تصرف در فقه

[ویکی فقه] تصرّف، اصطلاحی فقهی است به معنای هر کار ارادی که از یک شخص سر زند و دارای اثر شرعی باشد.
تصرف، از مادّه صرف، در عربی و فارسی به معنای دست به کاری زدن، رفتار نمودن، حیله و تقلب کردن در کاری، دگرگون شدن و چیزی را در استیلا و اقتدار خود داشتن آمده است. در احادیث و منابع فقهی ، واژه تصرف به معنایِ روی دادن حادثه ای در مورد یک چیز (ایجاد حَدَث) به کار می رود. .
معنای اصطلاحی
در اصطلاح عام فقهی، تصرف عبارت است از هر کار ارادیِ منتسب به یک شخص که دارای اثری شرعی است، خواه این اثر به سود آن شخص باشد یا نباشد. برخی حقوقدانان تصرف را سلطه و اقتدار مادّی شخص بر یک مال، چه مستقیم چه با واسطه، دانسته اند، که مفهومی محدودتر دارد.البته این سلطه و اقتدار تنها شامل مالکیت نیست و حقوق عینی دیگر، مانند حق انتقاع و حق ارتفاق، را نیز در بر می گیرد. ولی در منابع فقهی واژه تصرف کاربردی گسترده تر دارد و شامل عقود ، التزامات و افعال خارجی نیز می شود. در منابع فقهی، احکام مربوط به تصرف در باب مستقلی نیامده و در ابواب گوناگون، از جمله عبادات و معاملات ، پراکنده است.
تقسیمات
فقها و حقوقدانان تصرف را از جهات گوناگون تقسیم کرده اند، مانند تصرف انسان در چیزی با مباشرت یا با تسبیب، تصرف فعلی (مثبت یا منفی) و تصرف قولی (عقدی و غیرعقدی).
احکام وضعی و تکلیفی
...