وقایع ۳۰ و ۳۱ خرداد تظاهرات و درگیری های خیابانی بود که همزمان با طرح عدم کفایت سیاسی ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور وقت، در مجلس شورای اسلامی روی داد و رسانه ها اعلام داشتند که این اعتراضات توسط سازمان مجاهدین خلق سازماندهی شده بود.
... [مشاهده متن کامل]
در این مقطع، تنها نیروی سیاسی که هنوز علناً از ابوالحسن بنی صدر پشتیبانی می کرد، سازمان مجاهدین خلق بود. روز ۲۹ خرداد ۱۳۶۰، مسعود رجوی رهبر وقت مجاهدین خلق، همراه بنی صدر که در خفا به سر می برد، مردم را به قیام فراخواندند و از هوادارانشان خواستند تا علیه حکومت در خیابان ها حضور یابند. روز بعد، تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ در تهران و شهرهای دیگر برگزار شد که حکومت با شدت آن را سرکوب کرد.
از چند روز پیش از ۳۰ خرداد و به منظور زمینه سازی برکناری بنی صدر توسط مجلس با اکثریت حزب جمهوری اسلامی، دادستانی انقلاب مرکز به سرپرستی اسدالله لاجوردی ممنوعیت برگزاری هرگونه تظاهرات را در تهران اعلام کرده بود. اما علی رغم این دستور، در روز ۳۰ خرداد هزاران نفر در تهران و سایر شهرها برای اعتراض به برکناری رئیس جمهور و حذف منتقدین به خیابان ها آمدند. این تظاهرات در شهرهای مختلف کشور نظیر تهران، اصفهان، تبریز، شیراز، مشهد، اهواز، اراک، زاهدان، سنندج، همدان، بندرعباس و ارومیه به راه افتاد. درگیری های تهران اغلب در نقاط مرکزی شهر از جمله خیابان انقلاب، میدان فردوسی، میدان منیریه، خیابان طالقانی، خیابان ولی عصر و … روی داد. حکومت نیز با اعلام آیت الله خمینی و دیگر روحانیون حامی او به سرعت عکس العمل نشان داد.
اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، در خاطرات خود آشوب های روز ۳۰ خرداد را اینگونه بازگو می کند:
گروهک های مجاهدین خلق و پیکار و رنجبران و اقلیت فدایی و… تدارک وسیعی برای ایجاد آشوب و جلوگیری از کار مجلس دیده بودند و به نحوی اعلان مبارزه مسلحانه کرده اند. از ساعت چهار بعد از ظهر به خیابان ها ریختند و تخریب و قتل و غارت و آشوب را در تهران و بسیاری از شهرستان ها آغاز کردند. کم کم نیروهای سپاه و کمیته ها و حزب اللهی ها به مقابله برخاستند. من در مجلس بودم. صدای تیراندازی از چندین نقطه شهر به گوش می رسید. خبر از جراحت و شهادت عده ای نیز می رسید… نزدیک غروب آقای زواره ای، مسئول ستاد امنیت آمد و نوار ضبط شده از ارتباطات تلفنی مرکز فرماندهی مجاهدین خلق با رابط های آشوب خیابانی را آورد که برنامه وسیع تخریب و آشوب آنها را مشخص می کرد. اوایل شب آشوبگران شکست خوردند و متفرق شدند، بدون اینکه کار مهمی از پیش ببرند، به جز تخریب چند ماشین و مرگ و جرح چند نفر از طرفین.
... [مشاهده متن کامل]
در این مقطع، تنها نیروی سیاسی که هنوز علناً از ابوالحسن بنی صدر پشتیبانی می کرد، سازمان مجاهدین خلق بود. روز ۲۹ خرداد ۱۳۶۰، مسعود رجوی رهبر وقت مجاهدین خلق، همراه بنی صدر که در خفا به سر می برد، مردم را به قیام فراخواندند و از هوادارانشان خواستند تا علیه حکومت در خیابان ها حضور یابند. روز بعد، تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ در تهران و شهرهای دیگر برگزار شد که حکومت با شدت آن را سرکوب کرد.
از چند روز پیش از ۳۰ خرداد و به منظور زمینه سازی برکناری بنی صدر توسط مجلس با اکثریت حزب جمهوری اسلامی، دادستانی انقلاب مرکز به سرپرستی اسدالله لاجوردی ممنوعیت برگزاری هرگونه تظاهرات را در تهران اعلام کرده بود. اما علی رغم این دستور، در روز ۳۰ خرداد هزاران نفر در تهران و سایر شهرها برای اعتراض به برکناری رئیس جمهور و حذف منتقدین به خیابان ها آمدند. این تظاهرات در شهرهای مختلف کشور نظیر تهران، اصفهان، تبریز، شیراز، مشهد، اهواز، اراک، زاهدان، سنندج، همدان، بندرعباس و ارومیه به راه افتاد. درگیری های تهران اغلب در نقاط مرکزی شهر از جمله خیابان انقلاب، میدان فردوسی، میدان منیریه، خیابان طالقانی، خیابان ولی عصر و … روی داد. حکومت نیز با اعلام آیت الله خمینی و دیگر روحانیون حامی او به سرعت عکس العمل نشان داد.
اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، در خاطرات خود آشوب های روز ۳۰ خرداد را اینگونه بازگو می کند:
گروهک های مجاهدین خلق و پیکار و رنجبران و اقلیت فدایی و… تدارک وسیعی برای ایجاد آشوب و جلوگیری از کار مجلس دیده بودند و به نحوی اعلان مبارزه مسلحانه کرده اند. از ساعت چهار بعد از ظهر به خیابان ها ریختند و تخریب و قتل و غارت و آشوب را در تهران و بسیاری از شهرستان ها آغاز کردند. کم کم نیروهای سپاه و کمیته ها و حزب اللهی ها به مقابله برخاستند. من در مجلس بودم. صدای تیراندازی از چندین نقطه شهر به گوش می رسید. خبر از جراحت و شهادت عده ای نیز می رسید… نزدیک غروب آقای زواره ای، مسئول ستاد امنیت آمد و نوار ضبط شده از ارتباطات تلفنی مرکز فرماندهی مجاهدین خلق با رابط های آشوب خیابانی را آورد که برنامه وسیع تخریب و آشوب آنها را مشخص می کرد. اوایل شب آشوبگران شکست خوردند و متفرق شدند، بدون اینکه کار مهمی از پیش ببرند، به جز تخریب چند ماشین و مرگ و جرح چند نفر از طرفین.
