تفسیر قران و زبان عرفانی

[ویکی فقه] تفسیر قران و زبان عرفانی (کتاب). کتاب «تفسیر قرآنی و زبان عرفانی» اثر پل نویا، شرق شناس مشهور فرانسوی است که توسط آقای اسماعیل سعادت به فارسی ترجمه شده است.
عنوان فرعی این کتاب یعنی «تحقیق جدید در باب اصطلاحات تصوف اسلامی» نشان می دهد این کتاب دنباله تحقیقاتی است که پیش از وی در زمینه مصطلحات تصوف صورت گرفته است. چنانکه خود نویسنده هم در مقدمه می گوید، این کتاب مکمل آثار قبل از آنست. این کتاب دربر دارنده یک مقدمه و پنج فصل است. نویا در مقدمه نخست به سخن بعضی از منتقدان پاسخ می دهد که صوفی را مترادف با خیال پرداز می دانند و سپس به مساله زبان صوفیانه می پردازد و آن را زبان تجربه عرفانی می داند. او برای بررسی زبان عرفانی به قرآن روی می کند که فراهم آورنده عناصر بنیادین ادراک دینی برای اذهان مسلمانان است. او زبان عرفانی را به دو نوع زبان متمایز، زبان «عبارت» و زبان «اشارت» تقسیم می کند و می گوید بررسی درباره این زبان را باید از قرآن آغاز کرد. او به جای اینکه پاسخ سؤال خود را مستقیما در قرآن بجوید آن را از امتی که قرآن می خواند جویا می شود و به بررسی قدیم ترین تفسیرهای قرآن می پردازد و در میان قدیم ترین تفسیرهای قرآن، تفسیر مقاتل را موضوع نخستین فصل کتاب خود می سازد. سپس به مقایسه میان مقاتل و حکیم ترمذی، که هردو کتابی درباره وجوه مختلف واژگان قرآنی نوشته اند، دست می زند. در ادامه با بررسی تفسیر منسوب به امام جعفر صادق علیه السّلام آن را نشانه آغاز تکون زبان عرفانی می داند. نویا تفسیر مبتنی بر تجربه را که شقیق بلخی و خراز نمایندگان آن هستند مورد بحث قرار می دهد و سرانجام نشان می دهد که چگونه در کنار اصطلاحات، زبانی مجازی، یعنی زبان استعاره و نماد، رشد می کند و آن نیز ریشه در قرآن دارد. فی الجمله، تحقیق پل نویا در این کتاب ما را از طرحهای اولیه تفسیر که هنوز در جستجوی هویت خود بود به تدریج به نوع کاملی از زبان عرفانی رهنمون می شود که در طی چهار قرن، که می توان تصوف آن را «تصوف کلاسیک» نامید نشو و نما یافته است.
معرفی مؤلف
پل نویا در سال ۱۹۲۵ میلادی زاده شد. اصلا از مردم عمادیه، واقع در منتهی الیه شمال عراق، به شمار می رود. از جهت تولد به اقلیت مسیحی معروف به «آسوری» سریانی زبان تعلق دارد. نویا در موصل نزد دومینیکیان رفته، بعد در لبنان رسوعی شده و سپس به فرانسه مهاجرت کرده است. وی شاگرد ماسینیون و کربن بوده و در سال ۱۹۸۰ میلادی وفات کرده است.
ویژگی
آنچه در آثار علمی نویا از جمله این اثر جلب توجه می کند استمرار و انسجام است. اندیشه اصلی او اینست که واژگان صوفیه ریشه در قرآن و در تفسیر قرآن دارد. این اندیشه تازگی نداشت ماسینیون قبلا آن را بارها گفته بود. ولی نویا بر آن شد که آنچه را نزد ماسینیون در حالت فرضیه و یقین شهودی بود در واقعیات تحقیق کند و برای آن شواهدی بیابد و این کار را در بیشتر موارد با تکیه بر متون منتشر نشده انجام داد.
ساختار کتاب
...