تفسیر سوره التوحید

[ویکی نور] تفسیر سورة توحید، برگرفته از بیانات ابن سیناست که به زبان عربی نوشته شده است. این کتاب به همراه بیست دو رساله دیگر در مجموعه ای به نام رسائل ابن سینا، به چاپ رسیده است.
رساله، پس از مقدمه اى کوتاه، بدون هر گونه باب بندى و فصل بندى، وارد اصل موضوع مى شود و در پایان، مطالبى را تحت عنوان «خاتمة لهذ التفسیر» بیان مى نماید.
نویسنده ی مقدمه در این رساله بعد از بیان خطبه ای وارد تبیین جایگاه قرآن می شود و می گوید: با اینکه عقل، باب نقل می باشد، ولی در عین حال کمال عقول و در نهایت هدایت ما، در پرتو کتاب منزل بر نبی مرسل، میسر می باشد. وی، مسئله ی توحید را غایت تمام اهداف و مقاصد می داند که در هیچ کجا بمانند سوره ی اخلاص به آن پرداخته نشده است.
بوعلى، در تفسیر این سوره، ابتدا توضیحی در مورد«قل هو الله احد» می دهد و «هو» را هویت مطلقه ای می داند که هویتش از خودش می باشد و در ادامه می گوید: از آن جایی که از هویت الهیه، به خاطر جلالت و عظمتش، نمی توان تعبیر کرد، به همین جهت بعد از کلمه ی هو به بیان «الله» پرداخته است. وی«احد» را مبالغه ی در وحدت می داند و می گوید: مبالغه ی تامه در وحدت، مگر زمانى که واحدیت به گونه اى باشد که کامل تر از آن و شدیدتر از آن ممکن نباشد، صحیح نخواهد بود.
در مورد آیه ی«الله الصمد»، می گوید: برای معنای صمد دو تفسیر می باشد: یکی به معنی کسی که جوف ندارد و دیگرى به معنی سیّد که بنا بر تفسیر اول، معنی سلبی خواهد داشت و بنا بر تفسیر دوم معنای اضافی؛ یعنى او نسبت به همگان سید است.