تعلیمات دینی

آموزش اعتقادات دینی و تاریخ ادیان در مدارس. تدریس تعلیمات دینی در کشورهای مختلف جهان شکل های مختلفی دارد. در برخی از کشورها، مانند انگلستان و ایران، تدریس تعلیمات دینی در مدارس الزامی است و در برخی از کشورها، مانند فرانسه و ایالات متحدۀ امریکا، اساساً این درس در مدارس داده نمی شود. در آغاز کار کلیسا، شکلی از پرسش و پاسخ دینی برای مسیحیت آموزان به کار می رفت. در دورۀ جنبش اصلاح دینی، رساله های دین آموزی بسیاری نوشتند. لوتر آن ها را برای کودکان و بی سوادان ساده کرد و رساله ای نیز برای استفادۀ معلمان منتشر نمود. رسالۀ دینی کاتولیک رومی نوشتۀ پتروس کانیسیوس (۱۵۵۵) پرطرفدار بود، و اکنون با نام رسالۀ دین آموزی تشریحی عقاید مسیحی رواج گسترده ای دارد. رساله های دین آموزی پروتستان عبارت اند از رسالۀ دینی ژنو کالوَن (۱۵۳۷)؛ رسالۀ دینی کرنمر و ریدلی با افزوده هایی از اُوِرال (۱۵۴۹ـ۱۶۶۱) که ضمیمۀ «کتاب عبادت جمعی» است؛ رسالۀ دینی پرسبیتری (۱۶۴۷ـ۱۶۴۸)؛ و رسالۀ دینی کلیسای آزاد تبشیری (۱۸۹۸). در ۸ دسامبر ۱۹۹۲، رسالۀ دینی کلیسای کاتولیک، که کتابی حدوداً ۷۰۰ صفحه ای و حاوی اصول تعالیم کلیسای کاتولیک رومی است، منتشر شد. این اثر نخستین رسالۀ دین آموزِ «همگانی» بعد از رساله ای است که در قرن ۱۶ به دنبال اصلاحات دینی پروتستان تهیه شد. این رساله ای جدید از ثمرات شورای دوم واتیکان (۱۹۶۱ـ۱۹۶۴) بود، ولی برای انتشار آن عملاً در ۱۹۸۵ اقدام شد. کتاب به شکل سنتی پرسش و پاسخ نیست و شامل مقاله هایی دربارۀ شهادت ایمانی مسیحیت، ده فرمان، دعای ربانی، و موضوعاتِ دیگر است. مخاطب رساله نه عمومِ مردم، بلکه اسقف ها و معلمانِ دینی اند. در ایران، براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی (اصل دوازدهم)، اسلام دین رسمی شمرده شده است و سه دین زردشتی، کلیمی و مسیحی، به عنوان ادیان اقلیت پذیرفته شده اند (اصل سیزدهم). بر این اساس، تدریس تعلیمات دینی در مدارس، از دروس رسمی است. تعلیمات دینی، در سطوح مختلف آموزشی ایران، با نام های متفاوت تدریس می شود؛ ولی اساس همۀ آن ها تدریس قرآن مجید و آشنایی با تعالیم دین اسلام است. در دورۀ ابتدایی، دو درس تعلیمات دینی و قرآن؛ در دورۀ راهنمایی یک درس قرآن و تعلیمات دینی؛ و در دورۀ دبیرستان یک درس مشتمل بر مفاهیم قرآنی، دین و اخلاق تدریس می شود. برای دانش آموزان اقلیت های دینی ایران کتاب های ویژه ای با نام تعلیمات ادیان الهی و اخلاق از سوی وزارت آموزش و پرورش تدوین می شود. برای دانش آموزان اهل تسنن نیز کتاب های ویژه ای به صورت ضمیمه کتاب های تعلیمات دینی توسط وزارت آموزش و پرورش به وسیلۀ علمای اهل سنّت تدوین می شود که بیشتر جنبۀ آموزش احکام دارد. در حوزه های علمیۀ ایران، به عنوان مراکز تربیت روحانیان و پژوهشگران و فقهای اسلامی، دروس ویژۀ اسلامی تدریس می شود.