیر_معانی_القرآن_(فراء)
[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن (مجاشعی). تفسیر معانی القرآن نوشته ابوالحسن سعید بن مسعده مجاشعی، معروف به اخفش اوسط نحوی و ادیب بصری است. تفسیر معانی القرآن یکی از کتاب های تفسیری لغوی - ادبی کهن به شمار می رود و همطراز معانی القرآن فراء است.
تفسیر معانی القرآن نوشته ابوالحسن سعید بن مسعده مجاشعی بلخی بصری، معروف به اخفش اوسط (سه تن از بزرگان نحوی بدین لقب شهرت یافته اند: ابوالخطاب عبدالحمید بن عبدالمجید هجری، استاد سیبویه و کسائی و ابوعبیده. وی شاگرد ابوعمرة بن العلاء قاری و ادیب معروف است و به امام اهل ادب و عربیت مشهور است و مستقیما با اعراب در تماس بود و از آنان اخذ می نمود. به اخفش اکبر شهرت دارد. دوم، ابوالحسن سعید بن مسعد شاگرد خلیل بن احمد فراهیدی که به اخفش اوسط شهرت دارد. سوم، ابوالحسن علی بن سلیمان که به اخفش اصغر مشهور است. هرگاه به طور مطلق گفته شود، اخفش اوسط، مراد است که از دو تن دیگر برتر است و شهرتی بسزا دارد.) (متوفای ۲۱۵)؛ او امام اهل ادب و عربیت و سرآمد نحویان در بصره بود. او و سیبویه هر دو شاگرد خلیل بن احمد فراهیدی بودند و او از سیبویه بزرگتر بود. می گوید: سیبویه، هرچه را در کتابش می نگاشت، قبلا بر من عرضه می داشت و می پنداشت که از من بهتر می داند؛ ولی من از او بهتر می دانم.
معرفی اجمالی کتاب
معانی القرآن در نیمه دوم قرن دوم هجری تألیف شده و یکی از کتاب های تفسیری (لغوی - ادبی) کهن به شمار می رود. همطراز معانی القرآن فراء است؛ ولی خیلی کوتاه و ناپیوسته؛ از هر سوره، آیه هایی را که نیاز می دیده می آورده و مختصر شرح و توضیحی در رابطه با معنا و جنبه ادبی آن می داده است. او بسیار فشرده سخن گفته است؛ مثلا از سوره عنکبوت که ۶۹ آیه است، تنها شش آیه آورده است: آیه های شماره ۸، ۱۲، ۱۹، ۲۲، ۲۹ و ۳۳؛ بدین گونه:و من سورة العنکبوت، قال: «و وصینا الانسان بوالدیه حسنا؛
عنکبوت/سوره بیست و نهم، آیه۸.
۱. ↑ عنکبوت/سوره بیست و نهم، آیه۸.
...
تفسیر معانی القرآن نوشته ابوالحسن سعید بن مسعده مجاشعی بلخی بصری، معروف به اخفش اوسط (سه تن از بزرگان نحوی بدین لقب شهرت یافته اند: ابوالخطاب عبدالحمید بن عبدالمجید هجری، استاد سیبویه و کسائی و ابوعبیده. وی شاگرد ابوعمرة بن العلاء قاری و ادیب معروف است و به امام اهل ادب و عربیت مشهور است و مستقیما با اعراب در تماس بود و از آنان اخذ می نمود. به اخفش اکبر شهرت دارد. دوم، ابوالحسن سعید بن مسعد شاگرد خلیل بن احمد فراهیدی که به اخفش اوسط شهرت دارد. سوم، ابوالحسن علی بن سلیمان که به اخفش اصغر مشهور است. هرگاه به طور مطلق گفته شود، اخفش اوسط، مراد است که از دو تن دیگر برتر است و شهرتی بسزا دارد.) (متوفای ۲۱۵)؛ او امام اهل ادب و عربیت و سرآمد نحویان در بصره بود. او و سیبویه هر دو شاگرد خلیل بن احمد فراهیدی بودند و او از سیبویه بزرگتر بود. می گوید: سیبویه، هرچه را در کتابش می نگاشت، قبلا بر من عرضه می داشت و می پنداشت که از من بهتر می داند؛ ولی من از او بهتر می دانم.
