[ویکی نور] «تعیین خط زوال»، تألیف آیت الله حسن زاده آملی، به زبان فارسی است. موضوع کتاب، بیان تعیین خط زوال و تحصیل سمت قبله، از طریق علم هیئت است. نویسنده، در این اثر راه های مختلف تحصیل سمت قبله و به ویژه از طریق دایره هندیه را مورد مطالعه قرار داده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و 30 فصل است و با یک خاتمه به پایان می رسد. در برخی از فصول، عناوینی مانند نتیجه و تبصره نیز دیده می شود. شیوه نگارش نویسنده همانند سایر کتب، از نگارش دل نشینی برخوردار است و البته به جهت استفاده از منابع عربی بدون ذکر ترجمه، خواننده کتاب باید با این زبان بیگانه نباشد.
در مقدمه کتاب می خوانیم: «این رساله سی فصل است در بیان تعین خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصیل سمت قبله آفاق، از طریق دایره هندیه، که به قلم این کمترین، حسن حسن زاده آملی، به رشته تحریر درآمده است». نویسنده، در ادامه، در توضیح دایره هندیه، می نویسد: «دایره هندیه در السنه علمای دین و در کتب فقهیه، دایره است و جهت اشتهارش این است که اعمال آن بدون اعمال قواعد ریاضی و آلات رصدی صورت می گیرد و برای هر کس میسور است و چون در عمل به دایره هندیه، نخست باید سطحی موزون تحصیل کرد، خواه قطعه ای از زمین باشد و خواه پاره ای از اخشاب و فلزات که برای همراه داشتن به کار آید و پس از آن، نصب مقیاس ضروری است و دانستن ارتفاع شمس نیز مؤید است، ما نیز به ترتیب یاد شده گوییم».
نویسنده، در ترتیب مطالب کتاب، ابتدا به عناوین مذکور می پردازد و سپس عمل به دایره هندیه و شروط آن را مورد بررسی قرار می دهد. ایراداتی در عمل به دایره هندیه ذکر شده است که نویسنده ابتدا کلام فاضل قوشچی را ذکر کرده و کلام ابو ریحان بیرونی را در تصحیح کلام قوشچی بیان می کند.
تعیین سمت قبله، حاصل مباحث مذکور است که این رساله به جهت آن، نگارش شده است. نویسنده، شیوه تعیین سمت قبله از دایره هندیه را چنین تشریح می کند: «چون خط نصف النهار و خط اعتدال، مطابق دستور یاد شده استخراج گردید، لا محاله دایره به این دو خط به چهار قسم متساوی تقسیم می گردد، پس هر ربع را به نود جزء متساوی قسمت می کنیم، آن گاه طول و عرض موضع را نسبت به طول و عرض مکه در نظر می گیریم و مبدأ طول را از گرنویج محسوب می داریم و به بیان ذیل عمل می کنیم: هر گاه بلد و مکه با هم در طول مساوی باشند؛ به این معنی که در سطح یک دایره نصف النهار واقع شوند، در این صورت اگر بلد شمالی است و عرض او بیشتر از عرض مکه است، نقطه جنوب دایره هندیه، نقطه سمت قبله بلد است و گر نه نقطه شمال دایره، نقطه سمت قبله است؛ خواه بلد شمالی باشد و عرض او کمتر از عرض مکه و خواه عدیم العرض باشد و خواه جنوبی باشد و عرض آن کمتر از عرض مکه و یا مساوی عرض مکه و یا بیشتر از عرض مکه؛ بر همه این تقادیر نقطه شمال دایره، نقطه سمت قبله بلد است و خط زوال خط سمت قبله است».
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و 30 فصل است و با یک خاتمه به پایان می رسد. در برخی از فصول، عناوینی مانند نتیجه و تبصره نیز دیده می شود. شیوه نگارش نویسنده همانند سایر کتب، از نگارش دل نشینی برخوردار است و البته به جهت استفاده از منابع عربی بدون ذکر ترجمه، خواننده کتاب باید با این زبان بیگانه نباشد.
در مقدمه کتاب می خوانیم: «این رساله سی فصل است در بیان تعین خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصیل سمت قبله آفاق، از طریق دایره هندیه، که به قلم این کمترین، حسن حسن زاده آملی، به رشته تحریر درآمده است». نویسنده، در ادامه، در توضیح دایره هندیه، می نویسد: «دایره هندیه در السنه علمای دین و در کتب فقهیه، دایره است و جهت اشتهارش این است که اعمال آن بدون اعمال قواعد ریاضی و آلات رصدی صورت می گیرد و برای هر کس میسور است و چون در عمل به دایره هندیه، نخست باید سطحی موزون تحصیل کرد، خواه قطعه ای از زمین باشد و خواه پاره ای از اخشاب و فلزات که برای همراه داشتن به کار آید و پس از آن، نصب مقیاس ضروری است و دانستن ارتفاع شمس نیز مؤید است، ما نیز به ترتیب یاد شده گوییم».
نویسنده، در ترتیب مطالب کتاب، ابتدا به عناوین مذکور می پردازد و سپس عمل به دایره هندیه و شروط آن را مورد بررسی قرار می دهد. ایراداتی در عمل به دایره هندیه ذکر شده است که نویسنده ابتدا کلام فاضل قوشچی را ذکر کرده و کلام ابو ریحان بیرونی را در تصحیح کلام قوشچی بیان می کند.
