[ویکی نور] تفسیر أم الکتاب، تألیف سید حسن میرجهانی طباطبایی (متوفی 1413ق)، کتابی است در تفسیر سوره حمد که در تاریخ 1398ق، به زبان فارسی نگارش یافته است.
کتاب با خطبه، اشعاری از مؤلف و دیباچه آغاز شده است. پس از آن مؤلف از خوانندگان درخواست کرده است که علاوه بر چشم پوشی از خطای فکری یا قلمی نویسنده، کتاب را به ترتیب از اول تا آخر مطالعه کنند تا از مطالب آن بهتر آگاهی یابند. متن کتاب فاقد فصل بندی بوده و مطالب، همانند بسیاری از کتب تفسیر به صورت سلسله وار ذکر شده است. کتاب با اشاره به اسامی سوره حمد آغاز و با بیان انواع ظلم به اتمام رسیده است.
نویسنده در این کتاب، نخست بررسی کوتاهی را در مورد معجزه جاودان بودن قرآن و مشتمل بودن هر سوره قرآن بر تمام علوم و نیز «باء بسمله» بر تمامی قرآن و تمامی علوم... مطرح ساخته و آن گاه به شرح و تفسیر تک تک آیات سوره مبارکه «فاتحه» پرداخته است.
وی تفسیر سوره را از «بسمله» آغاز و تک تک کلمات آن را مورد بحث و تفسیر قرار داده است. در تفسیر هر کلمه از زوایای، لغوی، ادبی، نقل اقوال مفسران گذشته از صحابه و تابعان و نیز جنبه های روایی به گونه ای مبسوط بحث می کند. آراء متکلمان را در سطح محدود و اندک نیز یاد می کند و در پایان همه بحث ها، نتیجه مورد نظر خویش را درمی یابد. وی روایات، اقوال مفسران گذشته و آراء متکلمان را بدون ذکر سند و نقل منبع مطرح ساخته و درصدد نقد و تحلیل آنها نیز برنمی آید، بلکه به منظور تأیید ادعای خویش از آنها یاد می کند. نمونه ای از شیوه تفسیری وی را مشاهده می کنید:
«در اطراف لفظ و معنای بسم الله بدانکه این لفظ مبارک مرکب است از سه کلمه باء و اسم و الله که تدبر در این سه کلمه مبارکه دریچه ای است که از روزنه آن باب معارف حقه بر روی طالبین آن باز می شود...» ...
کتاب با خطبه، اشعاری از مؤلف و دیباچه آغاز شده است. پس از آن مؤلف از خوانندگان درخواست کرده است که علاوه بر چشم پوشی از خطای فکری یا قلمی نویسنده، کتاب را به ترتیب از اول تا آخر مطالعه کنند تا از مطالب آن بهتر آگاهی یابند. متن کتاب فاقد فصل بندی بوده و مطالب، همانند بسیاری از کتب تفسیر به صورت سلسله وار ذکر شده است. کتاب با اشاره به اسامی سوره حمد آغاز و با بیان انواع ظلم به اتمام رسیده است.
نویسنده در این کتاب، نخست بررسی کوتاهی را در مورد معجزه جاودان بودن قرآن و مشتمل بودن هر سوره قرآن بر تمام علوم و نیز «باء بسمله» بر تمامی قرآن و تمامی علوم... مطرح ساخته و آن گاه به شرح و تفسیر تک تک آیات سوره مبارکه «فاتحه» پرداخته است.
وی تفسیر سوره را از «بسمله» آغاز و تک تک کلمات آن را مورد بحث و تفسیر قرار داده است. در تفسیر هر کلمه از زوایای، لغوی، ادبی، نقل اقوال مفسران گذشته از صحابه و تابعان و نیز جنبه های روایی به گونه ای مبسوط بحث می کند. آراء متکلمان را در سطح محدود و اندک نیز یاد می کند و در پایان همه بحث ها، نتیجه مورد نظر خویش را درمی یابد. وی روایات، اقوال مفسران گذشته و آراء متکلمان را بدون ذکر سند و نقل منبع مطرح ساخته و درصدد نقد و تحلیل آنها نیز برنمی آید، بلکه به منظور تأیید ادعای خویش از آنها یاد می کند. نمونه ای از شیوه تفسیری وی را مشاهده می کنید:
«در اطراف لفظ و معنای بسم الله بدانکه این لفظ مبارک مرکب است از سه کلمه باء و اسم و الله که تدبر در این سه کلمه مبارکه دریچه ای است که از روزنه آن باب معارف حقه بر روی طالبین آن باز می شود...» ...
wikinoor: تفسیر_أم الکتاب