تسخر


مترادف تسخر: استهزا، ریشخند، مسخره، استهزا کردن، ریشخند کردن، مسخره کردن

معنی انگلیسی:
mockery, quip, ridicule, scoff

لغت نامه دهخدا

تسخر. [ ت َ خ َ ] ( اِ ) مسخرگی و تمسخر باشد. گویند عربی است. ( برهان ). مأخوذ از تازی ، استهزاء و بذله ومسخرگی و سخریه. ( ناظم الاطباء ). بمعنی تَسَخﱡر فارسیان استعمال کرده اند. ( شرفنامه منیری ) :
آن دهن کژ کرد و از تسخر بخواند
نام احمد را دهانش کژ بماند.
مولوی.
سالها جستم ندیدم یک نشان
جز که طنز و تسخر این سرخوشان.
مولوی.
گفت رو خواجه مرا غربال نیست
گفت میزان ده بر این تسخر مایست.
مولوی.
تیر را چرخ ار بدورش خواند کاتب باک نیست
پیش امی می نهاد آری پی تسخر دوات.
کاتبی ( از شرفنامه منیری ).
برخر همی نشاند خصم ترا به عنف
هر روز سخره وار پی تسخر آسمان.
( مؤلف شرفنامه منیری ).
و رجوع به تَسَخﱡر شود.

تسخر. [ ت َ س َخ ْ خ ُ ] ( ع مص ) به سخره گرفتن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( زوزنی ). فرمان بردار کردن دیگری را ورام کردن و بی مزد کاری گرفتن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). بی مزد کاری را بر دیگری تکلیف کردن. ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || چارپای کسی را بدون مزد سوار شدن. ( از متن اللغة ). || استهزاء و ریشخند کردن کسی را: تسخر به و منه ؛ هزی به. ( از المنجد ). و رجوع به تَسخَر شود.

فرهنگ فارسی

کاربی مزدکردن، رام گشتن، ریشخندواستهزائ
( مصدر ) ۱- رام کردن مطیع شدن ذلیل گشتن . ۲- کار بیمزد کردن .
به سخره گرفتن . فرمان بردار کردن دیگری را و رام کردن و بی مزد کاری گرفتن .

فرهنگ معین

( ~. ) [ ع . ] (مص ل . ) ۱ - رام شدن . ۲ - بی مزد کار کردن .
(تَ سَ خُّ ) [ ع . ] (مص م . )مسخره کردن ، ریشخند کردن .

فرهنگ عمید

۱. رام گشتن.
۲. کار بی مزد کردن.
۳. به کار بی مزد گرفتن.
۴. ریشخند کردن.
ریشخند، استهزا: گر لطیفی زشت را در پی کند / تسخری باشد که او بر وی کند (مولوی: ۱۹۸ ).

پیشنهاد کاربران

تَمَسخُر/تَسْخَر /سُخْریّه ( ( تَمَسْخُر در لغت عرب نیامده و از ساخته های فارسی زبانان در دوران متاخر است. در عربی برای بیان این معنی تَسْخَر ( مصدر متعدی ) ، به فتح اول و سکون دوم و فتح سوم، یا سُخْریّه ( اسم ) ، به ضمّّ اول و سکون دوم، می گویند که هر دو در فارسی نیز به کار رفته است:
...
[مشاهده متن کامل]

تَسْخَرَت بر آینه نَبْوَد به روی خود بُوَد
زانکه رویت هست تسخر گاه هر روشن روان ( مولوی، دیوان کبیر ) ( ( گفت مرا بر تو آرزویی هست و آن آن است که برای من امانی بنویسی که اگر وقتی تو پادشاه شوی مرا از تو امان باشد. گفت سُخْریّه می کنی از من. . . مرا پادشاهی از کجا باشد؟ ( تفسیر ابوالفتح، جلد ۱۲ صفحه ۱۷۹ )
چون تمسخر هم در نوشتار و هم در گفتار فارسی رایج شده و کاملاً جا افتاده است باید استعمال آن را جایز دانست. با این همه به جای آن می توان گفت: ریشخند یا استهزا. ) )
( ( نجفی، ابوالحسن، غلط ننویسیم، فرهنگ دشواری های زبان فارسی، ص۱۱۲ ) )

خندیدن از روی استهزا یا تمسخر
گفتم ز کجایی تو؟ تسخر زد و گفت ای جان
نیمیم ز ترکستان، نیمیم ز فرغانه
دیوان شمس

بپرس