تعیین سمت قبله، حاصل مباحث مذکور است که این رساله به جهت آن، نگارش شده است. نویسنده، شیوه تعیین سمت قبله از دایره هندیه را چنین تشریح می کند: «چون خط نصف النهار و خط اعتدال، مطابق دستور یاد شده استخراج گردید، لا محاله دایره به این دو خط به چهار قسم متساوی تقسیم می گردد، پس هر ربع را به نود جزء متساوی قسمت می کنیم، آن گاه طول و عرض موضع را نسبت به طول و عرض مکه در نظر می گیریم و مبدأ طول را از گرنویج محسوب می داریم و به بیان ذیل عمل می کنیم: هر گاه بلد و مکه با هم در طول مساوی باشند؛ به این معنی که در سطح یک دایره نصف النهار واقع شوند، در این صورت اگر بلد شمالی است و عرض او بیشتر از عرض مکه است، نقطه جنوب دایره هندیه، نقطه سمت قبله بلد است و گر نه نقطه شمال دایره، نقطه سمت قبله است؛ خواه بلد شمالی باشد و عرض او کمتر از عرض مکه و خواه عدیم العرض باشد و خواه جنوبی باشد و عرض آن کمتر از عرض مکه و یا مساوی عرض مکه و یا بیشتر از عرض مکه؛ بر همه این تقادیر نقطه شمال دایره، نقطه سمت قبله بلد است و خط زوال خط سمت قبله است».
wikinoor: تعیین_خط_زوال
[ویکی فقه] تعیین خط زوال (کتاب). «تعیین خط زوال»، تالیف آیت الله حسن زاده آملی ، به زبان فارسی است. موضوع کتاب، بیان تعیین خط زوال و تحصیل سمت قبله ، از طریق علم هیئت است. نویسنده، در این اثر راه های مختلف تحصیل سمت قبله و به ویژه از طریق دایره هندیه را مورد مطالعه قرار داده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و ۳۰ فصل است و با یک خاتمه به پایان می رسد. در برخی از فصول، عناوینی مانند نتیجه و تبصره نیز دیده می شود. شیوه نگارش نویسنده همانند سایر کتب، از نگارش دل نشینی برخوردار است و البته به جهت استفاده از منابع عربی بدون ذکر ترجمه، خواننده کتاب باید با این زبان بیگانه نباشد.
گزارش محتوا
در مقدمه کتاب می خوانیم: «این رساله سی فصل است در بیان تعین خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصیل سمت قبله آفاق ، از طریق دایره هندیه ، که به قلم این کمترین، حسن حسن زاده آملی ، به رشته تحریر درآمده است». نویسنده، در ادامه، در توضیح دایره هندیه، می نویسد: «دایره هندیه در السنه علمای دین و در کتب فقهیه، دایره است و جهت اشتهارش این است که اعمال آن بدون اعمال قواعد ریاضی و آلات رصدی صورت می گیرد و برای هر کس میسور است و چون در عمل به دایره هندیه، نخست باید سطحی موزون تحصیل کرد، خواه قطعه ای از زمین باشد و خواه پاره ای از اخشاب و فلزات که برای همراه داشتن به کار آید و پس از آن، نصب مقیاس ضروری است و دانستن ارتفاع شمس نیز مؤید است، ما نیز به ترتیب یاد شده گوییم».نویسنده، در ترتیب مطالب کتاب، ابتدا به عناوین مذکور می پردازد و سپس عمل به دایره هندیه و شروط آن را مورد بررسی قرار می دهد. ایراداتی در عمل به دایره هندیه ذکر شده است که نویسنده ابتدا کلام فاضل قوشچی را ذکر کرده و کلام ابوریحان بیرونی را در تصحیح کلام قوشچی بیان می کند.
← تعیین سمت قبله
کتاب، فاقد پاورقی و حواشی بوده و فهرست مطالب در انتهای اثر آمده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و ۳۰ فصل است و با یک خاتمه به پایان می رسد. در برخی از فصول، عناوینی مانند نتیجه و تبصره نیز دیده می شود. شیوه نگارش نویسنده همانند سایر کتب، از نگارش دل نشینی برخوردار است و البته به جهت استفاده از منابع عربی بدون ذکر ترجمه، خواننده کتاب باید با این زبان بیگانه نباشد.
گزارش محتوا
در مقدمه کتاب می خوانیم: «این رساله سی فصل است در بیان تعین خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصیل سمت قبله آفاق ، از طریق دایره هندیه ، که به قلم این کمترین، حسن حسن زاده آملی ، به رشته تحریر درآمده است». نویسنده، در ادامه، در توضیح دایره هندیه، می نویسد: «دایره هندیه در السنه علمای دین و در کتب فقهیه، دایره است و جهت اشتهارش این است که اعمال آن بدون اعمال قواعد ریاضی و آلات رصدی صورت می گیرد و برای هر کس میسور است و چون در عمل به دایره هندیه، نخست باید سطحی موزون تحصیل کرد، خواه قطعه ای از زمین باشد و خواه پاره ای از اخشاب و فلزات که برای همراه داشتن به کار آید و پس از آن، نصب مقیاس ضروری است و دانستن ارتفاع شمس نیز مؤید است، ما نیز به ترتیب یاد شده گوییم».نویسنده، در ترتیب مطالب کتاب، ابتدا به عناوین مذکور می پردازد و سپس عمل به دایره هندیه و شروط آن را مورد بررسی قرار می دهد. ایراداتی در عمل به دایره هندیه ذکر شده است که نویسنده ابتدا کلام فاضل قوشچی را ذکر کرده و کلام ابوریحان بیرونی را در تصحیح کلام قوشچی بیان می کند.
← تعیین سمت قبله
کتاب، فاقد پاورقی و حواشی بوده و فهرست مطالب در انتهای اثر آمده است.
wikifeqh: تعیین_خط_زوال _(کتاب)