معرفی اجمالی کتاب
معانی القرآن در نیمه دوم قرن دوم هجری تألیف شده و یکی از کتاب های تفسیری (لغوی - ادبی) کهن به شمار می رود. همطراز معانی القرآن فراء است؛ ولی خیلی کوتاه و ناپیوسته؛ از هر سوره، آیه هایی را که نیاز می دیده می آورده و مختصر شرح و توضیحی در رابطه با معنا و جنبه ادبی آن می داده است. او بسیار فشرده سخن گفته است؛ مثلا از سوره عنکبوت که ۶۹ آیه است، تنها شش آیه آورده است: آیه های شماره ۸، ۱۲، ۱۹، ۲۲، ۲۹ و ۳۳؛ بدین گونه:و من سورة العنکبوت، قال: «و وصینا الانسان بوالدیه حسنا؛
عنکبوت/سوره بیست و نهم، آیه۸.
۱. ↑ عنکبوت/سوره بیست و نهم، آیه۸.
...
wikifeqh: تفسیر_معانی_القرآن_(_مجاشعی)
[ویکی فقه] تفسیر معانی القرآن (یحیی بن حسین). معانی القرآن اثـر یحیی بن حسین از احفاد حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام)، از ائمه و علمای زیدیه و مردی سلحشور بود.
معانی القرآن اثـر یحیی (مدینه ۲۲۰ - صعده ۲۹۸ ق) فرزند حسین بن القاسم ملقب به الهادی الی الحق از احفاد حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام)، از ائمه و علمای زیدیه و مردی سلحشور بود.در ۲۸۳ ق ابـوالـعـتـاهـیـة هـمـدانی از ملوک یمن یحیی را به یمن دعوت نمود و با او به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کرد و سایر عشایر نیز با او بیعت نمودند. یحیی علیه بنی العباس قیام کرد و بالاخره تمام یمن را متصرف شد. وی نخستین سلطان زیدی در یمن است.تفسیر مورد بحث به زبان عربی در ۹ جلد بزرگ، و در تمامی قرآن از سوره فاتحه الی سوره الناس و از مـنـابـع مـورد وثوق اکثر علمای زیدیه می باشد و نسخ متعددی امروزه در یمن از آن موجود است. یـحیی الهادی الی الحق دارای تالیفات زیادی است که صاحب کتاب مؤلفات الزیدیه ۷۴ عنوان از آنها را یاد کرده است.از آن جـمـلـه است: تفسیر الامام الهادی الی الحق، این تفسیر در ۶ جلد از سوره منافقون تا سورة النباء که در تتمه و تکمله تفسیر جدش القاسم بن ابراهیم و عمویش تالیف کرده است.
تفسیر آیة الکرسی
تفسیر آیة الکرسی نیز اثـر دیگر از یحیی بن حسین بن قاسم است. این تـفـسـیـر بـه زبان عربی در بیان آیه ۲۵۶ سوره بقره (آیة الکرسی) با مذاق زیدی مفسر آن می باشد که در یک جلد و در کتابخانه های عمومی و خصوصی یمن موجود است. هر سه تفسیر فوق الذکر.
معانی القرآن اثـر یحیی (مدینه ۲۲۰ - صعده ۲۹۸ ق) فرزند حسین بن القاسم ملقب به الهادی الی الحق از احفاد حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام)، از ائمه و علمای زیدیه و مردی سلحشور بود.در ۲۸۳ ق ابـوالـعـتـاهـیـة هـمـدانی از ملوک یمن یحیی را به یمن دعوت نمود و با او به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کرد و سایر عشایر نیز با او بیعت نمودند. یحیی علیه بنی العباس قیام کرد و بالاخره تمام یمن را متصرف شد. وی نخستین سلطان زیدی در یمن است.تفسیر مورد بحث به زبان عربی در ۹ جلد بزرگ، و در تمامی قرآن از سوره فاتحه الی سوره الناس و از مـنـابـع مـورد وثوق اکثر علمای زیدیه می باشد و نسخ متعددی امروزه در یمن از آن موجود است. یـحیی الهادی الی الحق دارای تالیفات زیادی است که صاحب کتاب مؤلفات الزیدیه ۷۴ عنوان از آنها را یاد کرده است.از آن جـمـلـه است: تفسیر الامام الهادی الی الحق، این تفسیر در ۶ جلد از سوره منافقون تا سورة النباء که در تتمه و تکمله تفسیر جدش القاسم بن ابراهیم و عمویش تالیف کرده است.
تفسیر آیة الکرسی
تفسیر آیة الکرسی نیز اثـر دیگر از یحیی بن حسین بن قاسم است. این تـفـسـیـر بـه زبان عربی در بیان آیه ۲۵۶ سوره بقره (آیة الکرسی) با مذاق زیدی مفسر آن می باشد که در یک جلد و در کتابخانه های عمومی و خصوصی یمن موجود است. هر سه تفسیر فوق الذکر.
wikifeqh: تفسیر_معانی_القرآن_(یحیی_بن_حسین)